آشنایی با جوامع حدیثی شیعه و اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
درباره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است: | درباره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است: | ||
#ناشر در مقدمه‌اش كه آن را در تاريخ 1388ش، نوشته، تأكيد كرده است: «نوشتار حاضر با عنوان آشنايى با جوامع حديثى شيعه و اهل سنت براى دانش‌پژوهان دوره كارشناسى ارشد (گرايش علوم قرآن و حديث) نگارش يافته و به تحليل، بررسى و معرفى جوامع حديثى شيعه و اهل سنت مى‌پردازد» ..<ref>مقدمه کتاب، ص 6</ref> | #ناشر در مقدمه‌اش كه آن را در تاريخ 1388ش، نوشته، تأكيد كرده است: «نوشتار حاضر با عنوان آشنايى با جوامع حديثى شيعه و اهل سنت براى دانش‌پژوهان دوره كارشناسى ارشد (گرايش علوم قرآن و حديث) نگارش يافته و به تحليل، بررسى و معرفى جوامع حديثى شيعه و اهل سنت مى‌پردازد» ...<ref>مقدمه کتاب، ص 6</ref> | ||
#نويسنده در مقدمه‌اش - كه آن را در تاريخ 1384/2/20ش، در قم نوشته - چنين آورده است: «جوامع حديثى، مهم‌ترين اسناد مكتوبى هستند كه قول، فعل و تقرير معصومان(ع) را به تصوير مى‌كشند... در اين کتاب كه به پيشنهاد دفتر برنامه‌ريزى و فناورى آموزشى «جامعة المصطفى(ص) العالمية» و به‌عنوان متن درسى مقطع كارشناسى ارشد نگاشته شده است، افزون بر مطالعات و منابع پيشين، به بررسى متون جوامع حديثى، به‌ويژه كتب اربعه و صحاح سته پرداخته و با استفاده از كتبى كه پيرامون آنها نوشته شده است، تلاش گرديده است تا تصوير روشن‌تر و جامع‌ترى از آنها ارائه شود...» ..<ref>ر. ك.: همان، ص 13 - 15</ref> وى در ادامه تأكيد كرده است كه: «معرفى هريك از جوامع حديثى با رعايت سه محور صورت گرفته است: 1. ارائه زندگى‌نامه صاحبان هريك از جوامع حديثى، معرفى اساتيد، شاگردان و تبيين جايگاه علمى و حديثى آنان؛ 2. معرفى ساختارى جوامع حديثى با معرفى جلدها، شرح‌ها و كارهاى صورت‌گرفته پيرامون هريك از آنها؛ 3. معرفى محتوايى جوامع حديثى با تبيين شيوه مؤلف، ويژگى‌ها و امتيازات و نيز نقدها و كاستى‌هاى کتاب...» ..<ref>همان</ref> | #نويسنده در مقدمه‌اش - كه آن را در تاريخ 1384/2/20ش، در قم نوشته - چنين آورده است: «جوامع حديثى، مهم‌ترين اسناد مكتوبى هستند كه قول، فعل و تقرير معصومان(ع) را به تصوير مى‌كشند... در اين کتاب كه به پيشنهاد دفتر برنامه‌ريزى و فناورى آموزشى «جامعة المصطفى(ص) العالمية» و به‌عنوان متن درسى مقطع كارشناسى ارشد نگاشته شده است، افزون بر مطالعات و منابع پيشين، به بررسى متون جوامع حديثى، به‌ويژه كتب اربعه و صحاح سته پرداخته و با استفاده از كتبى كه پيرامون آنها نوشته شده است، تلاش گرديده است تا تصوير روشن‌تر و جامع‌ترى از آنها ارائه شود...» ...<ref>ر. ك.: همان، ص 13 - 15</ref> وى در ادامه تأكيد كرده است كه: «معرفى هريك از جوامع حديثى با رعايت سه محور صورت گرفته است: 1. ارائه زندگى‌نامه صاحبان هريك از جوامع حديثى، معرفى اساتيد، شاگردان و تبيين جايگاه علمى و حديثى آنان؛ 2. معرفى ساختارى جوامع حديثى با معرفى جلدها، شرح‌ها و كارهاى صورت‌گرفته پيرامون هريك از آنها؛ 3. معرفى محتوايى جوامع حديثى با تبيين شيوه مؤلف، ويژگى‌ها و امتيازات و نيز نقدها و كاستى‌هاى کتاب...» ...<ref>همان</ref> | ||
#يكى از نكته‌هاى جالبى كه نويسنده ذكر كرده، اين است: «حجت‌الاسلام رى‌شهرى از حديث‌پژوهان معاصر است كه با تأسيس مؤسسه تحقيقاتى دارالحديث و نيز دانشكده علوم حديث در سال‌هاى اخير در كنار انتشار برخى از آثار روايى و نشر احاديث و علوم حديث، گام‌هاى مؤثرى برداشته است... او با مطالعه مكرر بحار الأنوار و با تنظيم الفبايى روايات بر اساس اين منبع روايى، به منابع روايى اهل سنت، به‌ويژه کتاب كنز العمال متقى هندى مراجعه كرده و حاصل كار را بنا به توصيه [[مطهری، مرتضی|شهيد مطهرى]] و با شتاب بيشتر در انتشار آن اقدام كرده است...» ..<ref>ر. ك.: متن کتاب، ص 208</ref> | #يكى از نكته‌هاى جالبى كه نويسنده ذكر كرده، اين است: «حجت‌الاسلام رى‌شهرى از حديث‌پژوهان معاصر است كه با تأسيس مؤسسه تحقيقاتى دارالحديث و نيز دانشكده علوم حديث در سال‌هاى اخير در كنار انتشار برخى از آثار روايى و نشر احاديث و علوم حديث، گام‌هاى مؤثرى برداشته است... او با مطالعه مكرر بحار الأنوار و با تنظيم الفبايى روايات بر اساس اين منبع روايى، به منابع روايى اهل سنت، به‌ويژه کتاب كنز العمال متقى هندى مراجعه كرده و حاصل كار را بنا به توصيه [[مطهری، مرتضی|شهيد مطهرى]] و با شتاب بيشتر در انتشار آن اقدام كرده است...» ...<ref>ر. ك.: متن کتاب، ص 208</ref> | ||
#نويسنده در مطلبى تحت عنوان «[[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند ابن حنبل]] در بوته نقد»، چنين نوشته است: «به‌رغم آنكه [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] از اعتبار کتاب خود دفاع كرده و گفته است: «من اين کتاب را به‌عنوان راهنماى مسلمانان تدوين كرده‌ام كه اگر مردم در سنتى از رسول‌خدا(ص) اختلاف كردند، به آن مراجعه كنند و اگر در آن نيافتند، باطلش انگارند»، اما بر اين کتاب نقدهايى وارد شده است كه بخشى از آن عبارت است از: 1. کتاب مسند در زمان حيات مؤلف و با نظارت خود او تكميل نشده است؛ فزونى‌هايى كه توسط فرزند او عبدالله و نيز شاگرد او ابوبكر قطيعى انجام گرفته، شاهد آن است...؛ 2. تسامح [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] در روايات فضايل، در عمل به انعكاس روايات مجعول انجاميده است؛ 3. بناى [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] بر گردآورى مجموعه‌اى از روايات، اعمّ از صحيح و ضعيف بوده تا اين ميراث از بين نرود و قضاوت در مورد صحت و سقم آن را به ديگران واگذارده است... در برابر اين نقدها برخى از محدثان معتقدند كه شمار احاديث جعلى در [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]، سه يا چهار مورد يا كمتر از شمار انگشتان دست است... ..<ref>ر. ك.: همان، ص 222 - 224</ref> | #نويسنده در مطلبى تحت عنوان «[[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند ابن حنبل]] در بوته نقد»، چنين نوشته است: «به‌رغم آنكه [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] از اعتبار کتاب خود دفاع كرده و گفته است: «من اين کتاب را به‌عنوان راهنماى مسلمانان تدوين كرده‌ام كه اگر مردم در سنتى از رسول‌خدا(ص) اختلاف كردند، به آن مراجعه كنند و اگر در آن نيافتند، باطلش انگارند»، اما بر اين کتاب نقدهايى وارد شده است كه بخشى از آن عبارت است از: 1. کتاب مسند در زمان حيات مؤلف و با نظارت خود او تكميل نشده است؛ فزونى‌هايى كه توسط فرزند او عبدالله و نيز شاگرد او ابوبكر قطيعى انجام گرفته، شاهد آن است...؛ 2. تسامح [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] در روايات فضايل، در عمل به انعكاس روايات مجعول انجاميده است؛ 3. بناى [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] بر گردآورى مجموعه‌اى از روايات، اعمّ از صحيح و ضعيف بوده تا اين ميراث از بين نرود و قضاوت در مورد صحت و سقم آن را به ديگران واگذارده است... در برابر اين نقدها برخى از محدثان معتقدند كه شمار احاديث جعلى در [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]، سه يا چهار مورد يا كمتر از شمار انگشتان دست است... ...<ref>ر. ك.: همان، ص 222 - 224</ref> | ||
== وضعيت کتاب == | == وضعيت کتاب == | ||
براى کتاب حاضر، افزون بر فهرست تفصيلى مطالب ..<ref>مقدمه کتاب، ص 7 - 12</ref>، فقط فهرست منابع ..<ref> متن کتاب، ص 305 - 311</ref>، تنظيم شده و متأسفانه ساير فهرست‌هاى فنى (مانند آيات، روايات، اعلام و امكنه و...) فراهم نشده است. | براى کتاب حاضر، افزون بر فهرست تفصيلى مطالب ...<ref>مقدمه کتاب، ص 7 - 12</ref>، فقط فهرست منابع ...<ref> متن کتاب، ص 305 - 311</ref>، تنظيم شده و متأسفانه ساير فهرست‌هاى فنى (مانند آيات، روايات، اعلام و امكنه و...) فراهم نشده است. | ||
کتاب حاضر، مستند است و نويسنده، ارجاعاتش را به‌صورت پاورقى در پايان هر صفحه آورده است. اين پاورقى‌ها، معمولاً ارجاعى است و نويسنده نام کتاب مورد استناد و شماره جلد و صفحه مورد نظر را آورده ..<ref>ر. ك.: همان، ص 17، پاورقى 1 و 2؛ ص 18، پاورقى 1 و 2 و...</ref> | کتاب حاضر، مستند است و نويسنده، ارجاعاتش را به‌صورت پاورقى در پايان هر صفحه آورده است. اين پاورقى‌ها، معمولاً ارجاعى است و نويسنده نام کتاب مورد استناد و شماره جلد و صفحه مورد نظر را آورده ...<ref>ر. ك.: همان، ص 17، پاورقى 1 و 2؛ ص 18، پاورقى 1 و 2 و...</ref> | ||
همچنين وى در برخى از پاورقى‌ها توضيحاتى اصطلاحى، روايى، رجالى و... را مطرح كرده است ..<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص 20، پاورقى 1؛ ص 66، پاورقى 2 و...</ref> | همچنين وى در برخى از پاورقى‌ها توضيحاتى اصطلاحى، روايى، رجالى و... را مطرح كرده است ...<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص 20، پاورقى 1؛ ص 66، پاورقى 2 و...</ref> | ||
نويسنده گاه از جدول نيز براى كمك به تفهيم مطالب استفاده كرده است ..<ref>همان، ص 69 - 70، ص 100 - 101 و ص 131 - 135</ref> | نويسنده گاه از جدول نيز براى كمك به تفهيم مطالب استفاده كرده است ...<ref>همان، ص 69 - 70، ص 100 - 101 و ص 131 - 135</ref> | ||
کتاب حاضر متن درسى است و به همين جهت، با بيانى روان و روشن نوشته شده و همچنين در پايان هر درس سه بخش افزوده شده است: 1. پرسش؛ 2. پژوهش؛ 3. منابع براى مطالعه بيشتر ..<ref>ر. ك.: همان، ص 30، 71، 102، 103 و...</ref> | کتاب حاضر متن درسى است و به همين جهت، با بيانى روان و روشن نوشته شده و همچنين در پايان هر درس سه بخش افزوده شده است: 1. پرسش؛ 2. پژوهش؛ 3. منابع براى مطالعه بيشتر ...<ref>ر. ك.: همان، ص 30، 71، 102، 103 و...</ref> | ||
=پانویس = | =پانویس = | ||
<references/> | <references/> | ||
نسخهٔ ۳ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۵:۲۵
| نام کتاب | آشنایی با جوامع حدیثی شیعه و اهل سنت |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | نصیری، علی (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | Z 1010 /ن6آ5 |
| موضوع | احادیث - ماخذ
حدیث - تاریخ محدثان اهل سنت - سرگذشت نامه و کتاب شناسی محدثان شیعه - سرگذشت نامه و کتاب شناسی |
| ناشر | جامعة المصطفی العالمية |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1388 هـ.ش یا 1430 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE15935AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
آشنايى با جوامع حديثى شيعه و اهل سنت، اثر على نصيرى (متولد رشت، 1344ش) است كه در آن، به‌صورت مستند و تحليلى به معرفى و بررسى سيزده جامع حديثى شيعه و هجده جامع حديثى اهل سنت از روزگاران قديم تا دوران معاصر بر اساس اولويت و تا حدودى توالى تاريخى پرداخته و ويژگى‌ها و امتيازات و همچنين نقدها و كاستى‌هاى هريك را شرح داده و نيز شرح‌حال و جايگاه علمى هريك از نويسندگان جوامع مذكور را توضيح داده است.
اين اثر به زبان فارسى رسا و شيوا نوشته شده است.
ساختار
اثر حاضر از مقدمه ناشر و همچنين مقدمه نويسنده و متن اصلى کتاب (شامل: 1. كليات؛ 2. شناخت‌نامه کتاب كافى؛ 3. شناخت‌نامه من‌لايحضره‌الفقيه؛ 4. شناخت‌نامه تهذيب الأحكام و استبصار؛ 5. شناخت‌نامه وافى و وسائل الشيعة؛ 6. شناخت‌نامه بحار الأنوار و مستدرك الوسائل؛ 7. شناخت‌نامه جوامع حديثى متأخر شيعه؛ 8. شناخت‌نامه موطّأ مالك و مسند ابن حنبل؛ 9. شناخت‌نامه صحيح بخارى؛ 10. شناخت‌نامه صحيح مسلم و سنن ابى‌داود؛ 11. شناخت‌نامه سنن ترمذى، نسايى و ابن ماجه قزوينى؛ 12. شناخت‌نامه ساير جوامع حديثى اهل سنت)، تشكيل شده است.
زبان و ادبيات اين اثر، امروزى، روان و زيبا است. نويسنده از منابع قابل توجهى (172 کتاب) از آثار معتبر عربى و فارسى از انديشمندان قديم و جديد براى توليد اثر حاضر بهره برده است.
شيوه نويسنده در اين اثر، آموزشى و كاربردى است و به همين جهت، نخست مباحثى كلى در مورد مفهوم جامع و تقسيم‌بندى جوامع حديثى و... مطرح كرده و بعد با ارائه مثال‌هاى فراوان به معرفى کتاب‌ها و نويسندگان جوامع حديثى شيعه و اهل سنت پرداخته است.
گزارش محتوا
درباره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است:
- ناشر در مقدمه‌اش كه آن را در تاريخ 1388ش، نوشته، تأكيد كرده است: «نوشتار حاضر با عنوان آشنايى با جوامع حديثى شيعه و اهل سنت براى دانش‌پژوهان دوره كارشناسى ارشد (گرايش علوم قرآن و حديث) نگارش يافته و به تحليل، بررسى و معرفى جوامع حديثى شيعه و اهل سنت مى‌پردازد» ...[۱]
- نويسنده در مقدمه‌اش - كه آن را در تاريخ 1384/2/20ش، در قم نوشته - چنين آورده است: «جوامع حديثى، مهم‌ترين اسناد مكتوبى هستند كه قول، فعل و تقرير معصومان(ع) را به تصوير مى‌كشند... در اين کتاب كه به پيشنهاد دفتر برنامه‌ريزى و فناورى آموزشى «جامعة المصطفى(ص) العالمية» و به‌عنوان متن درسى مقطع كارشناسى ارشد نگاشته شده است، افزون بر مطالعات و منابع پيشين، به بررسى متون جوامع حديثى، به‌ويژه كتب اربعه و صحاح سته پرداخته و با استفاده از كتبى كه پيرامون آنها نوشته شده است، تلاش گرديده است تا تصوير روشن‌تر و جامع‌ترى از آنها ارائه شود...» ...[۲] وى در ادامه تأكيد كرده است كه: «معرفى هريك از جوامع حديثى با رعايت سه محور صورت گرفته است: 1. ارائه زندگى‌نامه صاحبان هريك از جوامع حديثى، معرفى اساتيد، شاگردان و تبيين جايگاه علمى و حديثى آنان؛ 2. معرفى ساختارى جوامع حديثى با معرفى جلدها، شرح‌ها و كارهاى صورت‌گرفته پيرامون هريك از آنها؛ 3. معرفى محتوايى جوامع حديثى با تبيين شيوه مؤلف، ويژگى‌ها و امتيازات و نيز نقدها و كاستى‌هاى کتاب...» ...[۳]
- يكى از نكته‌هاى جالبى كه نويسنده ذكر كرده، اين است: «حجت‌الاسلام رى‌شهرى از حديث‌پژوهان معاصر است كه با تأسيس مؤسسه تحقيقاتى دارالحديث و نيز دانشكده علوم حديث در سال‌هاى اخير در كنار انتشار برخى از آثار روايى و نشر احاديث و علوم حديث، گام‌هاى مؤثرى برداشته است... او با مطالعه مكرر بحار الأنوار و با تنظيم الفبايى روايات بر اساس اين منبع روايى، به منابع روايى اهل سنت، به‌ويژه کتاب كنز العمال متقى هندى مراجعه كرده و حاصل كار را بنا به توصيه شهيد مطهرى و با شتاب بيشتر در انتشار آن اقدام كرده است...» ...[۴]
- نويسنده در مطلبى تحت عنوان «مسند ابن حنبل در بوته نقد»، چنين نوشته است: «به‌رغم آنكه احمد بن حنبل از اعتبار کتاب خود دفاع كرده و گفته است: «من اين کتاب را به‌عنوان راهنماى مسلمانان تدوين كرده‌ام كه اگر مردم در سنتى از رسول‌خدا(ص) اختلاف كردند، به آن مراجعه كنند و اگر در آن نيافتند، باطلش انگارند»، اما بر اين کتاب نقدهايى وارد شده است كه بخشى از آن عبارت است از: 1. کتاب مسند در زمان حيات مؤلف و با نظارت خود او تكميل نشده است؛ فزونى‌هايى كه توسط فرزند او عبدالله و نيز شاگرد او ابوبكر قطيعى انجام گرفته، شاهد آن است...؛ 2. تسامح احمد بن حنبل در روايات فضايل، در عمل به انعكاس روايات مجعول انجاميده است؛ 3. بناى احمد بن حنبل بر گردآورى مجموعه‌اى از روايات، اعمّ از صحيح و ضعيف بوده تا اين ميراث از بين نرود و قضاوت در مورد صحت و سقم آن را به ديگران واگذارده است... در برابر اين نقدها برخى از محدثان معتقدند كه شمار احاديث جعلى در [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد بن حنبل، سه يا چهار مورد يا كمتر از شمار انگشتان دست است... ...[۵]
وضعيت کتاب
براى کتاب حاضر، افزون بر فهرست تفصيلى مطالب ...[۶]، فقط فهرست منابع ...[۷]، تنظيم شده و متأسفانه ساير فهرست‌هاى فنى (مانند آيات، روايات، اعلام و امكنه و...) فراهم نشده است.
کتاب حاضر، مستند است و نويسنده، ارجاعاتش را به‌صورت پاورقى در پايان هر صفحه آورده است. اين پاورقى‌ها، معمولاً ارجاعى است و نويسنده نام کتاب مورد استناد و شماره جلد و صفحه مورد نظر را آورده ...[۸]
همچنين وى در برخى از پاورقى‌ها توضيحاتى اصطلاحى، روايى، رجالى و... را مطرح كرده است ...[۹]
نويسنده گاه از جدول نيز براى كمك به تفهيم مطالب استفاده كرده است ...[۱۰]
کتاب حاضر متن درسى است و به همين جهت، با بيانى روان و روشن نوشته شده و همچنين در پايان هر درس سه بخش افزوده شده است: 1. پرسش؛ 2. پژوهش؛ 3. منابع براى مطالعه بيشتر ...[۱۱]
پانویس
- ↑ مقدمه کتاب، ص 6
- ↑ ر. ك.: همان، ص 13 - 15
- ↑ همان
- ↑ ر. ك.: متن کتاب، ص 208
- ↑ ر. ك.: همان، ص 222 - 224
- ↑ مقدمه کتاب، ص 7 - 12
- ↑ متن کتاب، ص 305 - 311
- ↑ ر. ك.: همان، ص 17، پاورقى 1 و 2؛ ص 18، پاورقى 1 و 2 و...
- ↑ مثلاً ر. ك.: همان، ص 20، پاورقى 1؛ ص 66، پاورقى 2 و...
- ↑ همان، ص 69 - 70، ص 100 - 101 و ص 131 - 135
- ↑ ر. ك.: همان، ص 30، 71، 102، 103 و...
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.