۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
مؤلف، كتاب را در 1073ق در سن 40 سالگى تأليف كرده است. | مؤلف، كتاب را در 1073ق در سن 40 سالگى تأليف كرده است. | ||
بعضى از فهرستنگاران بهغلط اين كتاب را به [[مولى مراد بن محمدصادق كشميرى]] از شاگردان مؤلف منسوب كردهاند و منشأ اين اشتباه، كتابت نسخهاى از اين كتاب توسط اوست ..<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 طاوسى مسرور، سعيد، ص25]</ref> | بعضى از فهرستنگاران بهغلط اين كتاب را به [[مولى مراد بن محمدصادق كشميرى]] از شاگردان مؤلف منسوب كردهاند و منشأ اين اشتباه، كتابت نسخهاى از اين كتاب توسط اوست ...<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 طاوسى مسرور، سعيد، ص25]</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
#باب كنيهها شامل 176 كنيه؛ | #باب كنيهها شامل 176 كنيه؛ | ||
#افرادى كه نامشان با ابن شروع مىشود شامل 39 نام؛ | #افرادى كه نامشان با ابن شروع مىشود شامل 39 نام؛ | ||
#باب نسب و القاب شامل 61 لقب ..<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 طاوسى مسرور، سعيد، ص25]</ref> | #باب نسب و القاب شامل 61 لقب ...<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 طاوسى مسرور، سعيد، ص25]</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
#: فايده در باب مشخص نمودن برخى راويان مشترك. | #: فايده در باب مشخص نمودن برخى راويان مشترك. | ||
#: فايده در باب برخى طرق [[شیخ طوسی|طوسى]] در [[تهذیب الاحکام|تهذيب]] و [[استبصار]]. | #: فايده در باب برخى طرق [[شیخ طوسی|طوسى]] در [[تهذیب الاحکام|تهذيب]] و [[استبصار]]. | ||
#: فايده در باب طرق صدوق در «[[منلايحضرهالفقيه]]» كه مفصلترين اين فوايد است ..<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 همان]</ref> | #: فايده در باب طرق صدوق در «[[منلايحضرهالفقيه]]» كه مفصلترين اين فوايد است ...<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 همان]</ref> | ||
#مؤلف براى تأليف كتابش از منابع شيعى و سنى استفاده كرده است كه منابع شيعى عبارت است از: | #مؤلف براى تأليف كتابش از منابع شيعى و سنى استفاده كرده است كه منابع شيعى عبارت است از: | ||
#:[[اختيار معرفة الرجال (تحقیق رجایی)|رجال كشى]]، [[رجال نجاشى]]، [[رجال طوسی]] و [[فهرست شيخ طوسى]] و [[خلاصة الأقوال علامه حلى]]. | #:[[اختيار معرفة الرجال (تحقیق رجایی)|رجال كشى]]، [[رجال نجاشى]]، [[رجال طوسی]] و [[فهرست شيخ طوسى]] و [[خلاصة الأقوال علامه حلى]]. | ||
خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
#:منابع اهل تسنن: | #:منابع اهل تسنن: | ||
#:[[وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان|وفيات الأعيان]]؛ [[القاموس المحيط]] و... | #:[[وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان|وفيات الأعيان]]؛ [[القاموس المحيط]] و... | ||
#مؤلف در ترجمه جعفر بن سليمان ضبعى مىنويسد: «عامه او را توثيق نموده و او را به زهد و تشيع وصف كردهاند». دانسته نيست كه مؤلف از كداميك از كتب اهل تسنن استفاده كرده است؛ هرچند ممكن است منبع وى، [[تهذيب الكمال]] باشد ..<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 همان، ص25 و 26]</ref> | #مؤلف در ترجمه جعفر بن سليمان ضبعى مىنويسد: «عامه او را توثيق نموده و او را به زهد و تشيع وصف كردهاند». دانسته نيست كه مؤلف از كداميك از كتب اهل تسنن استفاده كرده است؛ هرچند ممكن است منبع وى، [[تهذيب الكمال]] باشد ...<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 همان، ص25 و 26]</ref> | ||
#مؤلف غالبا آراى رجاليان قبل از خود را ذكر مىكند، بدون آنكه خود اظهار نظر كند. اما در برخى موارد اختلافى، نظر خود را بيان نموده است؛ براى نمونه: | #مؤلف غالبا آراى رجاليان قبل از خود را ذكر مىكند، بدون آنكه خود اظهار نظر كند. اما در برخى موارد اختلافى، نظر خود را بيان نموده است؛ براى نمونه: | ||
#:- جابر بن يزيد جعفى: تنها نظر خود را بيان كرده و به منابع پيش از خود ارجاع نمىدهد. او مىنويسد: هرچند روايات در مدح و ذم او وارد شده است، اما مدح ارجح است. رجاليان در باب او اختلاف دارند و اكثرا او را تضعيف نمودهاند، اما آنچه از احاديث ظاهر مىشود ترجيح مدح است و ذم مبنى بر تقيه است ..<ref>متن كتاب ص75، ش261</ref> | #:- جابر بن يزيد جعفى: تنها نظر خود را بيان كرده و به منابع پيش از خود ارجاع نمىدهد. او مىنويسد: هرچند روايات در مدح و ذم او وارد شده است، اما مدح ارجح است. رجاليان در باب او اختلاف دارند و اكثرا او را تضعيف نمودهاند، اما آنچه از احاديث ظاهر مىشود ترجيح مدح است و ذم مبنى بر تقيه است ...<ref>متن كتاب ص75، ش261</ref> | ||
#:- ابان بن عثمان احمر بجلى: ناووسى بودن وى را رد كرده است ..<ref>همان، ص35 و 36، ش7</ref> | #:- ابان بن عثمان احمر بجلى: ناووسى بودن وى را رد كرده است ...<ref>همان، ص35 و 36، ش7</ref> | ||
#:- حذيقة بن منصور: توثيق وى اقوى است ..<ref>همان، ص85، ش337</ref> | #:- حذيقة بن منصور: توثيق وى اقوى است ...<ref>همان، ص85، ش337</ref> | ||
#:- ذريح محاربى: مدح وى را مرجح دانسته است ..<ref>همان، ص119، ش573</ref> | #:- ذريح محاربى: مدح وى را مرجح دانسته است ...<ref>همان، ص119، ش573</ref> | ||
#:- ابوخديجه سالم بن مكرم: باآنكه وى را برخى از رجاليان تضعيف كردهاند، توثيق را خالى از قوت ندانسته است ..<ref>همان، ص129، ش628</ref> | #:- ابوخديجه سالم بن مكرم: باآنكه وى را برخى از رجاليان تضعيف كردهاند، توثيق را خالى از قوت ندانسته است ...<ref>همان، ص129، ش628</ref> | ||
#در مواردى براى توثيق (مدح) يا تضعيف (ذم) به روايات و كتب حديث استناد كرده است ..<ref>براى نمونه: همان، ص49، ش83؛ ص65، ش192؛ ص105، ش492</ref>؛ مانند استناد به روايتى از [[ثواب الأعمال]] در مدح [[عبدالعظيم حسنى]] ..<ref>همان، ص152، ش795</ref> | #در مواردى براى توثيق (مدح) يا تضعيف (ذم) به روايات و كتب حديث استناد كرده است ...<ref>براى نمونه: همان، ص49، ش83؛ ص65، ش192؛ ص105، ش492</ref>؛ مانند استناد به روايتى از [[ثواب الأعمال]] در مدح [[عبدالعظيم حسنى]] ...<ref>همان، ص152، ش795</ref> | ||
#اگر فردى از راويان داراى كتاب يا اصل باشد بدان اشاره مىكند ..<ref>براى نمونه: همان ص34، 47، 60، 96 و...</ref> | #اگر فردى از راويان داراى كتاب يا اصل باشد بدان اشاره مىكند ...<ref>براى نمونه: همان ص34، 47، 60، 96 و...</ref> | ||
#ضبط صحيح برخى موارد اختلافى را تذكر داده است؛ مانند: احمد بن زياد الهمدانى: بالمعجمة ..<ref>همان، ص50، ش89</ref> يا ابراهيم بن ابىالكرّام: مشددا ..<ref>همان، ص39، ش18</ref>، عبداللّه بن جريج: ابن جريج، بالضمتين و الجيمين (اين قول را از ابن داوود نقل كرده است) ..<ref>همان ص156، ش816</ref> | #ضبط صحيح برخى موارد اختلافى را تذكر داده است؛ مانند: احمد بن زياد الهمدانى: بالمعجمة ...<ref>همان، ص50، ش89</ref> يا ابراهيم بن ابىالكرّام: مشددا ...<ref>همان، ص39، ش18</ref>، عبداللّه بن جريج: ابن جريج، بالضمتين و الجيمين (اين قول را از ابن داوود نقل كرده است) ...<ref>همان ص156، ش816</ref> | ||
#به اختلاف نسخ اشاره كرده است؛ مانند: حكم بن بشار كه در نسخهاى حكم بن يسار ضبط شده است ..<ref>همان، ص105، ش488 و 495</ref> | #به اختلاف نسخ اشاره كرده است؛ مانند: حكم بن بشار كه در نسخهاى حكم بن يسار ضبط شده است ...<ref>همان، ص105، ش488 و 495</ref> | ||
#:حسن بن بشار مدائنى كه مؤلف نام صحيح وى را حسين مىداند ..<ref>همان، ص87، ش349؛ ص96، ش429</ref> | #:حسن بن بشار مدائنى كه مؤلف نام صحيح وى را حسين مىداند ...<ref>همان، ص87، ش349؛ ص96، ش429</ref> | ||
#در باب اصحاب رسول خدا(ص) معمولا به ذكر اطلاعاتى بسنده كرده و از تصريح به توثيق يا تضعيف خوددارى كرده است، اما در مواردى به ممدوح بودن يا مذموم بودن برخى از آنان تصريح كرده است؛ مانند مذموم بودن انس بن مالك ..<ref>همان، ص67، ش207</ref> و زيد بن ثابت ..<ref>همان، ص126، ش615</ref> و ممدوح بودن بلال ..<ref>همان، ص71، ش242</ref> و ابوذر ..<ref>همان، ص80 و 81، ش306</ref> | #در باب اصحاب رسول خدا(ص) معمولا به ذكر اطلاعاتى بسنده كرده و از تصريح به توثيق يا تضعيف خوددارى كرده است، اما در مواردى به ممدوح بودن يا مذموم بودن برخى از آنان تصريح كرده است؛ مانند مذموم بودن انس بن مالك ...<ref>همان، ص67، ش207</ref> و زيد بن ثابت ...<ref>همان، ص126، ش615</ref> و ممدوح بودن بلال ...<ref>همان، ص71، ش242</ref> و ابوذر ...<ref>همان، ص80 و 81، ش306</ref> | ||
#در باب فرزندان ائمه اطهار(ع) غالبا به ارشاد شيخ مفيد اعتماد نموده است؛ مانند: احمد بن موسى بن جعفر الكاظم(ع) ..<ref>همان، ص58، ش135</ref>؛ حسين بن على بن حسين(ع) ..<ref>همان، ص99 و 100، ش448</ref>؛ زيد بن على بن حسين(ع) ..<ref>همان، ص126 و 127، ش618</ref> | #در باب فرزندان ائمه اطهار(ع) غالبا به ارشاد شيخ مفيد اعتماد نموده است؛ مانند: احمد بن موسى بن جعفر الكاظم(ع) ...<ref>همان، ص58، ش135</ref>؛ حسين بن على بن حسين(ع) ...<ref>همان، ص99 و 100، ش448</ref>؛ زيد بن على بن حسين(ع) ...<ref>همان، ص126 و 127، ش618</ref> | ||
#در تعداد قابل توجهى از موارد اختلافى، به آراى [[شهيد ثانى]] در تعديل و ترجيح روات اعتماد نموده است (براى نمونه: همان، ص84، ش333؛ ص105، ش490؛ ص111، ش523). | #در تعداد قابل توجهى از موارد اختلافى، به آراى [[شهيد ثانى]] در تعديل و ترجيح روات اعتماد نموده است (براى نمونه: همان، ص84، ش333؛ ص105، ش490؛ ص111، ش523). | ||
#در كار مؤلف خطاهايى نيز ديده مىشود. او فهرست منتجبالدين را از منابع خود معرفى كرده و براى آن رمز «م» قرار داده است؛ حال آنكه تنها يك بار از آن در باب سيف بن عميره نقل كرده است. جالب آنجاست كه مطلب منقول از [[فهرست منتجبالدين]] در اين كتاب نيست، بلكه در [[معالم العلما]]ى [[ابن شهرآشوب]] است. گفتنى است كه مؤلف كرارا از [[إعلام الورى]] (ربيع الشيعة) طبرسى نقل كرده است، اما بهاشتباه آن را از [[ابن طاووس]] مىداند ..<ref>براى نمونه: همان، ص44، ش49؛ ص47، ش70</ref> | #در كار مؤلف خطاهايى نيز ديده مىشود. او فهرست منتجبالدين را از منابع خود معرفى كرده و براى آن رمز «م» قرار داده است؛ حال آنكه تنها يك بار از آن در باب سيف بن عميره نقل كرده است. جالب آنجاست كه مطلب منقول از [[فهرست منتجبالدين]] در اين كتاب نيست، بلكه در [[معالم العلما]]ى [[ابن شهرآشوب]] است. گفتنى است كه مؤلف كرارا از [[إعلام الورى]] (ربيع الشيعة) طبرسى نقل كرده است، اما بهاشتباه آن را از [[ابن طاووس]] مىداند ...<ref>براى نمونه: همان، ص44، ش49؛ ص47، ش70</ref> | ||
#:مؤلف، براى مدح ابوايوب انصارى به باب جنائز كافى ارجاع مىدهد، اما در مصدر مدح ابوسعيد خدرى است، نه ابوايوب انصارى ..<ref>همان، ص111-112، ش527</ref> ..<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 ر.ك: طاوسى مسرور، سعيد، ص26 و 27]</ref> | #:مؤلف، براى مدح ابوايوب انصارى به باب جنائز كافى ارجاع مىدهد، اما در مصدر مدح ابوسعيد خدرى است، نه ابوايوب انصارى ...<ref>همان، ص111-112، ش527</ref> ...<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 ر.ك: طاوسى مسرور، سعيد، ص26 و 27]</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
پاورقىها به ارجاعنويسى، اختلاف نسخ و رفع ابهامات و اشكالات متن اختصاص يافته است. مصادر تحقيق در پايان كتاب آمده است. | پاورقىها به ارجاعنويسى، اختلاف نسخ و رفع ابهامات و اشكالات متن اختصاص يافته است. مصادر تحقيق در پايان كتاب آمده است. | ||
محقق در ابتداى كتاب، ترجمه مؤلف و نمونههايى از اجازات او را آورده و فهرستى از مصادر ترجمه وى ارائه كرده است ..<ref>مقدمه محقق، ص7-17</ref> | محقق در ابتداى كتاب، ترجمه مؤلف و نمونههايى از اجازات او را آورده و فهرستى از مصادر ترجمه وى ارائه كرده است ...<ref>مقدمه محقق، ص7-17</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس == |
ویرایش