۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
مؤلف، مقدمه را با تسبيح خداوند آغاز مىكند و در ضمن آن، با عباراتى شيوا و با بهكارگيرى صنعت ادبى «براعت استهلال» از حدوث و قدم و ديگر معانى مربوط به آنها نام مىبرد و پس از نثار درود بر پيامبر اسلام(ص) و خاندانش(ع)، به بيان كلياتى درباره مسئله حدوث عالم مىپردازد. وى ابتدا با دشوار خواندن اين مسئله، به حيرتافزايى و فطانتزدايى آن اشاره كرده، مردم را در برابر آن، در يكى از دو جايگاه مقلدان سردرگم و مجادلان سرمست مىبيند؛ سپس بهطور خلاصه نظر چهار گروه - دو گروه از متكلمان و دو گروه از فيلسوفان - را در باب حدوث جهان نقل مىكند و هريك را به نقد مىكشد <ref>ر.ك: همان، صفحه بيستوچهار</ref>. | مؤلف، مقدمه را با تسبيح خداوند آغاز مىكند و در ضمن آن، با عباراتى شيوا و با بهكارگيرى صنعت ادبى «براعت استهلال» از حدوث و قدم و ديگر معانى مربوط به آنها نام مىبرد و پس از نثار درود بر پيامبر اسلام(ص) و خاندانش(ع)، به بيان كلياتى درباره مسئله حدوث عالم مىپردازد. وى ابتدا با دشوار خواندن اين مسئله، به حيرتافزايى و فطانتزدايى آن اشاره كرده، مردم را در برابر آن، در يكى از دو جايگاه مقلدان سردرگم و مجادلان سرمست مىبيند؛ سپس بهطور خلاصه نظر چهار گروه - دو گروه از متكلمان و دو گروه از فيلسوفان - را در باب حدوث جهان نقل مىكند و هريك را به نقد مىكشد <ref>ر.ك: همان، صفحه بيستوچهار</ref>. | ||
در انتهاى مقدمه، [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] | در انتهاى مقدمه، [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] اظهار مىدارد كه چون مسئله حدوث در نظرش كاملاً واضح و روشن است، خود را مجاز نمىداند كه از بيان آن چشم بپوشد و بنابراين، طرح اين رساله را بر پايه چند اصل عقلانى تدارك مىبيند، تا از آن اصول، حدوث عالم را با تصوير جديدش استنتاج كند و در تأييد ديدگاه خويش، بخش پايانى رساله را نيز به گفتههايى از فيلسوفان نخستين، همراه با شرح و بسط آنها، اختصاص مىدهد <ref>ر.ك: همان، صفحه بيستوهشت</ref>. | ||
در فصل اول كتاب، [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] | در فصل اول كتاب، [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] ابتدا به شرح معناى امكان ماهوى كه صفتى عدمى است مىپردازد و آن را به دو قسم «امكان ذاتى» و «امكان استعدادى» تقسيم مىكند و سپس با بيان اينكه امكان استعدادى فقط وصف كائنات قرار مىگيرد و مبدعات فقط به امكان ذاتى متصف مىشوند، توضيح مىدهد كه معناى «امكان» در هر دو مورد يكسان - يعنى همان «امكان ماهوى» - است و تفاوت آن دو به امرى خارج از معناى «امكان» بازمىگردد <ref>ر.ك: همان، صفحه بيستونه</ref>. | ||
در فصل دوم، با برشمردن معانى «قوه» و «فعل»، نكاتى روشن و اصولى را پىريزى مىكند تا در موضع مناسب آنها را بهكار گيرد <ref>ر.ك: همان، صفحه سىويك</ref>. | در فصل دوم، با برشمردن معانى «قوه» و «فعل»، نكاتى روشن و اصولى را پىريزى مىكند تا در موضع مناسب آنها را بهكار گيرد <ref>ر.ك: همان، صفحه سىويك</ref>. | ||
خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
در فصل هشتم، صدرا ابتدا به شيوه فلسفه رايج، به اثبات زمان و بيان نحوه وجود آن مىپردازد و در بين آن بهمناسبت، نظريات خويش را ابراز مىدارد <ref>ر.ك: همان، صفحه چهلويك</ref>. | در فصل هشتم، صدرا ابتدا به شيوه فلسفه رايج، به اثبات زمان و بيان نحوه وجود آن مىپردازد و در بين آن بهمناسبت، نظريات خويش را ابراز مىدارد <ref>ر.ك: همان، صفحه چهلويك</ref>. | ||
پس از آنكه در فصل قبل دانستيم كه علّت اصلى زمان، همانا ذات بارى تعالى است، در فصل نهم [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] | پس از آنكه در فصل قبل دانستيم كه علّت اصلى زمان، همانا ذات بارى تعالى است، در فصل نهم [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] با تأكيد بر اينكه جز بارى تعالى، هيچ چيز ديگرى بر ذات زمان تقدم ندارد، توضيح مىدهد كه اين تقدم، تقدم زمانى نيست <ref>ر.ك: همان، صفحه چهلوسه</ref>. | ||
در فصل دهم، نتيجه و حاصل مطالب فصلهاى پيشين خلاصه و بازگو شده است <ref>ر.ك: همان، صفحه چهلوچهار</ref>. | در فصل دهم، نتيجه و حاصل مطالب فصلهاى پيشين خلاصه و بازگو شده است <ref>ر.ك: همان، صفحه چهلوچهار</ref>. |
ویرایش