۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'عبد ' به 'عبد'
جز (جایگزینی متن - ')م' به ') م') |
جز (جایگزینی متن - 'عبد ' به 'عبد') |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
بيهقى براى فراگيرى علوم و حديث به شهرهاى متعددى در خراسان، عراق، حجاز و جبال سفر كرد (على بيهقى؛ذهبى، 1388-1390، همانجاها؛سبكى، ج 4، ص 8) و از اساتيد بسيارى علم آموخت. شمار شيوخ و اساتيد وى را افزون از صد تن دانسته‌اند كه همگى از بزرگان قرن چهارم و نيمۀ اول قرن پنجم بودند. فقه را از ابوالفتح ناصر بن حسين عمرى (متوفى 444) و ابوالقاسم فورانى، كه خود شاگرد بيهقى در علم حديث بود، فراگرفت ([[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، همانجا؛سبكى، ج 4، ص 9؛على بيهقى، ص 184). | بيهقى براى فراگيرى علوم و حديث به شهرهاى متعددى در خراسان، عراق، حجاز و جبال سفر كرد (على بيهقى؛ذهبى، 1388-1390، همانجاها؛سبكى، ج 4، ص 8) و از اساتيد بسيارى علم آموخت. شمار شيوخ و اساتيد وى را افزون از صد تن دانسته‌اند كه همگى از بزرگان قرن چهارم و نيمۀ اول قرن پنجم بودند. فقه را از ابوالفتح ناصر بن حسين عمرى (متوفى 444) و ابوالقاسم فورانى، كه خود شاگرد بيهقى در علم حديث بود، فراگرفت ([[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، همانجا؛سبكى، ج 4، ص 9؛على بيهقى، ص 184). | ||
از ديگر اساتيد و مشايخ او مى‌توان از اينان نام برد: أبو عبدالرحمان [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]] (303-412)، مؤلف طبقات | از ديگر اساتيد و مشايخ او مى‌توان از اينان نام برد: أبو عبدالرحمان [[سلمی، محمد بن حسین |سلمى]] (303-412)، مؤلف طبقات الصوفيه؛عبدالملك بن أبى عثمان خركوشى نيشابورى (متوفى 407)، مؤلف شرف النّبى؛سهل بن محمد صعلوكى (متوفى 404)؛و ابن فورك انصارى اصفهانى (332-406)، فقيه، مفسّر، اصولى، اديب و نحوى و رجالى مشهور (صريفينى، ص 127- 128؛ احمد بيهقى، 1408 ب، مقدمۀ عامر احمد حيدر، ص 16- 31؛ذهبى، 1388-1390، ج 3، ص 1132، همو، 1406، ج 18، ص 164-165). بيهقى دانش اصول را نيز فراگرفته بود. وى حافظه‌اى بسيار قوى داشت و در حفظ حديث و استوارى در آن، يگانۀ روزگار خويش بود (ذهبى، 1406، ج 18، ص 167؛ همو، 1388-1390، ج 3، ص 1133؛على بيهقى، ص 183؛ ياقوت حموى، همانجا). | ||
به نوشتۀ [[اسنوی، عبدالرحیم بن حسن|اسنوى]] (همانجا)، بيهقى در پايان سفرهاى علمى خود به خسروجرد رفت و اولين اثرش را در 406 نگاشت (قس ذهبى، 1406، ج 18، ص 165). سپس در 441، براى نشر علم به نيشابور دعوت شد و به املاى كتاب معرفة السنن و الآثار خود پرداخت و سرانجام در 458 در اين شهر درگذشت (سبكى، ج 4، ص 9، 11، [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]]؛[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، همانجاها؛[[ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]]، ج 12، ص 94؛ذهبى 1388-1390، ج 3، ص 1134؛قس ياقوت حموى، همانجا، كه تاريخ فوت او را 454 نوشته است). بيهقى شاگردان زيادى داشته است كه برخى از آنها عبارت‌اند از: ابوعلى انصارى؛ نوۀ او ابوالحسن عبيد الله بن محمد بن احمد؛ ابوعبدالله فزارى؛ ابوالقاسم شحامى؛ ابوالمعالى محمد بن اسماعيل فارسى؛ عبدالمنعم قشيرى؛و پسر بزرگ بيهقى، اسماعيل كه مؤلف تاريخ بيهق (على بيهقى) از او حديث شنيده است ([[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلّكان]]، ج 1، ص 76؛ذهبى، 1388-1390، ج 3، ص 1135؛همو، 1406، ج 18، ص 169؛على بيهقى، ص 184). [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]] از جمله افرادى است كه ده نفر از شاگردان بيهقى را ديده و از آنها حديث شنيده است (همانجا). برخى اسناد روايى ذهبى (متوفى 748) نيز به بيهقى منتهى مى‌شود (ذهبى، 1388-1390، ج 3، ص 1134؛براى آگاهى از تأثير آثار بيهقى در نوشته‌هاى بعد از وى نهاية الارب نويرى؛طبقات الشافعيه سبكى؛ السيرة النبوية [[ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]]؛ الروضة رافعى؛صبح الاعشى قلقشندى؛مفتاح السعادة طاشكوپرى زاده؛تاريخ ابن‌وردى؛ ابجد العلوم قنّوجى). | به نوشتۀ [[اسنوی، عبدالرحیم بن حسن|اسنوى]] (همانجا)، بيهقى در پايان سفرهاى علمى خود به خسروجرد رفت و اولين اثرش را در 406 نگاشت (قس ذهبى، 1406، ج 18، ص 165). سپس در 441، براى نشر علم به نيشابور دعوت شد و به املاى كتاب معرفة السنن و الآثار خود پرداخت و سرانجام در 458 در اين شهر درگذشت (سبكى، ج 4، ص 9، 11، [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]]؛[[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، همانجاها؛[[ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]]، ج 12، ص 94؛ذهبى 1388-1390، ج 3، ص 1134؛قس ياقوت حموى، همانجا، كه تاريخ فوت او را 454 نوشته است). بيهقى شاگردان زيادى داشته است كه برخى از آنها عبارت‌اند از: ابوعلى انصارى؛ نوۀ او ابوالحسن عبيد الله بن محمد بن احمد؛ ابوعبدالله فزارى؛ ابوالقاسم شحامى؛ ابوالمعالى محمد بن اسماعيل فارسى؛ عبدالمنعم قشيرى؛و پسر بزرگ بيهقى، اسماعيل كه مؤلف تاريخ بيهق (على بيهقى) از او حديث شنيده است ([[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلّكان]]، ج 1، ص 76؛ذهبى، 1388-1390، ج 3، ص 1135؛همو، 1406، ج 18، ص 169؛على بيهقى، ص 184). [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]] از جمله افرادى است كه ده نفر از شاگردان بيهقى را ديده و از آنها حديث شنيده است (همانجا). برخى اسناد روايى ذهبى (متوفى 748) نيز به بيهقى منتهى مى‌شود (ذهبى، 1388-1390، ج 3، ص 1134؛براى آگاهى از تأثير آثار بيهقى در نوشته‌هاى بعد از وى نهاية الارب نويرى؛طبقات الشافعيه سبكى؛ السيرة النبوية [[ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]]؛ الروضة رافعى؛صبح الاعشى قلقشندى؛مفتاح السعادة طاشكوپرى زاده؛تاريخ ابن‌وردى؛ ابجد العلوم قنّوجى). | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
[[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]]، الكامل فى التاريخ، بيروت 1385-1965/1386-1966؛ [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلّكان]]، وفيات الاعيان، چاپ احسان عباس، بيروت[بى‌تا. ]؛ [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساكر]]، تبيين كذب المفترى فيما نسب الى الامام ابى الحسن الاشعرى، بيروت 1984/1404؛ ابن عماد، شذرات الذّهب فى اخبار من ذهب، بيروت 1979/1399؛[[ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]]، [[البداية و النهاية (دارالفکر)|البداية و النهاية]]، بيروت 1990/ | [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]]، الكامل فى التاريخ، بيروت 1385-1965/1386-1966؛ [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلّكان]]، وفيات الاعيان، چاپ احسان عباس، بيروت[بى‌تا. ]؛ [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساكر]]، تبيين كذب المفترى فيما نسب الى الامام ابى الحسن الاشعرى، بيروت 1984/1404؛ ابن عماد، شذرات الذّهب فى اخبار من ذهب، بيروت 1979/1399؛[[ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]]، [[البداية و النهاية (دارالفکر)|البداية و النهاية]]، بيروت 1990/1411؛عبدالرحيم بن حسن اسنوى، طبقات الشافعية، چاپ كمال يوسف حوت، بيروت 1987/1407؛محسن امين، اعيان الشيعة، چاپ حسن امين، بيروت 1983/1403، احمد بن حسين بيهقى، الاعتقاد و الهداية الى سبيل الرشاد على مذهب السلف و اصحاب الحديث، چاپ احمد عصام كاتب، بيروت 1981/1401؛همو، دلائل النبوة، ترجمۀ [[مهدوی دامغانی، محمود|محمود مهدوى دامغانى]]، تهران 1361 ش؛همو، كتاب البعث و النشور، چاپ محمد سعيد ابيانى، بيروت 1408 الف؛همو، كتاب الزهد الكبير، چاپ عامر احمد حيدر، بيروت 1408 ب؛[[بیهقی، علی بن زید|على بن زيد بيهقى]]، تاريخ بيهقى، چاپ [[بهمنیار، احمد|احمد بهمنيار]]، تهران 1345 ش، چاپ افست تهران 1361 ش؛مصطفى بن عبداللّه حاجى خليفه، كشف الظنون، بيروت 1990/1410؛محمد باقر بن زين العابدين خوانسارى، [[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]] فى احوال العلماء و السادات، چاپ اسد اللّه اسماعيليان، قم 1390-1392؛محمد بن احمد ذهبى، سير اعلام النبلاء، ج 18، چاپ شعيب ارنؤوط و محمد نعيم عرقسوسى، بيروت 1986/1406؛همو، كتاب تذكرة الحفاظ، حيدر آباد دكن 1388-1968/1390-1970؛ خير الدين زركلى، الاعلام، بيروت 1986؛عبدالوهاب بن على سبكى، طبقات الشافعية الكبرى، چاپ محمود محمد طناحى و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره 1964-1967؛يوسف اليان سركيس، معجم المطبوعات العربية و المعربة، قاهره 1928/1346، چاپ افست قم 1410؛[[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگين]]، تاريخ التراث العربى، ج 1، جزء 3، نقله الى العربية محمود فهمى حجازى، رياض 1983/1403؛عبدالكريم بن محمد [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]]، الانساب، چاپ عبداللّه عمر بارودى، بيروت 1988/1408؛ ابراهيم بن محمد صريفينى، تاريخ نيسابور: المنتخب من السياق، چاپ محمد كاظم محمودى، قم 1362 ش؛خليل بن ايبك [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، كتاب الوافى بالوفيات، چاپ س. ددرينگ، و يسبادن 1972/1392؛محمد بن محمد غزالى، [[احياء علوم الدين]]، بيروت 1417؛محمد بن جعفر كتانى، الرسالة المستطرفة، كراچى 1960/1379؛عبداللّه بن اسعد يافعى، مرآة الجنان و عبرة اليقظان، بيروت 1997/1417؛ياقوت حموى، [[معجم البلدان]]، چاپ فرديناند و وستنفلد، لايپزيگ 1866-1873، چاپ افست تهران 1965. | ||
ترجمۀ ابوبكر بيهقى (صاحب دلائل النبوة) از دانشنامۀ جهان اسلام ج 5 | ترجمۀ ابوبكر بيهقى (صاحب دلائل النبوة) از دانشنامۀ جهان اسلام ج 5 | ||