۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ': ==' به '==') |
جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف') |
||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
«آيينهى دانشوران» اثر سيد عليرضا ريحان يزدى، دايرة المعارف گونهاى است به زبان فارسى، حاوى بيوگرافى علماى يزد و معاصران نويسنده در قم و تاريخ تاسيس حوزه. | «آيينهى دانشوران» اثر سيد عليرضا ريحان يزدى، دايرة المعارف گونهاى است به زبان فارسى، حاوى بيوگرافى علماى يزد و معاصران نويسنده در قم و تاريخ تاسيس حوزه. | ||
انگيزه نويسنده از نگارش اين اثر، ارائه شرح حالى مختصر از مدرسين و محصلين حوزه علميه بوده تا بدين وسيله نام و ياد ايشان ثبت گرديده و از آفت به فراموشى سپردهشدن مصون بماند. | انگيزه نويسنده از نگارش اين اثر، ارائه شرح حالى مختصر از مدرسين و محصلين حوزه علميه بوده تا بدين وسيله نام و ياد ايشان ثبت گرديده و از آفت به فراموشى سپردهشدن مصون بماند. مؤلف همچنين به جهت نقصى كه در آثار نگاشته شده توسط تاريخنگاران مىديده، دست به كار نگارش اين اثر شده است. وى اين نقص را طفره رفتن مورخان از نقل حقايق تاريخىاى مىداند كه به نفع و صلاح آنان نبوده است. | ||
نگارش كتاب از سال1350ق آغاز و در سال 1354ق پايان يافته است. هر چند | نگارش كتاب از سال1350ق آغاز و در سال 1354ق پايان يافته است. هر چند مؤلف به مرور آن را تكميل نموده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
اين كتاب به خصوص در باب علماى روحانى شهر يزد و نواحى اطراف آن حاوى اطلاعات گرانبهايى است كه در منابع ديگر كمتر به چشم مىخورد. | اين كتاب به خصوص در باب علماى روحانى شهر يزد و نواحى اطراف آن حاوى اطلاعات گرانبهايى است كه در منابع ديگر كمتر به چشم مىخورد. مؤلف مقارن با تاسيس مدرسه فيضيه به همت [[حائری یزدی، عبدالکریم|شيخ عبدالكريم حائرى]] يزدى به قم رفت و در آنجا سكنا گزيد و ضمن استفاده از محضر آن عالم بزرگ، به تدوين زندگىنامه و گزارش احوال و اشعار علماى يزدى و غير يزدى ساكن قم و ديگر طلبههاى فاضل آنجا پرداخت. | ||
كتاب در چاپ اول (209صفحه) مشتمل است بر پنج چهره(فصل). | كتاب در چاپ اول (209صفحه) مشتمل است بر پنج چهره(فصل). مؤلف در چاپ دوم به شرح و بسط سه چهره اول پرداخته و تكميل چهره چهارم و پنجم را به چاپ سوم، كه توفيق نشر آن را نيافت محول كرده است. چند سال پس از درگذشت مؤلف، چاپ سوم آن با تلفيق مطالب چاپ اول و دوم و اطلاعات و تصحيحات جديد به كوشش [[باقری بیدهندی، ناصر|ناصر باقرى بيدهندى]] در 950 صفحه انتشار يافت. | ||
چهره اول كتاب با شرح حال موسس حوزه قم، آيتالله [[حائری یزدی، عبدالکریم|شيخ عبدالكريم حائرى]] يزدى آغاز شده است. در اين فصل، درباره اقدامات خيريه ايشان در قم، اصول تعليم و تعلم محصلين قديم در دوران معاصر، تعطيلات مدارس علميه، ممرّ معاش طلاب، مباشرين شهريه طلاب، معرفى اساتيد فقه و اصول معروف قم و توصيف جلسات درس ايشان، معرفى اساتيد و مجالس تدريس تفسير و معقول در حوزه قم مطالبى نوشته شده است. | چهره اول كتاب با شرح حال موسس حوزه قم، آيتالله [[حائری یزدی، عبدالکریم|شيخ عبدالكريم حائرى]] يزدى آغاز شده است. در اين فصل، درباره اقدامات خيريه ايشان در قم، اصول تعليم و تعلم محصلين قديم در دوران معاصر، تعطيلات مدارس علميه، ممرّ معاش طلاب، مباشرين شهريه طلاب، معرفى اساتيد فقه و اصول معروف قم و توصيف جلسات درس ايشان، معرفى اساتيد و مجالس تدريس تفسير و معقول در حوزه قم مطالبى نوشته شده است. | ||
خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
چهره پنجم به يادكرد برخى از دانشجويان (طلاب) و نيز برخى ديگر از اساتيد و دانشمندان حوزه علميه قم اختصاص يافته و از كسانى چون سيد علىرضا مدرسى، آقا على گلپايگانى صفا، شيخ محمد صدوقى، شيخ غلامرضا يزدى، آقا سيد حسين بدلاء، آقا سيد رضا بهاءالدينى و... ياد شده است. | چهره پنجم به يادكرد برخى از دانشجويان (طلاب) و نيز برخى ديگر از اساتيد و دانشمندان حوزه علميه قم اختصاص يافته و از كسانى چون سيد علىرضا مدرسى، آقا على گلپايگانى صفا، شيخ محمد صدوقى، شيخ غلامرضا يزدى، آقا سيد حسين بدلاء، آقا سيد رضا بهاءالدينى و... ياد شده است. | ||
چهره پنجم داراى چهار تذييل است كه در تذييل نخست، | چهره پنجم داراى چهار تذييل است كه در تذييل نخست، مؤلف به بيان شرح حال خود مىپردازد و طى آن، خلاصهاى از كتاب «شيعه در هند» را كه خود نگاشته، ارائه مىكند. همچنين در اين تذييل، مقدمههايى كه مؤلف بر سه كتاب خويش؛ يعنى: «درس انشاء يا علم بيان»، «ترجمه فارسى كتاب بلوهر» و «بازرگانى محمد»، نگاشته، درج گرديده است. | ||
در تذييل شماره دو، به بيان شرح حال مرحوم آيتالله بروجردى پرداخته شده و از توجه ويژه ايشان به نشر تعاليم اسلامى در مغرب زمين سخن به ميان آمده است. | در تذييل شماره دو، به بيان شرح حال مرحوم آيتالله بروجردى پرداخته شده و از توجه ويژه ايشان به نشر تعاليم اسلامى در مغرب زمين سخن به ميان آمده است. | ||
در تذييل شماره سه، | در تذييل شماره سه، مؤلف به جريان سفر خود از قم به تهران در 23 دى ماه1314ش اشاره كرده و از عالمانى چون [[موسوی خوانساری، احمد|سيد احمد خوانسارى]]، ميرزا خليل كمرهاى،شيخ اسماعيل چاپلقى، سيد حسين رسولى محلاتى، سيد محمود طالقانى و...ياد مىكند. | ||
نويسنده در تذييل شماره چهار، ابتدا درباره يزد و اطراف آن سخن گفته و سپس به معرفى كتاب «تذكره ميكده»، نوشته ميرزا محمدعلى وامق كه حاوى شرح حال و آثار بيش از پنجاه شاعر معاصر كه در يزد ميزيستهاند، مىباشد، پرداخته و يادداشتهايى را كه خود ضمن مطالعه اين كتاب نوشته درج كرده است. اين تذكره در آن زمان هنوز به چاپ نرسيده بود، بنابراين نقل مندرجات آن به محققان تاريخ و ادب شهر يزد كمك موثرى بوده است. | نويسنده در تذييل شماره چهار، ابتدا درباره يزد و اطراف آن سخن گفته و سپس به معرفى كتاب «تذكره ميكده»، نوشته ميرزا محمدعلى وامق كه حاوى شرح حال و آثار بيش از پنجاه شاعر معاصر كه در يزد ميزيستهاند، مىباشد، پرداخته و يادداشتهايى را كه خود ضمن مطالعه اين كتاب نوشته درج كرده است. اين تذكره در آن زمان هنوز به چاپ نرسيده بود، بنابراين نقل مندرجات آن به محققان تاريخ و ادب شهر يزد كمك موثرى بوده است. مؤلف قريب به شصت زندگىنامه را از تذكره ميكده و احوال پنجاه و پنج سراينده قديم يزد را از بخش دانشمندان جامع مفيدى، كه پس از سالها به همت ايرج افشار تصحيح و منتشر شد و در زمان نگارش آيينه دانشوران كمتر شناخته بود، نقل كرده است. | ||
در آخرين بخش كتاب، با عنوان«ياد بعضى از دانشمندان يزد» شرح احوال عدهاى ديگر از يزديان دانشمند درج گرديده است. در همين بخش، اطلاعات پراكنده مفيدى درباه تاريخ قرن اخير يزد گردآمده است كه از آن جمله، اطلاعاتى در باب فرمانداران يزد، انعقاد اولين انجمن نظارت در اين شهر، احوال فرخى يزدى و... مىباشد. | در آخرين بخش كتاب، با عنوان«ياد بعضى از دانشمندان يزد» شرح احوال عدهاى ديگر از يزديان دانشمند درج گرديده است. در همين بخش، اطلاعات پراكنده مفيدى درباه تاريخ قرن اخير يزد گردآمده است كه از آن جمله، اطلاعاتى در باب فرمانداران يزد، انعقاد اولين انجمن نظارت در اين شهر، احوال فرخى يزدى و... مىباشد. | ||
خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
از جمله ويژگىهاى اين كتاب، ميتوان به اين نكته اشاره كرد كه اين اثر، نخستين دائرة المعارف گونهاى است كه پس از تاسيس حوزه علميه قم نگاشته شده و بدين لحاظ مرجع آثار بعدى در اين زمينه است. | از جمله ويژگىهاى اين كتاب، ميتوان به اين نكته اشاره كرد كه اين اثر، نخستين دائرة المعارف گونهاى است كه پس از تاسيس حوزه علميه قم نگاشته شده و بدين لحاظ مرجع آثار بعدى در اين زمينه است. | ||
همچنين اين كتاب حاوى شرح حال علماى يزد و معاصران نويسنده است و گاه اطلاعات مفيد مربوط به كتابشناسى در اختيار خواننده قرار مىدهد و نيز خلاصه برخى از كتابهاى مخطوطه كه توسط | همچنين اين كتاب حاوى شرح حال علماى يزد و معاصران نويسنده است و گاه اطلاعات مفيد مربوط به كتابشناسى در اختيار خواننده قرار مىدهد و نيز خلاصه برخى از كتابهاى مخطوطه كه توسط مؤلف مورد مطالعه قرار گرفته در آن درج شده است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == |
ویرایش