۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ابو ' به 'ابو'
جز (جایگزینی متن - '،ا' به '، ا') |
جز (جایگزینی متن - 'ابو ' به 'ابو') |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
اثير الدين محمد بن يوسف بن على بن حيّان نفزى غرناطى اندلسى(متولد شوال 654-745 ق معادل 1256-1344 م)،نحوى،شاعر و اديب عصر بنى نصر در غرناطه و مماليك در مصر،نسب او به قبيلۀ بربر نژاد نفزه مىرسد،پدرش اهل جيّان بود، و گويا پس از تصرف اين شهر در 643 ق به دست مسيحيان آنجا را ترك گفته است. | اثير الدين محمد بن يوسف بن على بن حيّان نفزى غرناطى اندلسى(متولد شوال 654-745 ق معادل 1256-1344 م)،نحوى،شاعر و اديب عصر بنى نصر در غرناطه و مماليك در مصر،نسب او به قبيلۀ بربر نژاد نفزه مىرسد،پدرش اهل جيّان بود، و گويا پس از تصرف اين شهر در 643 ق به دست مسيحيان آنجا را ترك گفته است.ابوحيان در مطخشارش از توابع غرناطه زاده شد و در همانجا پرورش يافت. | ||
==کسب علم و دانش و مسافرتها== | ==کسب علم و دانش و مسافرتها== | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
ابوحيان به زودى بر همگنان خود پيشى جست و در شرق و غرب شهرتى عظيم يافت.در نحو به شيخ النحاة يا امام النحاة،در علم حديث به شيخ المحدثين و در ساير علوم به رئيس العلماء معروف شد.وى پس از مرگ ابن نحاس در 698 ق در مقام بزرگترين نحوى روزگار خود كرسى تدريس نحو را در جامع الاقهر و حاكمى و سپس تدريس تفسير را در مدرسۀ صالحيه و تدريس و نقل حديث را در مدرسۀ منصوريه بر عهده گرفت.شاگردانى از اطراف و اكناف در مجالس درسى او شركت جستند كه بسيارى از آنان بعدها خود در صف بزرگان و دانشمندان روزگار خويش درآمدند در ميان شاگردان معروف او از [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، ابن هشام، تقى الدين سبكى و فرزند وى تاج الدين سبكى، ابن عقيل، ابن رافع، ابن فضل الله، ابن مرزوق و...مى توان نام برد.[[شهيد ثانى]] بواسطه شاگردش جمال الدين بن عبدالصمد بن ابراهيم بن خليل بغدادى از وى روايت مىكند.چنانكه از آثار او بر مىآيد، وى با زبانهاى فارسى، تركى و حبشى نيز آشنا بوده و چند اثر خود را به اين زبانها تأليف كرده است. | |||
==ذوق شخصى== | ==ذوق شخصى== | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
ابوحيان قبل از مهاجرت به شرق همانند بسيارى از مردم اندلس مذهب ظاهرى داشت و نسبت به آن سخت تعصب مىورزيد، اما پس از ورود به مصر مانند بسيارى از دانشمندان ديگر مغربى چون [[ابنمالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] تحت تأثير محيط مدارس مصر تغيير مذهب داد و با آنكه خود تأكيد بسيار كرده بود كه هميشه بر آيين ظاهرى خواهد ماند، به مذهب شافعى گراييد و قصيدهاى نيز در مدح شافعى سرود.نسبت به حضرت على عليه السلام ارادت خاصى داشت و دشمنانش را لعن مىكرد و در آثار خود گاه به اقوال آن حضرت استناد مىجست. | |||
با اينهمه نبايد در اين جنبه از عقايد او مبالغه كرد.ارادت وى به حضرت على عليه السلام نيز ممكن است از اين جهت بوده كه آن حضرت را بنيان گذار علم نحو مىدانسته است. ابوحيان از ميان علماى معاصر،[[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] را كه بين سالهاى 709 تا 713 ق در اسكندريه و قاهره اقامت داشت، بسيار مىستود و حتى قصيدهاى در مدح وى سرود.اما پس از آنكه [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] در کتاب العرش بر سيبويه خردۀ بسيار گرفت، | با اينهمه نبايد در اين جنبه از عقايد او مبالغه كرد.ارادت وى به حضرت على عليه السلام نيز ممكن است از اين جهت بوده كه آن حضرت را بنيان گذار علم نحو مىدانسته است. ابوحيان از ميان علماى معاصر،[[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] را كه بين سالهاى 709 تا 713 ق در اسكندريه و قاهره اقامت داشت، بسيار مىستود و حتى قصيدهاى در مدح وى سرود.اما پس از آنكه [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تيميه]] در کتاب العرش بر سيبويه خردۀ بسيار گرفت، ابوحيان از او روى برتافت و به صف مخالفان او پيوست. | ||
==شعر== | ==شعر== | ||
ابوحيان شعر نيز مىسرود، برخى از اين سرودهها در مدح نحو و نحويان بزرگ از جمله سيبويه و شيوخ خود و نيز حاكمان وقت است.وى به اشعار عاشقانه و حماسى سخت تمايل داشت. | |||
==اخلاق== | ==اخلاق== | ||
ابوحيان نسبت به مردم بسيار بد گمان بود و نيز طبعى سخت بخيل داشت و شگفت آنكه به بخل خود افتخار مىكرد و در هر مجلسى آن را مىستود و ارباب كرم و بخشش را نكوهش مىكرد.زر و سيم را چندان دوست مىداشت كه آن را درمان هر درد مىشمرد.از اين رو بر خلاف ديگر علما هيچ گاه مال خود را صرف خريد کتاب نكرد و هميشه از کتابهايى كه به عاريت مىگرفت، استفاده مىكرد. | |||
==فرزند== | ==فرزند== | ||
ابوحيان دخترى به نام«نضار»داشت كه از محدثان عصر خود به شمار مىرفت، او را سخت گرامى مىداشت و بسيار مىستود.نضار در 730 ق درگذشت و ابوحيان از مرگ او سخت متأثر شد و کتابى به نام وى نوشت. | |||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
ابوحيان در اواخر عمر نابينا شده بود،در قاهره درگذشت و در مقبرۀ صوفيه مدفون گرديد. | |||