امامت علی(ع) در آينه عقل و قرآن

امامت علي (ع) در آينه عقل و قرآن

نام کتاب	امامت علي (ع) در آينه عقل و قرآن
نام های دیگر کتاب	امام علی بین العقل و القرآن
پدیدآورندگان	مغنیه، محمدجواد (نويسنده) ایرانی، اکبر (مترجم)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏223‎‏/‎‏54‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏6‎‏ ‎‏الف‎‏8041‎‏
موضوع	علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - امامت علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضایل
ناشر	سازمان تبليغات اسلامی، مرکز چاپ و نشر
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1379 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE18778AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

«امامت على(ع) در آينه عقل و قرآن»، ترجمه كتاب «إمامة علي(ع) بين العقل و القرآن» اثر عربى محمدجواد مغنيه مى‌باشد كه به قلم اكبر ايرانى قمى، به فارسى، برگردان شده است.

موضوع كتاب، بررسى گوشه‌هايى از شخصيت حضرت على(ع)، از ديدگاه عقل و قرآن مى‌باشد.

ساختار

كتاب با مقدمه مترجم آغاز و مطالب در ده عنوان كلى، تنظيم شده است.

ساختار مشخصى در ارائه مطالب، به چشم نمى‌خورد.

گزارش محتوا

در مقدمه مترجم، با استفاده از كتاب شريف «نهج البلاغة»، گوشه‌هايى از شخصيت امام على(ع)، به تصوير كشيده شده است (مقدمه، ص7-15).

در عنوان اول، به بررسى اين عبارت پرداخته شده است كه: «هيچ پيشوايى جز حق نيست». به اعتقاد نويسنده، اين مطلب، يعنى «امامى جز عقل نيست» و اين امر، حقيقتى است كه قرآن آن را نازل و پيامبر(ص)، بدان تصريح كرده است و بديهى است كه عقل، چيزى نيست كه با چشم ديده و يا با گوش، شنيده شود، بلكه نيرويى است كه در نهاد انسان نهفته و فقط آن را درك مى‌كنيم و اما امامت عقل؛ يعنى همان امامت حق كه عقل، امر به پيروى از آن مى‌كند. پس هر كه همواره با حق باشد، حق نيز با اوست و خود او، به حكم عقل و دين، امام است و پيامبر(ص) داراى اين ويژگى بوده و به شهادت شيعه و عامه، آن حضرت اين مطلب را در مورد حضرت على(ع) نيز فرموده است (متن كتاب، ص17-19).

در عنوان دوم، به دنبال بررسى رابطه امامت با عقل، به اين پرسش پاسخ داده شده است كه آيا راه شناخت توحيد، نبوت و امامت، عقل است يا نه؟ (همان، ص22-40).

نويسنده، معتقد است از آنجا كه تجربه امور ماوراء طبيعى و متافيزيك، محال است، پس راهى جز عقل براى شناخت خالق وجود ندارد و استدلال بر وجود خداوند توسط وحى نيز، صرف مدعاست، بنابراين، تنها عقل راه حصول معرفت الهى است و لذا قرآن از انسان‌ها مى‌خواهد كه با دليل عقلى به وجود خالق پى ببرند (همان، ص23).

وى بر اين باور است كه بايد از زاويه اخلاق، صفات، ويژگى‌ها و تعاليم پيامبر(ص)، به مسئله نبوت پرداخت و اين ديدگاهى است كه وجود مبارك حضرتش را اثبات مى‌كند و اگر از بُعد ديگرى جز نبوت، به تفسير شريعت و تعاليم الهى او بپردازيم، تفسيرى ناصواب و غير معقول، خواهد بود (همان، ص25-26).

پيرامون ارتباط عقل با امامت، نويسنده معتقد است اين ارتباط، عين ارتباط با اجراى احكام الهى و حدود شرعى و سنت رسول خدا(ص) و احياى ارزش‌هايى كه توسط ظالمان مرده و... است و در يك كلمه، حكم عقل به ثبوت و لزوم امامت، همان حكم عقل به پسنديده بودن علم و عدل و نكوهيدن جهل و ظلم است (همان، ص28).

عدل الهى هستى شگفت‌انگيز، عقل موجودى شگفت‌آور، اتمام حجت، ابلاغ پيام، شيوه احسن در تبليغ، توانايى مكلف و ديدگاه اهل سنت، از ديگر مطالب مطرح‌شده در اين بخش از كتاب مى‌باشد (همان، ص29-40).

نويسنده در سومين عنوان، ابتدا به بيان شباهت‌هاى ميان حضرت عيسى(ع) و حضرت على(ع) پرداخته (همان، ص43-47) و سپس، بعد از بررسى شخصيت پيامبر(ص)، به مقايسه ميان پيامبر(ص) و حضرت على(ع) پرداخته است (همان، ص52-56).

به نظر نويسنده، مسئله نياز مردم به پيشوا و رهبرى كه امور اجتماعى - سياسى آنان را رسيدگى كند، دليل و برهانى نمى‌خواهد؛ زيرا طبيعت اجتماع، به‌خودى‌خود، چنين امرى را مى‌طلبد و اين حقيقتى است كه هر انسانى ذاتا و بدون اقامه برهان و قياسى، آن را مى‌فهمد، لذا در عنوان چهارم، به مسئله جانشين پيامبر(ص) و نياز مردم به پيشوا، پرداخته شده است (همان، ص58-67).

در عنوان پنجم، با اشاره به اين مطلب كه حوادث تاريخى كه پيشينيان در تاريخ ثبت و عقايد دينى و نظرات و آراء كلامى كه به ديگر مذاهب و فرق نسبت داده‌اند، همگى بى‌اساس و نادرست است، به بحث پيرامون كتاب «نشئة الفكر الفسلفي في الإسلام»، نوشته دكتر على سامى نشار، استاد فسلفه اسلامى در دانشگاه اسكندريه قاهره، پرداخته شده و به گوشه‌هايى از گفته‌هاى وى كه پر از تناقضات و گزافه‌گويى‌هاست، اشاره شده است (همان، ص71-90).

در ششمين عنوان، به رابطه ميان على(ع) و قرآن پرداخته شده و به گوشه‌هايى از افتخارات و جانبازى‌هاى آن حضرت، در راه قرآن، اشاره شده است. از جمله مباحث مطرح‌شده در اين قسمت از كتاب، عبارتند از: ضربت امام على(ع) در جنگ خندق؛ قرآن و فلسفه؛ هدف فلسفه از ديدگاه امام(ع)؛ فلسفه از ديدگاه امام على(ع)؛ امام و مادى‌گرايى؛ عقل در نظرگاه امام؛ امام و نظريه كانت؛ امام على(ع) استاد همگان؛ غيب‌گويى‌ها و آرزوهاى انسانيت (همان، ص96-139).

در عنوان هفتم، ويژگى‌هاى امام على(ع)، توضيح داده شده است. اين ويژگى‌ها عبارتند از: على(ع) برادر پيامبر(ص)؛ صاحب نجواى على(ع)؛ پيشتاز امت؛ صاحب گوش‌هاى شنوا و آگاه؛ بخشنده اموال؛ وارث قرآن؛ راهنماى امت؛ بازخواست از ولايت على(ع) و... (همان، ص141-148).

از كوزه همان برون تراود كه در اوست؛ مناظره مأمون با دانشمندان؛ شيعه كيست و تولد امام(ع) و فرزندان او(ع)، ساير عناوين مطرح‌شده در كتاب مى‌باشد.

ترجمه كتاب، نسبتا روان و در مواردى مى‌توان گفت كه تا حدى، به‌صورت تحت‌اللفظى، مى‌باشد.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب، در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده نويسنده، در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها توسط مترجم نوشته شده و در آن‌ها، به توضيح برخى كلمات و عبارات متن، پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب امامت علي (ع) در آينه عقل و قرآن در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور