اسراییلی، اسحاق بن سلیمان

اسراییلی، اسحاق بن سلیمان

نام	اسراییلی، اسحاق بن سلیمان
نام های دیگر	اسرائیلی، اسحق بن سلیمان
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	320 هـ.ق
اساتید
برخی آثار	الاغذیه و الادویه / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده مجموعه رسائل پنجگانه پزشکي (رساله فصول في بعض المسائل الشرکية، ترجمه رساله ذهبيه، رساله في ذکر الصحة، رسالة في البول، رساله آبله) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
کد مولف	AUTHORCODE3173AUTHORCODE

«ابويعقوب اسحاق بن سليمان» معروف به اسرائيلى، از مشاهير پزشكان قرن سوم و چهارم هجرى است. سال تولد او به درستى معلوم نيست، ولى با توجه به سال درگذشت او كه 320ق گزارش شده است و نيز با التفات به اين امر كه او صد و اندى سال زيسته، احتمالاً وى بين سال‌هاى 210 تا 220ق به دنيا آمده است.

وى در مصر رشد يافت و سپس به شهر قيروان تونس هجرت نمود و در آنجا ساكن شد، به گونه‌اى كه امروزه وى را تونسى نيز مى‌خوانند. در اين شهر با طبيب مشهور، اسحاق بن عمران آشنا شد و ملازمت او را پيشه كرد و مدت‌ها نزد او به تلمذ پرداخت.

هر چند بيشتر او را طبيب مى‌دانند و به اين امر نيز شهرت يافته است، ولى دانش او تنها منحصر به اطلاعات او از دانش پزشكى نيست، بلكه وى از علوم فلسفى نيز آگاه بود. ابن اصيبعه وى را چنين ستوده است: كان طبيباً فاضلاً بليغاً عالماً مشهوراً بالحذق و المعرفة... بصيراً فى المنطق، متصرفاً فى ضروب المعرفة.

البته آشنايى و خبرويت او با علوم ديگر، امرى نيست كه تنها كسانى مثل ابن اصيبعه گزارش كرده باشند، بلكه امرى است كه از عناوين نگاشته‌هاى او هم به خوبى ملموس است. علاوه بر اين، تلمذ ابن جزار كه خود طبيبى مشهور است نزد او، بهترين نشانه آگاهى وى از علوم مختلف است.

وى علاوه بر چيرگى در دانش پزشكى، از موقعيت اجتماعى بالايى نيز برخوردار بود. حكايتى كه شاگردش ابن جزار از او در مجلس زيادة الله بن اغلب (حاكم تونس در آن روزگار) نقل مى‌كند، نشان‌گر موقعيت ممتاز او نزد حاكم و امراء است.

علاوه بر اين، وى با فن جدل نيز آشنا بود كه ابن اصيبعه نمونه‌اى از مناظرات او را با عبدالله شيعى اسماعيلى كه مبلغ مهدى (حاكم فاطمى مصر) بود، در كتاب طبقاتش نقل نموده است.

مؤلفات

وى تأليفات متعددى در علم طب و حكمت از خود به جاى گذاشته كه هر يك مقام بالاى علمى او را بازگو مى‌كند. از اين جمله‌اند:

1. كتاب الحميات. معروف است كه وى زن و فرزندى نداشت، ولى چنان اين اثر را عزيز مى‌داشته كه كسى به وى گفت: آيا دوست داشتى پسرى داشته باشى؟ وى گفت: با داشتن اين كتاب نه.

3. كتاب الاغذية و الادوية. درباره اسم كامل و صحيح آن اختلاف است. مؤلف آن را كتاب الاغذية و الادوية ناميده، در حالى كه ابن اصيبعه اسم اين اثر را «كتاب الادوية المفردة و الاغذية» ضبط كرده است.

3. كتاب البول.

4. كتاب الاسطقسات.

5. كتاب الحدود و الرسوم.

6. كتاب بستان الحكيم: اين اثر درباره فلسفه است.

7. كتاب المدخل الى المنطق.

8. كتاب المدخل الى صناعة الطب.

9. كتاب فى النبض.

10. كتاب الاوائل و الاقاويل.

11. كتاب فى الحكمة.

از ميان اين آثار، عبداللطيف بغدادى، سه كتاب «الحميات»، «البول» و «النبض» را تلخيص كرد و همين امر باعث شهرت روز افزون آثار اسرائيلى شد.

نقل است كه وى به چهار كتاب «حميات»، «الاغذية و الادوية»، «البول» و «الاسطقسات» بسيار بها مى‌داد و ميگفت: چهار كتاب نگاشته‌ام كه باعث جاودانگى ياد و خاطره من خواهد شد، بيش از آن كه فرزندى نام پدرش را جاودانه كند و نام اين چهار كتاب را مى‌برد.

وفات

بنابر آنچه در تاريخ آمده، وى به سال 320ق، پس از صد و چند سال زندگى درگذشت.

وابسته‌ها

الأغذیة و الأدویة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مجموعه رسائل پنجگانه پزشکي (رساله فصول في بعض المسائل الشرکية، ترجمه رساله ذهبيه، رساله في ذکر الصحة، رسالة في البول، رساله آبله) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الأغذیة و الأدویة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده