۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ه«' به 'ه «') |
جز (جایگزینی متن - 'ى«' به 'ی «') |
||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
گويا از اين چند منتخب، تنها منتخب مثنوى مولانا، موسوم به «سراج السّالكين»، به حيطه شناخت تراثپژوهان درآمده است. | گويا از اين چند منتخب، تنها منتخب مثنوى مولانا، موسوم به «سراج السّالكين»، به حيطه شناخت تراثپژوهان درآمده است. | ||
فراهمآوری «سراج السّالكين»، بىگفتوگو معلول جنبه عرفانگرا و صوفىمنش شخصيّت فيض و متأثّر از همسويىهاى معنوى و روحانىاى است كه بين روح بلندپرواز و فيضگستر مولانا و جان داناى اين فقيه هوشمند و نكتهدان عصر صفوى وجود داشته است. | |||
طرفه آنكه- به تصريح مثنوىشناس بزرگ و سترگى چون استاد بديع الزّمان فروزانفر- «از ميان مؤلّفات پيشينيان، بيش از همه آثار محمّد غزّالى مطمح نظر مولانا بوده است؛ طرز و شيوه بحث و افكار و اطّلاعات حجّة الإسلام در«احياء العلوم»، اثرى عميق در فكر مولانا به جاى گذاشته است». | طرفه آنكه- به تصريح مثنوىشناس بزرگ و سترگى چون استاد بديع الزّمان فروزانفر- «از ميان مؤلّفات پيشينيان، بيش از همه آثار محمّد غزّالى مطمح نظر مولانا بوده است؛ طرز و شيوه بحث و افكار و اطّلاعات حجّة الإسلام در«احياء العلوم»، اثرى عميق در فكر مولانا به جاى گذاشته است». | ||
چنانكه مىدانيم، فيض هم سخت، دل در گرو محاسن«احياء علوم الدّين» داشته و شاهكار خود؛ | چنانكه مىدانيم، فيض هم سخت، دل در گرو محاسن«احياء علوم الدّين» داشته و شاهكار خود؛ يعنی «المحجّة البيضاء» را در تهذيب و احياى آن پرداخته است. | ||
پس، گونهاى دلبستگى و روىكرد به شيوه ديننگرى ابوحامد غزّالى، از مشتركات جلال الدّين بلخى و علامه فيض كاشانى است و به اندك ژرفبينى مىتوان همانندىهاى فراوان در گفتارها و انديشههاى اين سه تن جست. | پس، گونهاى دلبستگى و روىكرد به شيوه ديننگرى ابوحامد غزّالى، از مشتركات جلال الدّين بلخى و علامه فيض كاشانى است و به اندك ژرفبينى مىتوان همانندىهاى فراوان در گفتارها و انديشههاى اين سه تن جست. | ||
خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
اين شمار را نمىتوان دقيق دانست؛ بهويژه كه دستنوشتهاى معتبر و چاپهاى علمى مثنوى با آن مطابق نمىافتند، اما به تقريب پذيرفتنى است. | اين شمار را نمىتوان دقيق دانست؛ بهويژه كه دستنوشتهاى معتبر و چاپهاى علمى مثنوى با آن مطابق نمىافتند، اما به تقريب پذيرفتنى است. | ||
يكى از كوششها و سوىمندىهاى فيض در | يكى از كوششها و سوىمندىهاى فيض در ساماندهی «سراج السّالكين»، كوشش و سوىمندى قرآنى است؛ بهگونهاى كه او مىكوشد ژرفبينانه و درونكاوانه لايههاى قرآنى درتافته در گفتار جلال الدّين بلخى را از درياى موجخيز مثنوى فراز آورد و گوهرهاى مفسّرانه مثنوى را پيش روى خواننده نهد. | ||
در بسيارى از مواردى كه فيض، در سرنويسهاى هوشمندانهاش به رنگ تفسيرى و بنمايه قرآنى سخن جلال الدّين توجّه مىدهد، در سرنويسهاى خود مثنوى يا ابيات آن، هيچ اشاره روشنى به نسبت سخن با آيهاى كه فيض بدان توجّه مىدهد و تصريح مىكند، نيست. | در بسيارى از مواردى كه فيض، در سرنويسهاى هوشمندانهاش به رنگ تفسيرى و بنمايه قرآنى سخن جلال الدّين توجّه مىدهد، در سرنويسهاى خود مثنوى يا ابيات آن، هيچ اشاره روشنى به نسبت سخن با آيهاى كه فيض بدان توجّه مىدهد و تصريح مىكند، نيست. | ||
به نظر مىرسد در | به نظر مىرسد در ساماندهی «سراج»، فيض(ره)، خود، به تناسب توالى و اتّصال و انفصال بخشهاى كتابش، تصرّفات عمدى معدود و محدودى در برخى ابيات مثنوى اعمال كرده باشد. | ||
نمونه را، در مثنوى آمده: | نمونه را، در مثنوى آمده: |
ویرایش