مبانی منطقی استقراء: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>')
خط ۵۱: خط ۵۱:
وی، دو پیشگفتار بر کتاب نگاشته است؛ در اولی از خاندان صدر و آثار قلمی سید محمدباقر صدر سخن گفته و در دومی از شهادت جان‌گداز آن مرحوم و پیشامد ناگوار رهبر شیعیان لبنان آقای موسی صدر به‌طور اجمال سخن رانده است.
وی، دو پیشگفتار بر کتاب نگاشته است؛ در اولی از خاندان صدر و آثار قلمی سید محمدباقر صدر سخن گفته و در دومی از شهادت جان‌گداز آن مرحوم و پیشامد ناگوار رهبر شیعیان لبنان آقای موسی صدر به‌طور اجمال سخن رانده است.


مترجم ضمن برشمردن آثار قلمی شهید صدر، درباره کتاب حاضر می‌نویسد: «این کتاب نمودار استعداد علمى و نبوغ فکرى مؤلف معظم‌له است. در این کتاب، مؤلف می‌خواهد دلیل استقرا را به‌عنوان یک دلیل منطقى که صددرصد نتیجه قطعى دارد، معرفى کند و طفره از خاص به عام را که در دلیل استقرای ارسطو وجود دارد، از میان بردارد و بزرگ‌ترین بهره‏بردارى از آن را که اثبات صانع و مدبر حکیم جهان هستى است و بیش از دلیل‌هاى عقلى، مورد اتکای قرآن کریم است، بنماید و به‌راستى که از عهده این کار به‌خوبى برآمده است؛ فجزاه اللّه عن الإسلام خيرا و متع اللّه المسلمين بطول بقائه بمحمد و آله<ref>مقدمه مترجم، ج1، صفحه ط - صفحه ی</ref>.
مترجم ضمن برشمردن آثار قلمی شهید صدر، درباره کتاب حاضر می‌نویسد: «این کتاب نمودار استعداد علمى و نبوغ فکرى مؤلف معظم‌له است. در این کتاب، مؤلف می‌خواهد دلیل استقرا را به‌عنوان یک دلیل منطقى که صددرصد نتیجه قطعى دارد، معرفى کند و طفره از خاص به عام را که در دلیل استقرای ارسطو وجود دارد، از میان بردارد و بزرگ‌ترین بهره‏بردارى از آن را که اثبات صانع و مدبر حکیم جهان هستى است و بیش از دلیل‌هاى عقلى، مورد اتکای قرآن کریم است، بنماید و به‌راستى که از عهده این کار به‌خوبى برآمده است؛ فجزاه اللّه عن الإسلام خيرا و متع اللّه المسلمين بطول بقائه بمحمد و آله<ref>مقدمه مترجم، ج1، صفحه ط - صفحه ی</ref>


برای آشنایی با نوع ترجمه و مقدار توانایی مترجم، بخشی از متن عربی همراه با ترجمه فارسی آن نقل می‌شود:
برای آشنایی با نوع ترجمه و مقدار توانایی مترجم، بخشی از متن عربی همراه با ترجمه فارسی آن نقل می‌شود:
خط ۵۷: خط ۵۷:
الاستقراء - کما تقدم - هو: كل استدلال يسير من الخاص إلى العام و بهذا يشمل الدليل الاستقرائي الاستنتاج العلمي القائم على أساس الملاحظة و الاستنتاج العلمي القائم على أساس التجربة، بالمفهوم الحديث للملاحظة و التجربة.
الاستقراء - کما تقدم - هو: كل استدلال يسير من الخاص إلى العام و بهذا يشمل الدليل الاستقرائي الاستنتاج العلمي القائم على أساس الملاحظة و الاستنتاج العلمي القائم على أساس التجربة، بالمفهوم الحديث للملاحظة و التجربة.
و أريد بالملاحظة: اقتصار المستقرى‏ء على مشاهدة سير الظاهرة كما تقع في الطبيعة، لاكتشاف أسبابها و علاقاتها.
و أريد بالملاحظة: اقتصار المستقرى‏ء على مشاهدة سير الظاهرة كما تقع في الطبيعة، لاكتشاف أسبابها و علاقاتها.
و أريد بالتجربة: تدخل المستقرى‏ء عمليا في تعديل سير الطبيعة و خلق الظاهرة الطبيعية موضوعة البحث في حالات شتى، لاكتشاف تلك الأسباب و العلاقات»<ref>صدر محمدباقر، 1410، ص11</ref>.
و أريد بالتجربة: تدخل المستقرى‏ء عمليا في تعديل سير الطبيعة و خلق الظاهرة الطبيعية موضوعة البحث في حالات شتى، لاكتشاف تلك الأسباب و العلاقات»<ref>صدر محمدباقر، 1410، ص11</ref>


«(استقراء در منطق ارسطو):
«(استقراء در منطق ارسطو):
استقراء چنانچه گفته شد، عبارت است از هر استدلالى که ما را از خاص به‌سوى عام رهبرى کند و بنابراین فرقى ندارد که این نتیجه‏گیرى علمى بر اساس مشاهده باشد یا بر اساس تجربه.
استقراء چنانچه گفته شد، عبارت است از هر استدلالى که ما را از خاص به‌سوى عام رهبرى کند و بنابراین فرقى ندارد که این نتیجه‏گیرى علمى بر اساس مشاهده باشد یا بر اساس تجربه.
مقصودم از مشاهده آن است که شخص استقراءکننده پدیده‏اى را براى کشف اسباب و ارتباطات آن فقط آن چنان‌که در طبیعت جریان دارد ملاحظه کند.
مقصودم از مشاهده آن است که شخص استقراءکننده پدیده‏اى را براى کشف اسباب و ارتباطات آن فقط آن چنان‌که در طبیعت جریان دارد ملاحظه کند.
و مقصودم از تجربه آن است که خود استقراءکننده در جریان طبیعى پدیده دخالت کرده و آن را در حالات مختلف شخصا به وجود آورد تا بتواند اسباب و ارتباطات آن را کشف کند»<ref>مقدمه مترجم، صفحه ط - صفحه ی</ref>.
و مقصودم از تجربه آن است که خود استقراءکننده در جریان طبیعى پدیده دخالت کرده و آن را در حالات مختلف شخصا به وجود آورد تا بتواند اسباب و ارتباطات آن را کشف کند»<ref>مقدمه مترجم، صفحه ط - صفحه ی</ref>


فهرست مطالب هر جلد، در ابتدای همان جلد آمده است.
فهرست مطالب هر جلد، در ابتدای همان جلد آمده است.


در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع <ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص32</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص68</ref>.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع <ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص32</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص68</ref>


==پانویس ==
==پانویس ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش