الدرّ النظيم في مناقب الأئمة اللهاميم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
===اهمیت کتاب=== | ===اهمیت کتاب=== | ||
این اثر، مهم‌ترین و مفصل‌ترین اثر مؤلف است و نام وی با این اثر جاودانه مانده است. این کتاب از بدو تألیف، مورد توجه اندیشمندان و دانشمندان مسلمان بوده است <ref> صدرایی خویی، علی، ص215</ref> | این اثر، مهم‌ترین و مفصل‌ترین اثر مؤلف است و نام وی با این اثر جاودانه مانده است. این کتاب از بدو تألیف، مورد توجه اندیشمندان و دانشمندان مسلمان بوده است <ref> صدرایی خویی، علی، ص215</ref> مؤلف در این کتاب از مصادر ارزشمندی از کتاب‌های شیعه و عامه بهره جسته که با توجه به از بین رفتن اغلب این کتاب‌ها، این کتاب اهمیت فوق‌العاده‌ای یافته است <ref>همان، ص219</ref> | ||
===سخن بزرگان پیرامون کتاب=== | ===سخن بزرگان پیرامون کتاب=== | ||
[[مجلسی، محمدباقر|علامه مجلسی]] در «بحار الأنوار» مکرر از این کتاب استفاده نموده و در مورد آن می‌گوید: «كتاب «الدر النظيم»، كتاب شريف كریم مشتمل علی أخبار كثيرة من طرقنا و طرق المخالفين في المناقب و قد ينقل من كتاب «مدينة العلم» و غيره من الكتب المعتبره» <ref>همان، ص215</ref> | [[مجلسی، محمدباقر|علامه مجلسی]] در «بحار الأنوار» مکرر از این کتاب استفاده نموده و در مورد آن می‌گوید: «كتاب «الدر النظيم»، كتاب شريف كریم مشتمل علی أخبار كثيرة من طرقنا و طرق المخالفين في المناقب و قد ينقل من كتاب «مدينة العلم» و غيره من الكتب المعتبره» <ref>همان، ص215</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
# محمد بن زید طبری؛ | # محمد بن زید طبری؛ | ||
# محمد فتال؛ | # محمد فتال؛ | ||
# مسعودی <ref>ر.ک: همان، ص219-222</ref> | # مسعودی <ref>ر.ک: همان، ص219-222</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه، به ذکر زندگی‌نامه نویسنده پرداخته شده است <ref>مقدمه محقق، ص3-10</ref> | در مقدمه، به ذکر زندگی‌نامه نویسنده پرداخته شده است <ref>مقدمه محقق، ص3-10</ref> | ||
باب نخست در مورد پیامبر(ص) بوده و شامل 14 فصل می‌باشد. از جمله موضوعات این باب عبارتند از: نسب پیامبر(ص)؛ حلف الفضول؛ زمان و نحوه ولادت؛ ذکر نصب پاک و طاهر ایشان؛ زمان ولادت تا زمان بعثت؛ ایام بعثت؛ معراج؛ احوال پیامبر(ص) پس از معراج و قبل از هجرت؛ نحوه هجرت؛ معجزات آن حضرت؛ غزواتی که ایشان در آنها شرکت داشتند؛ همسران و فرزندان پیامبر(ص)؛ نحوه وفات آن حضرت <ref>متن کتاب، ص15-199</ref> | باب نخست در مورد پیامبر(ص) بوده و شامل 14 فصل می‌باشد. از جمله موضوعات این باب عبارتند از: نسب پیامبر(ص)؛ حلف الفضول؛ زمان و نحوه ولادت؛ ذکر نصب پاک و طاهر ایشان؛ زمان ولادت تا زمان بعثت؛ ایام بعثت؛ معراج؛ احوال پیامبر(ص) پس از معراج و قبل از هجرت؛ نحوه هجرت؛ معجزات آن حضرت؛ غزواتی که ایشان در آنها شرکت داشتند؛ همسران و فرزندان پیامبر(ص)؛ نحوه وفات آن حضرت <ref>متن کتاب، ص15-199</ref> | ||
باب دوم، در هفده فصل، به بیان مناقب و فضایل امیرالمؤمنین(ع) اختصاص یافته است. موضوعات مطرح‌شده در این باب عبارتند از: ذکر نسب و مولد آن حضرت؛ صفات ایشان؛ ماهیت امامت؛ منفعت وجود امام؛ فضائل آن حضرت؛ جنگ ایشان با ناکثین و مارقین؛ معجزات آن حضرت؛ خطبه‌ها، وصایا و مواعظ؛ مسائلی که از آن حضرت پرسیده شد و پاسخ آن حضرت؛ اشعاری که بر فضل آن حضرت دلالت می‌کند؛ اولاد آن حضرت و مقتل ایشان <ref>همان، ص203-445</ref> | باب دوم، در هفده فصل، به بیان مناقب و فضایل امیرالمؤمنین(ع) اختصاص یافته است. موضوعات مطرح‌شده در این باب عبارتند از: ذکر نسب و مولد آن حضرت؛ صفات ایشان؛ ماهیت امامت؛ منفعت وجود امام؛ فضائل آن حضرت؛ جنگ ایشان با ناکثین و مارقین؛ معجزات آن حضرت؛ خطبه‌ها، وصایا و مواعظ؛ مسائلی که از آن حضرت پرسیده شد و پاسخ آن حضرت؛ اشعاری که بر فضل آن حضرت دلالت می‌کند؛ اولاد آن حضرت و مقتل ایشان <ref>همان، ص203-445</ref> | ||
در باب سوم، در دو فصل، به بیان مولد حضرت زهرا (س) و ظلم‌هایی که به ایشان وارد گردیده بوده و در پایان، به ذکر وفات ایشان پرداخته شده است <ref>همان، ص451-485</ref> | در باب سوم، در دو فصل، به بیان مولد حضرت زهرا (س) و ظلم‌هایی که به ایشان وارد گردیده بوده و در پایان، به ذکر وفات ایشان پرداخته شده است <ref>همان، ص451-485</ref> | ||
باب چهارم، در مورد امام حسن(ع) بوده و دارای هفت فصل به شرح زیر می‌باشد: مولد آن حضرت؛ بعضی از اخبار، فضایل و کلام ایشان؛ وفات آن حضرت؛ همسران و فرزندان ایشان <ref>همان، ص489-520</ref> | باب چهارم، در مورد امام حسن(ع) بوده و دارای هفت فصل به شرح زیر می‌باشد: مولد آن حضرت؛ بعضی از اخبار، فضایل و کلام ایشان؛ وفات آن حضرت؛ همسران و فرزندان ایشان <ref>همان، ص489-520</ref> | ||
باب پنجم، در نه باب، به زندگانی و مناقب امام حسین(ع) اختصاص یافته است. برخی از موضوعات مطرح‌شده در این باب عبارتند از: مولد، فضایل، معجزات و کلام آن حضرت؛ نحوه شهادت ایشان و اصحاب باوفایشان؛ خروج مسلم؛ حوادثی که هنگام شهادت آن حضرت رخ داد <ref>همان525-575</ref> | باب پنجم، در نه باب، به زندگانی و مناقب امام حسین(ع) اختصاص یافته است. برخی از موضوعات مطرح‌شده در این باب عبارتند از: مولد، فضایل، معجزات و کلام آن حضرت؛ نحوه شهادت ایشان و اصحاب باوفایشان؛ خروج مسلم؛ حوادثی که هنگام شهادت آن حضرت رخ داد <ref>همان525-575</ref> | ||
باب ششم، مربوط به ذکر مناقب و زندگی‌نامه امام چهارم(ع) می‌باشد و در آن به موضوعات زیر پرداخته شده است: مولد، کلام و معجزات آن حضرت؛ فرزندان ایشان؛ خروج زید بن علی و یحیی بن زید و شهادتشان <ref>همان، ص579-591</ref> | باب ششم، مربوط به ذکر مناقب و زندگی‌نامه امام چهارم(ع) می‌باشد و در آن به موضوعات زیر پرداخته شده است: مولد، کلام و معجزات آن حضرت؛ فرزندان ایشان؛ خروج زید بن علی و یحیی بن زید و شهادتشان <ref>همان، ص579-591</ref> | ||
در سایر ابواب کتاب نیز به همین ترتیب، به ذکر مناقب، فضایل و زندگی‌نامه سایر ائمه(ع) پرداخته شده است. | در سایر ابواب کتاب نیز به همین ترتیب، به ذکر مناقب، فضایل و زندگی‌نامه سایر ائمه(ع) پرداخته شده است. | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است. | فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است. | ||
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع <ref>ر.ک: همان، ص133</ref>، به توضیح و تشریح برخی از کلمات و عبارات متن پرداخته شده است <ref>ر.ک: همان، ص135</ref> | در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع <ref>ر.ک: همان، ص133</ref>، به توضیح و تشریح برخی از کلمات و عبارات متن پرداخته شده است <ref>ر.ک: همان، ص135</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
نسخهٔ ۳۰ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۴۳
| نام کتاب | الدرّ النظيم في مناقب الأئمة اللهاميم |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه (محقق)
شامی، یوسف بن حاتم (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 36 /ش2د4 |
| موضوع | چهارده معصوم - سرگذشت نامه
چهارده معصوم - مدایح و مناقب |
| ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1420 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE953AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
الدر النظيم في مناقب الأئمة اللهاميم، تألیف شیخ جمال‌الدین یوسف بن حاتم شامی، از اعلام قرن هفتم هجری، با تحقیق مؤسسه نشر اسلامی، کتابی است در شرح زندگی‌نامه و مناقب چهارده معصوم(ع) که به زبان عربی و در قرن هفتم هجری نوشته شده است.
اهمیت کتاب
این اثر، مهم‌ترین و مفصل‌ترین اثر مؤلف است و نام وی با این اثر جاودانه مانده است. این کتاب از بدو تألیف، مورد توجه اندیشمندان و دانشمندان مسلمان بوده است [۱] مؤلف در این کتاب از مصادر ارزشمندی از کتاب‌های شیعه و عامه بهره جسته که با توجه به از بین رفتن اغلب این کتاب‌ها، این کتاب اهمیت فوق‌العاده‌ای یافته است [۲]
سخن بزرگان پیرامون کتاب
علامه مجلسی در «بحار الأنوار» مکرر از این کتاب استفاده نموده و در مورد آن می‌گوید: «كتاب «الدر النظيم»، كتاب شريف كریم مشتمل علی أخبار كثيرة من طرقنا و طرق المخالفين في المناقب و قد ينقل من كتاب «مدينة العلم» و غيره من الكتب المعتبره» [۳]
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در پانزده باب و هر باب در چندین فصل تنظیم شده است.
مآخذ و مصادر کتاب
مصادر مؤلف بر دو نوع است: اول، کتاب‌هایی که از آن نقل کرده؛ دوم، دانشمندانی که مؤلف مطالبی از آنها نقل نموده است. ما به ترتیب، ابتدا کتاب‌ها و سپس دانشمندانی را که مؤلف از آنها نقل نموده، ذکر می‌نماییم:
الف)- کتاب‌هایی که مؤلف از آنها مطالبی را نقل کرده است
- الإرشاد في معرفة حجج الله علی العباد، شیخ مفید؛
- أحاديث الهجرة، طبری؛ گویا این کتاب بخشی از تاریخ طبری می‌باشد؛
- إحياء العلوم، ابوحامد غزالی؛
- أربعين خطب (الأربعون خطبة)؛
- الأربعين، فخر رازی ؛
- أربعون حديثا، ابوعبدالله محمد بن مسلم بن ابو‌الفوارس رازی؛
- أمالي الحاكم؛
- أمالي السمعاني؛
- الأنوار الباهرة في انتصار العترة الطاهرة، ابن طاووس؛
- تاریخ طبری؛
- تاریخ نسوی؛
- الخصائص العلوية علی سائر البرية، محمد بن علی نطنزی؛
- دلائل الإمامة، ابوجعفر محمد بن رستم بن جریر طبری؛
- الذرية الطاهرة المطهرة، ابوبشر محمد بن احمد بن حماد دولابی؛
- ذكر الخمسة المطهرين و مرتبة المطيعين لأهل بيت محمد سيد الأولین و الآخرين، ابونعیم حافظ؛
- روایات عثمان بن احمد بن سماک؛
- روایات موفق بن احمد مکی خوارزمی؛
- شرح السنة، بغوی؛
- شرف المصطفی، ابوسعید خرگوشی؛
- طوق في تاريخه (في التاريخ)؛
- كتاب العروس؛
- فضائل الصحابة، احمد بیهقی؛
- الكامل، مبرد؛
- کتاب ابوزرعه دمشقی؛
- کتاب ابوبکر مردویه؛
- کتاب الشرواني؛
- كتاب النبوة، شیخ صدوق؛
- الكشف (تفسیر ثعلبی)، ابواسحاق ثعلبی؛
- كشف الحيره؛
- لطائف القصص؛
- لوامع، ابوسعید خرگوشی؛
- مدينة العلم، شیخ صدوق؛
- المصابيح، ابوالعباس احمد بن ابراهیم حسنی؛
- كتاب المعرفة، ابوعبداللّه بن منده؛
- كتاب المعرفة، عباد بن یعقوب؛
- كتاب المناقب، احمد بن مولی بن مردویه؛
- مناقب أميرالمؤمنين(ع)، معری؛
- المنتقی، حاکم خراسانی؛
- مولد النبي(ص)، شیخ صدوق؛
- كتاب الولاية، ابن سعد مسعود بن ناصر بن ابوزید حافظ سجستانی.
ب)- اشخاصی که مؤلف از آنها مطالبی را نقل کرده است
- ابوبکر مردویه؛
- ابوعلی بن عبدویه؛
- ابوسعید خرگوشی؛
- ابوغالب محمد بن احمد بن سهل نحوی؛
- ابومخنف لوط بن یحیی؛
- ابو‌معمر؛
- حافظ بن ناصر؛
- زبیر بن بکار؛
- زفر بن یحیی بن کثیر؛
- سلیم بن قیس هلالی؛
- قاضی عبدالجبار؛
- عبدالله بن محمد بن ابوالدنیا قرشی؛
- علی رفاعی؛
- فضل بن ربیع؛
- ابوالخیر مبارک بن سرور بن نجا الواعظ؛
- محمد بن اسحاق؛
- محمد بن علی حلابیمغازلی؛
- محمد بن زید طبری؛
- محمد فتال؛
- مسعودی [۴]
گزارش محتوا
در مقدمه، به ذکر زندگی‌نامه نویسنده پرداخته شده است [۵]
باب نخست در مورد پیامبر(ص) بوده و شامل 14 فصل می‌باشد. از جمله موضوعات این باب عبارتند از: نسب پیامبر(ص)؛ حلف الفضول؛ زمان و نحوه ولادت؛ ذکر نصب پاک و طاهر ایشان؛ زمان ولادت تا زمان بعثت؛ ایام بعثت؛ معراج؛ احوال پیامبر(ص) پس از معراج و قبل از هجرت؛ نحوه هجرت؛ معجزات آن حضرت؛ غزواتی که ایشان در آنها شرکت داشتند؛ همسران و فرزندان پیامبر(ص)؛ نحوه وفات آن حضرت [۶]
باب دوم، در هفده فصل، به بیان مناقب و فضایل امیرالمؤمنین(ع) اختصاص یافته است. موضوعات مطرح‌شده در این باب عبارتند از: ذکر نسب و مولد آن حضرت؛ صفات ایشان؛ ماهیت امامت؛ منفعت وجود امام؛ فضائل آن حضرت؛ جنگ ایشان با ناکثین و مارقین؛ معجزات آن حضرت؛ خطبه‌ها، وصایا و مواعظ؛ مسائلی که از آن حضرت پرسیده شد و پاسخ آن حضرت؛ اشعاری که بر فضل آن حضرت دلالت می‌کند؛ اولاد آن حضرت و مقتل ایشان [۷]
در باب سوم، در دو فصل، به بیان مولد حضرت زهرا (س) و ظلم‌هایی که به ایشان وارد گردیده بوده و در پایان، به ذکر وفات ایشان پرداخته شده است [۸]
باب چهارم، در مورد امام حسن(ع) بوده و دارای هفت فصل به شرح زیر می‌باشد: مولد آن حضرت؛ بعضی از اخبار، فضایل و کلام ایشان؛ وفات آن حضرت؛ همسران و فرزندان ایشان [۹]
باب پنجم، در نه باب، به زندگانی و مناقب امام حسین(ع) اختصاص یافته است. برخی از موضوعات مطرح‌شده در این باب عبارتند از: مولد، فضایل، معجزات و کلام آن حضرت؛ نحوه شهادت ایشان و اصحاب باوفایشان؛ خروج مسلم؛ حوادثی که هنگام شهادت آن حضرت رخ داد [۱۰]
باب ششم، مربوط به ذکر مناقب و زندگی‌نامه امام چهارم(ع) می‌باشد و در آن به موضوعات زیر پرداخته شده است: مولد، کلام و معجزات آن حضرت؛ فرزندان ایشان؛ خروج زید بن علی و یحیی بن زید و شهادتشان [۱۱]
در سایر ابواب کتاب نیز به همین ترتیب، به ذکر مناقب، فضایل و زندگی‌نامه سایر ائمه(ع) پرداخته شده است.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع [۱۲]، به توضیح و تشریح برخی از کلمات و عبارات متن پرداخته شده است [۱۳]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب الدرّ النظيم في مناقب الأئمة اللهاميم در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور