حریری، قاسم بن علی

حریری، قاسم بن علی

نام	حریری، قاسم بن علی
نام های دیگر
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	516 هـ.ق
اساتید
برخی آثار
کد مولف	AUTHORCODE3673AUTHORCODE

«ابومحمد، قاسم بن على بن محمد بن عثمان حريرى»، اديب، لغوى و صاحب مقامات مى‌باشد. وى در حدود 446ق، در منطقه‌اى نزديك بصره به نام مَشان به دنيا آمد و در آن‌جا بزرگ شد. او به قبيله ربيعة الفَرَس (يا ربيعة بن نَزار) منسوب است و ظاهرا به سبب اشتغال يكى از اجدادش به بافت يا فروش پارچه حرير، به حريرى ملقب شده است و چون ساكن محله بنى حرام در بصره بود، عده‌اى او را حرامى مى‌خواندند. وى فردى برخوردار از ثروت بود و نخلستانى با هجده هزار نخل در منطقه مشان داشت.

حريرى در دربار خليفه عباسى به كتابت مشغول بود. وى همچنين صاحب خبر (بريد) بصره بود كه اين منصب تا پايان حكومت مقتفى لامراللّه (حك: 530- 555ق) در بين فرزندانش باقى ماند. وى در 516ق در محله بنى حرام بصره درگذشت. در برخى منابع، تاريخ مرگ وى، سال‌هاى 514 و 515ق ذكر شده است.

وى اديبى فاضل، خوش‌ذوق، خوش‌سخن، با ذكاوت، در عصر خود بى‌نظير و در طبقه علماى طراز اول بود. سبكى او را در طبقه پنجم، يعنى كسانى كه بين سال 500 و 600ق در گذشته‌اند؛ و ابن قاضى شهبه در طبقه سيزدهم علما، يعنى كسانى كه در دو دهه اول قرن ششم در گذشته‌اند، قرار داده است. وى از محضر استادانى چون ابوتمام محمد بن حسن بن موسى مُقرى و ابوالقاسم فضل بن محمد بن على بن فضل قَصَبانى (متوفى 444ق) نحوى استفاده نمود. با اين‌كه تمامى منابع بر استادى قصبانى و شاگردى حريرى اتفاق نظر دارند، اما به لحاظ تاريخى، اين دو يكديگر را نديده‌اند. عده كثيرى نيز از او استفاده كرده و روايت نقل نموده‌اند.

آثار

دُرَّةالغَوّاص فى اَوهام الخَواص. ابن‌انبارى آن را با نام دُرَّة الغَوّاص فيما يلْحَنُ فيه الخَواص و خوانسارى با نام دُرَّة الغَوّاص فى اَغْلاط الخَواص آورده است، قصيده‌اى تعليمى در باب نحو به نام مُلْحَةالاِعراب، ديوان رسائل يا نامه‌ها، مجموعه‌اى از اشعار حريرى، مُزَين به صنايع لفظى، از جمله لزوم مالايلزم، جناس و عكس، موجود است، توشيح البيان.

وابسته‌ها

مقامات الحریری / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ملحه الاعراب للحریری البصری / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ترجمه مقامات الحریری / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ملحة الأعراب (ويرايش جديد) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

شرح ملحة الإعراب / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مقامات الحريري (چاپ تهران) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

تحفة الأحباب و طرائف الأصحاب؛ علی ملحة الإعراب و سنخة الآداب / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده