إعراب القراءات الشواذ

إعراب القراءات الشواذ

نام کتاب	إعراب القراءات الشواذ
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	عکبری، عبدالله بن حسین (نويسنده) عبدالحمید، عبدالحمید محمد (محقق)
زبان	عربی
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏77‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏الف‎‏7
موضوع	قرآن - اعراب - وجوه قرآن - قرائت قرائت‏های شاذ
ناشر	المکتبة الأزهرية للتراث
مکان نشر	قاهره - مصر
سال نشر	1424 هـ.ق یا 2003 م
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE11161AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

إعراب القراءات الشواذ اثر ابوالبقاء عكبرى (متوفى 616ق)، توضيح و بررسى قرائت‌هاى شاذ آيات و كلمات قرآن كريم مى‌باشد كه با تحقيق عبدالحميد سيد محمد عبدالحميد به زبان عربى منتشر شده است.

نويسنده کتاب ديگرى به نام «التبيان في إعراب القرآن» داشته كه در آن، به قرائات معروف ده‌گانه پرداخته است و اثر حاضر را در پاسخ به كسانى نوشته است كه از وى، درخواست نوشتن کتابى پيرامون قرائات شاذ نموده‌اند (ر.ك: مقدمه نويسنده، ص35).

ساختار

کتاب با دو مقدمه از محقق و نويسنده آغاز و مطالب، بر اساس ترتيب سوره‌هاى قرآن كريم، از سوره حمد تا ناس، در دو جلد، تنظيم شده است.

نويسنده در اين کتاب، ضمن اشاره كوچكى به قرائت معروف، قرائت‌هاى شاذ و موارد اختلافى را بيان نموده و به بررسى آنها پرداخته است.

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، ابتدا توضيح مختصرى پيرامون موضوع کتاب و انگيزه نگارش آن ارائه شده و سپس زندگى، آثار و عصر عكبرى مورد بررسى قرار گرفته است (مقدمه محقق، ج1، ص3- 26).

در مقدمه مختصر و كوتاه نويسنده، به انگيزه نگارش کتاب، اشاره شده است (مقدمه نويسنده، ص35).

مطالب جلد نخست، با بررسى اعراب «الرحمن الرحيم» آغاز شده كه در قرائت شاذ، با فتحه قرائت گرديده و نويسنده ضمن جايز شمردن آن نزد اهل لغت عربى بنا بر مدح، آن را بنا بر تسميه نيز جايز دانسته است (متن کتاب، ج1، ص36).

در ادامه اين جلد، بقيه سوره‌هاى قرآن كريم تا سوره كهف آمده و از سوره مريم تا سوره ناس، در جلد دوم، جاى گرفته است.

از جمله ويژگى‌هاى کتاب، آن است كه نويسنده، علاوه بر ذكر اعراب كلمات و وجه آن، به خوبى به تجزيه و تركيب كلمات و نقش تركيبى آن در جمله و علت اعراب پرداخته و وجوه مختلف را عنوان و سپس بررسى كرده است، به عنوان مثال، در سوره حمد، «الحمد لله» در قراءت شاذ، به فتح دال قرائت شده و نويسنده در مورد آن، دو وجه ذكر كرد است:

1- مصدر بودن از «احمدوا الحمدَ» كه به «لله» تخصيص پيدا كرده است.

2- مفعول‌به بودن به اين صورت كه: «لازموا الحمدَ» يا «أخلصوا الحمدَ» (همان، ص37).

نويسنده همچنين به اين نكته اشاره نموده است كه اين كلمه به دليل تبعيت حرف دال از لام الفعل، به كسر دال نيز قرائت گرديده است (همان، ص38).

وضعيت کتاب

فهرست سوره‌هاى بررسى شده در هر جلد، در انتهاى همان جلد و فهرست مهم‌ترين منابع مورد استفاده نويسنده و محقق، در انتهاى جلد دوم آمده است.

در پاورقى‌ها علاوه بر اشاره به منابع (ر.ك: پاورقى ج1، ص37) و ارجاع به ساير منابع (ر.ك: همان، ص42)، توضيح برخى كلمات و عبارات متن (ر.ك: همان، ص43) ذكر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب إعراب القراءات الشواذ در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور