فلسفة المنهج التربوي من منظور إسلامي: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'عبد ' به 'عبد') |
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مقدمه، ضمن اشاره به موضوع کتاب، به ذکر سرفصل مباحث و مطالب پرداخته شده است<ref>مقدمه، ص9-10</ref> | در مقدمه، ضمن اشاره به موضوع کتاب، به ذکر سرفصل مباحث و مطالب پرداخته شده است<ref>مقدمه، ص9-10</ref> | ||
فصل اول، مدخلی است بر فلسفه روش آموزشی و نظریات مربوط به آن. نویسنده در این فصل ابتدا به بیان مفاهیم مصطلحاتی همچون فلسفه، فلسفه آموزشی، نظریه آموزشی، روش آموزشی عمومی، فلسفه روش آموزشی و فلسفه روش تربیتی از منظر اسلام پرداخته و سپس، دیدگاه‌های مختلف در مورد منشأ ایجاد برنامه‌های آموزشی و مهم ترین گام‌ها برای ساخت برنامه‌های درسی را با توجه به نظریه‌های آموزشی (از جمله: شناسایی نیازهای دانش آموزان، تدوین هدف‌ها، انتخاب و تنظیم محتوا و...) بررسی گردیده و در نهایت، به بحث پیرامون استانداردهای برنامه فلسفه روش آموزشی از منظر اسلام پرداخته شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص13-42</ref> | فصل اول، مدخلی است بر فلسفه روش آموزشی و نظریات مربوط به آن. نویسنده در این فصل ابتدا به بیان مفاهیم مصطلحاتی همچون فلسفه، فلسفه آموزشی، نظریه آموزشی، روش آموزشی عمومی، فلسفه روش آموزشی و فلسفه روش تربیتی از منظر اسلام پرداخته و سپس، دیدگاه‌های مختلف در مورد منشأ ایجاد برنامه‌های آموزشی و مهم ترین گام‌ها برای ساخت برنامه‌های درسی را با توجه به نظریه‌های آموزشی (از جمله: شناسایی نیازهای دانش آموزان، تدوین هدف‌ها، انتخاب و تنظیم محتوا و...) بررسی گردیده و در نهایت، به بحث پیرامون استانداردهای برنامه فلسفه روش آموزشی از منظر اسلام پرداخته شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص13-42</ref> | ||
در فصل دوم، ماهیت برنامه درسی آموزشی اسلامی از جهت ابعاد جامع و یکپارچه و مهم ترین مراحل ساخت آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این فصل ابتدا، به اهمیت ایجاد روش‌های صحیح برای تحقق و دستیابیبه اهداف اصلی و مهم ترین شرایط برای تحقق روش‌های فعال و بلندنظرانه (شامل: یافتن روش‌ها و رویکردهای یکپارچه و پیشرفته و تازه با توجه به نیازهای زمانه؛ جستجوی آگاهانه و زبان انتقادی؛ تکوین اهداف متعالی؛ تربیت معلمین و نیروی آموزشی مستعد و بلندهمت؛ ایجاد و تقویت روحیه رقابتی سالم؛ اهتمام آموزش فرهنگی و...) اشاره گردیده و سپس دیدگاه‌ها و چشم‌انداز روش آموزش اسلامی، معرفی گردیده است. سپس از روح برنامه درسی تعلیم و تربیت اسلامی و روش ارشاد اسلامی سخن به میان آمده و در پایان، مهم ترین گام‌ها و راه‌های ساخت ارکان برنامه درسی آموزشی اسلامی، معرفی گردیده است که عبارتند از: | در فصل دوم، ماهیت برنامه درسی آموزشی اسلامی از جهت ابعاد جامع و یکپارچه و مهم ترین مراحل ساخت آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این فصل ابتدا، به اهمیت ایجاد روش‌های صحیح برای تحقق و دستیابیبه اهداف اصلی و مهم ترین شرایط برای تحقق روش‌های فعال و بلندنظرانه (شامل: یافتن روش‌ها و رویکردهای یکپارچه و پیشرفته و تازه با توجه به نیازهای زمانه؛ جستجوی آگاهانه و زبان انتقادی؛ تکوین اهداف متعالی؛ تربیت معلمین و نیروی آموزشی مستعد و بلندهمت؛ ایجاد و تقویت روحیه رقابتی سالم؛ اهتمام آموزش فرهنگی و...) اشاره گردیده و سپس دیدگاه‌ها و چشم‌انداز روش آموزش اسلامی، معرفی گردیده است. سپس از روح برنامه درسی تعلیم و تربیت اسلامی و روش ارشاد اسلامی سخن به میان آمده و در پایان، مهم ترین گام‌ها و راه‌های ساخت ارکان برنامه درسی آموزشی اسلامی، معرفی گردیده است که عبارتند از: | ||
#بنای اهداف تعلیم و تربیت اسلامی (از جمله: شناخت منابع و سرچشمه‌های اشتقاق اهداف و جهت دهی اسلامی به آنها؛ تعیین معیارها و استانداردهای هدفمند؛ تعیین اهداف کلی آموزشی؛ تدوین و طبقه بندی اهداف برنامه درسی و تعلیم و تربیت اسلامی)<ref>ر.ک: همان، ص53-58</ref> | #بنای اهداف تعلیم و تربیت اسلامی (از جمله: شناخت منابع و سرچشمه‌های اشتقاق اهداف و جهت دهی اسلامی به آنها؛ تعیین معیارها و استانداردهای هدفمند؛ تعیین اهداف کلی آموزشی؛ تدوین و طبقه بندی اهداف برنامه درسی و تعلیم و تربیت اسلامی)<ref>ر.ک: همان، ص53-58</ref> | ||
#ساخت محتوای برنامه‌های آموزشی اسلامی و رعایت اموری همچون: مراحل زندگی و نیازها و خواسته‌های رشد و نمو دانش آموزان؛ تکامل، شمول و انسجام و ترابط میان جوانب محتوا و اهداف؛ انعطاف پذیری، مقیاس پذیری و بهینه سازی بر حسب مطالبات زمان و...<ref>ر.ک: همان، ص76</ref> | #ساخت محتوای برنامه‌های آموزشی اسلامی و رعایت اموری همچون: مراحل زندگی و نیازها و خواسته‌های رشد و نمو دانش آموزان؛ تکامل، شمول و انسجام و ترابط میان جوانب محتوا و اهداف؛ انعطاف پذیری، مقیاس پذیری و بهینه سازی بر حسب مطالبات زمان و...<ref>ر.ک: همان، ص76</ref> | ||
#بنای روش‌های تدریس و کمک آموزشی<ref>ر.ک: همان، ص81</ref> | #بنای روش‌های تدریس و کمک آموزشی<ref>ر.ک: همان، ص81</ref> | ||
#بنای ارزش‌های تربیتی اسلامی<ref>ر.ک: همان، ص99</ref> | #بنای ارزش‌های تربیتی اسلامی<ref>ر.ک: همان، ص99</ref> | ||
در فصل سوم، در پنج بخش، نظریه فردی، نظریه اجتماعی، نظریه اسلامی فردی و اجتماعی، جایگاه دانش پژوه در برنامه تربیتی اسلامی و جایگاه جامعه در برنامه تربیت اسلامی، برنامه‌های آموزشی و دانشجویی از منظر اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص117-133</ref> | در فصل سوم، در پنج بخش، نظریه فردی، نظریه اجتماعی، نظریه اسلامی فردی و اجتماعی، جایگاه دانش پژوه در برنامه تربیتی اسلامی و جایگاه جامعه در برنامه تربیت اسلامی، برنامه‌های آموزشی و دانشجویی از منظر اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص117-133</ref> | ||
فصل چهارم، برنامه‌های درسی و دانش آموزی از منظر اسلامی را در خود جای داده است. مباحث و موضوعات این فصل، عبارتند از ابعاد بنیادین نظریه معرفت اسلامی (که مهم ترین اصطلاحات نظریه معرفت اسلامی شامل: نظریه معرفت اسلامی، معرفت، علم، حقیقت، حکمت و معنی وصول به حقیقت در آن توضیح داده شده است)<ref>ر.ک: همان، ص139</ref> | فصل چهارم، برنامه‌های درسی و دانش آموزی از منظر اسلامی را در خود جای داده است. مباحث و موضوعات این فصل، عبارتند از ابعاد بنیادین نظریه معرفت اسلامی (که مهم ترین اصطلاحات نظریه معرفت اسلامی شامل: نظریه معرفت اسلامی، معرفت، علم، حقیقت، حکمت و معنی وصول به حقیقت در آن توضیح داده شده است)<ref>ر.ک: همان، ص139</ref> | ||
مهم ترین مشخصات و ممیزات نظریه معرفت اسلامی (از جمله آنکه: معارف و علوم، اکتسابیبوده و فطری نیستند؛ شناخت و معرفت متعلق به موجودات و اجسام و حالات آنها بوده و مستقل از عقل و صور ذهنی می‌باشد؛ حقایق دارای انواع مادی، روحی و فکری می‌باشد؛ تنوع طرق وصول به حقایق و طرق مطالعه آنها، به حسب نوع حقایق می‌باشد و...)<ref>ر.ک: همان، ص143</ref> | مهم ترین مشخصات و ممیزات نظریه معرفت اسلامی (از جمله آنکه: معارف و علوم، اکتسابیبوده و فطری نیستند؛ شناخت و معرفت متعلق به موجودات و اجسام و حالات آنها بوده و مستقل از عقل و صور ذهنی می‌باشد؛ حقایق دارای انواع مادی، روحی و فکری می‌باشد؛ تنوع طرق وصول به حقایق و طرق مطالعه آنها، به حسب نوع حقایق می‌باشد و...)<ref>ر.ک: همان، ص143</ref> | ||
مهم ترین پیامدها و بازتاب‌های نظریه معرفت اسلامی بر تربیت (از جمله: درک دانش به عنوان امری که اکتساب آن، نیاز به تلاش و کوشش در تعلیم دارد؛ درک حقایق به عنوان حقایق حسی، روحی و فکری و...)<ref>ر.ک: همان، ص145</ref> | مهم ترین پیامدها و بازتاب‌های نظریه معرفت اسلامی بر تربیت (از جمله: درک دانش به عنوان امری که اکتساب آن، نیاز به تلاش و کوشش در تعلیم دارد؛ درک حقایق به عنوان حقایق حسی، روحی و فکری و...)<ref>ر.ک: همان، ص145</ref> | ||
مباحث آسیب شناختی و مهم ترین جوانب قصور در پیامد نظریه معرفت اسلامی بر فرصت‌های آموزشی (مانند فقدان احساس مسئولیت برای کارهای علمی در سطوح مختلف فردی، اجتماعی و فرهنگی؛ فقدان روح تعبدبه علوم و معارف؛ عدم وجود عشق و علاقه به علوم و معارف و...)<ref>ر.ک: همان، ص147</ref> | مباحث آسیب شناختی و مهم ترین جوانب قصور در پیامد نظریه معرفت اسلامی بر فرصت‌های آموزشی (مانند فقدان احساس مسئولیت برای کارهای علمی در سطوح مختلف فردی، اجتماعی و فرهنگی؛ فقدان روح تعبدبه علوم و معارف؛ عدم وجود عشق و علاقه به علوم و معارف و...)<ref>ر.ک: همان، ص147</ref> | ||
در فصل پنجم، روش تربیتی و ارزش‌ها از منظر اسلامی معرفی گردیده<ref>ر.ک: همان، ص163-203</ref> و در آخرین فصل، ویژگی‌های برنامه‌های آموزشی از منظر اسلامی معرفی شده است که عبارتند از: ویژگی‌های عمومی؛ غایی؛ معرفت شناختی، روش شناختی و سازمانی؛ سبک شناختی؛ زمانی و ارزشی<ref>ر.ک: همان، ص215-221</ref> | در فصل پنجم، روش تربیتی و ارزش‌ها از منظر اسلامی معرفی گردیده<ref>ر.ک: همان، ص163-203</ref> و در آخرین فصل، ویژگی‌های برنامه‌های آموزشی از منظر اسلامی معرفی شده است که عبارتند از: ویژگی‌های عمومی؛ غایی؛ معرفت شناختی، روش شناختی و سازمانی؛ سبک شناختی؛ زمانی و ارزشی<ref>ر.ک: همان، ص215-221</ref> | ||
خاتمه، به مهم ترین نتایج بحث و توصیه‌های نویسنده، اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان، ص223</ref> | خاتمه، به مهم ترین نتایج بحث و توصیه‌های نویسنده، اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان، ص223</ref> | ||
مطالب و مباحثی چند به عنوان ملحقات، به انتهای کتاب افزوده شده است، همچون: برنامه برای برنامه ریزی مهدکودک؛ مدل‌های ارزش‌های اجتماعی که در دوره متوسطه از طریق تدریس مدرن، باید آموخته شود؛ مدل برنامه ریزی آموزش اسلامی؛ اصطلاحات واردشده در کتاب و...<ref>ر.ک: همان، ص227-242</ref> | مطالب و مباحثی چند به عنوان ملحقات، به انتهای کتاب افزوده شده است، همچون: برنامه برای برنامه ریزی مهدکودک؛ مدل‌های ارزش‌های اجتماعی که در دوره متوسطه از طریق تدریس مدرن، باید آموخته شود؛ مدل برنامه ریزی آموزش اسلامی؛ اصطلاحات واردشده در کتاب و...<ref>ر.ک: همان، ص227-242</ref> | ||
== وضعیت کتاب == | == وضعیت کتاب == | ||
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است. | فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است. | ||
در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص38</ref>، به ارجاع به سایر منابع برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مطالب پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص92</ref> | در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص38</ref>، به ارجاع به سایر منابع برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مطالب پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص92</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
نسخهٔ ۱ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۳۳
| نام کتاب | فلسفة المنهج التربوي من منظور إسلامي |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | يالجن، مقداد (نويسنده)
|
| زبان | عربی |
| کد کنگره | |
| موضوع | |
| ناشر | دار عالم الکتب |
| مکان نشر | عربستان - رياض |
| سال نشر | 2009م , 1430ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE25038AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
فلسفة المنهج التربوی من منظور إسلامی، اثر مقداد یالجن، پژوهشی است پیرامون فلسفه روش تربیتی از منظر اسلام که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.
ساختار
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در شش فصل، تنظیم شده است.
نویسنده مطالب را تحت عناوین مختلفی، به صورت علمی و پژوهشی، دسته بندی کرده و مباحث تحت هر عنوان را با شماره گذاری، از یکدیگر تفکیک نموده است؛ به گونه ای که یادگیری، بررسی، تحقیق و حفظ کردن آنها برای خواننده، آسان می‌باشد.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن اشاره به موضوع کتاب، به ذکر سرفصل مباحث و مطالب پرداخته شده است[۱]
فصل اول، مدخلی است بر فلسفه روش آموزشی و نظریات مربوط به آن. نویسنده در این فصل ابتدا به بیان مفاهیم مصطلحاتی همچون فلسفه، فلسفه آموزشی، نظریه آموزشی، روش آموزشی عمومی، فلسفه روش آموزشی و فلسفه روش تربیتی از منظر اسلام پرداخته و سپس، دیدگاه‌های مختلف در مورد منشأ ایجاد برنامه‌های آموزشی و مهم ترین گام‌ها برای ساخت برنامه‌های درسی را با توجه به نظریه‌های آموزشی (از جمله: شناسایی نیازهای دانش آموزان، تدوین هدف‌ها، انتخاب و تنظیم محتوا و...) بررسی گردیده و در نهایت، به بحث پیرامون استانداردهای برنامه فلسفه روش آموزشی از منظر اسلام پرداخته شده است[۲]
در فصل دوم، ماهیت برنامه درسی آموزشی اسلامی از جهت ابعاد جامع و یکپارچه و مهم ترین مراحل ساخت آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این فصل ابتدا، به اهمیت ایجاد روش‌های صحیح برای تحقق و دستیابیبه اهداف اصلی و مهم ترین شرایط برای تحقق روش‌های فعال و بلندنظرانه (شامل: یافتن روش‌ها و رویکردهای یکپارچه و پیشرفته و تازه با توجه به نیازهای زمانه؛ جستجوی آگاهانه و زبان انتقادی؛ تکوین اهداف متعالی؛ تربیت معلمین و نیروی آموزشی مستعد و بلندهمت؛ ایجاد و تقویت روحیه رقابتی سالم؛ اهتمام آموزش فرهنگی و...) اشاره گردیده و سپس دیدگاه‌ها و چشم‌انداز روش آموزش اسلامی، معرفی گردیده است. سپس از روح برنامه درسی تعلیم و تربیت اسلامی و روش ارشاد اسلامی سخن به میان آمده و در پایان، مهم ترین گام‌ها و راه‌های ساخت ارکان برنامه درسی آموزشی اسلامی، معرفی گردیده است که عبارتند از:
- بنای اهداف تعلیم و تربیت اسلامی (از جمله: شناخت منابع و سرچشمه‌های اشتقاق اهداف و جهت دهی اسلامی به آنها؛ تعیین معیارها و استانداردهای هدفمند؛ تعیین اهداف کلی آموزشی؛ تدوین و طبقه بندی اهداف برنامه درسی و تعلیم و تربیت اسلامی)[۳]
- ساخت محتوای برنامه‌های آموزشی اسلامی و رعایت اموری همچون: مراحل زندگی و نیازها و خواسته‌های رشد و نمو دانش آموزان؛ تکامل، شمول و انسجام و ترابط میان جوانب محتوا و اهداف؛ انعطاف پذیری، مقیاس پذیری و بهینه سازی بر حسب مطالبات زمان و...[۴]
- بنای روش‌های تدریس و کمک آموزشی[۵]
- بنای ارزش‌های تربیتی اسلامی[۶]
در فصل سوم، در پنج بخش، نظریه فردی، نظریه اجتماعی، نظریه اسلامی فردی و اجتماعی، جایگاه دانش پژوه در برنامه تربیتی اسلامی و جایگاه جامعه در برنامه تربیت اسلامی، برنامه‌های آموزشی و دانشجویی از منظر اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است[۷]
فصل چهارم، برنامه‌های درسی و دانش آموزی از منظر اسلامی را در خود جای داده است. مباحث و موضوعات این فصل، عبارتند از ابعاد بنیادین نظریه معرفت اسلامی (که مهم ترین اصطلاحات نظریه معرفت اسلامی شامل: نظریه معرفت اسلامی، معرفت، علم، حقیقت، حکمت و معنی وصول به حقیقت در آن توضیح داده شده است)[۸]
مهم ترین مشخصات و ممیزات نظریه معرفت اسلامی (از جمله آنکه: معارف و علوم، اکتسابیبوده و فطری نیستند؛ شناخت و معرفت متعلق به موجودات و اجسام و حالات آنها بوده و مستقل از عقل و صور ذهنی می‌باشد؛ حقایق دارای انواع مادی، روحی و فکری می‌باشد؛ تنوع طرق وصول به حقایق و طرق مطالعه آنها، به حسب نوع حقایق می‌باشد و...)[۹]
مهم ترین پیامدها و بازتاب‌های نظریه معرفت اسلامی بر تربیت (از جمله: درک دانش به عنوان امری که اکتساب آن، نیاز به تلاش و کوشش در تعلیم دارد؛ درک حقایق به عنوان حقایق حسی، روحی و فکری و...)[۱۰]
مباحث آسیب شناختی و مهم ترین جوانب قصور در پیامد نظریه معرفت اسلامی بر فرصت‌های آموزشی (مانند فقدان احساس مسئولیت برای کارهای علمی در سطوح مختلف فردی، اجتماعی و فرهنگی؛ فقدان روح تعبدبه علوم و معارف؛ عدم وجود عشق و علاقه به علوم و معارف و...)[۱۱]
در فصل پنجم، روش تربیتی و ارزش‌ها از منظر اسلامی معرفی گردیده[۱۲] و در آخرین فصل، ویژگی‌های برنامه‌های آموزشی از منظر اسلامی معرفی شده است که عبارتند از: ویژگی‌های عمومی؛ غایی؛ معرفت شناختی، روش شناختی و سازمانی؛ سبک شناختی؛ زمانی و ارزشی[۱۳]
خاتمه، به مهم ترین نتایج بحث و توصیه‌های نویسنده، اختصاص یافته است[۱۴]
مطالب و مباحثی چند به عنوان ملحقات، به انتهای کتاب افزوده شده است، همچون: برنامه برای برنامه ریزی مهدکودک؛ مدل‌های ارزش‌های اجتماعی که در دوره متوسطه از طریق تدریس مدرن، باید آموخته شود؛ مدل برنامه ریزی آموزش اسلامی؛ اصطلاحات واردشده در کتاب و...[۱۵]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۱۶]، به ارجاع به سایر منابع برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مطالب پرداخته شده است[۱۷]
پانویس
- ↑ مقدمه، ص9-10
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص13-42
- ↑ ر.ک: همان، ص53-58
- ↑ ر.ک: همان، ص76
- ↑ ر.ک: همان، ص81
- ↑ ر.ک: همان، ص99
- ↑ ر.ک: همان، ص117-133
- ↑ ر.ک: همان، ص139
- ↑ ر.ک: همان، ص143
- ↑ ر.ک: همان، ص145
- ↑ ر.ک: همان، ص147
- ↑ ر.ک: همان، ص163-203
- ↑ ر.ک: همان، ص215-221
- ↑ ر.ک: همان، ص223
- ↑ ر.ک: همان، ص227-242
- ↑ ر.ک: پاورقی، ص38
- ↑ ر.ک: همان، ص92
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.