منهج الفرقان في علوم القرآن

منهج الفرقان فی علوم القرآن

نام کتاب	منهج الفرقان فی علوم القرآن
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	سلامه، محمد علی (نويسنده)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏69‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏8‎‏م‎‏8
موضوع	قرآن - علوم قرآنی
ناشر	نهضة مصر
مکان نشر	قاهره - مصر
سال نشر	1423 هـ.ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE3191AUTOMATIONCODE

نام كتاب:منهج الفرقان فى علوم القرآن

مؤلف:الشيخ محمد على سلامة

محقق:دكتر محمد سيد احمد المسير

معرفى كتاب:

كتاب پيرامون مسائل علوم قرآن نوشته شده است مؤلف در

اين كتاب مهمترين مسائل علوم قرآنى از جمله:نزول قرآن،اسباب نزول

مكى و مدنى،جمع قرآن،تفسير قرآن،نسخ،محكم و متشابه و

اعجاز قرآن را مورد بررسى قرار داده است.

وى در ابتدا پس از طرح موضوع بحث و تعريف واژه‌هاى مورد نظر،

ديدگاههاى مختلف دربارۀ آن موضوع را آورده و سپس ديدگاه خود را

بيان مى‌نمايد.اين كتاب در حقيقت يك دورۀ علوم قرآن است كه مؤلف

به صورت فشرده بيان نموده به گونه‌اى كه براى اكثريت قابل فهم بوده

و مى‌تواند به صورت كتاب درسى نيز مورد استفاده قرار گيرد

با توجه به اينكه روش مؤلف در بيان مطالب خلاصه‌گويى است اما با توجه به اهميت

بحث تفسير و روشهاى تفسيرى،اين مبحث را به صورت گسترده ارائه و در آن

برخى از روشهاى تفسيرى همچون تفسير به راى،تفسير مأثور و تفسير اشارى

را تشريح نموده است.

ويژگى‌ها:

1-در هر بحث پس از نقل اقوال،ديدگاهها را مورد بررسى قرار مى‌دهد

2-در مبحث چنانچه شبهه‌اى در آن مورد وجود داشته باشد آن را

مطرح و پاسخ مى‌دهد.

3-مبحث دهم-تفسير و تاويل:در اين بحث پس از تعريف تفسير و

تاويل و رابطۀ بين آن دو،مفسرون از صحابه را معرفى مى‌نمايد

4-در همين بحث،طبقات مفسرين را ذكر و آنها را به چهار طبقه تقسيم

نموده كه عبارتند از:طبقۀ اول:مفسرين از صحابه و تابعين و تابعين آنها

طبقۀ دوم:مفسرين از محدثين طبقۀ سوم:مفسرين از علماء اهل سنت

طبقۀ چهارم:مفسرين از اهل بدع و...

5-بحث دوازدهم:ناسخ و منسوخ:در اين بحث پس از تعريف لغوى

و اصطلاحى نسخ، راههاى شناخت ناسخ و منسوخ را بيان، و در ادامه

شروط نسخ را ذكر نموده است.

6-در همين مبحث تفاوت بين نسخ و بداء و نسخ و تخصيص را بيان كرده است

7-در همين مبحث پس از بيان اقسام سه‌گانۀ نسخ،مسلك علماء در ذكر

ناسخ و منسوخ را توضيح داده،در پايان آياتى را كه ادعاى نسخ در آنها

شده است را ذكر و تفسير آن را در نظر كسانى كه قائل به نسخ نيستند

بيان مى‌كند.

8-مبحث اول-پس از بيان معناى لغوى و اصطلاحى علوم قرآن

تاريخ ظهور معناى اصطلاحى آن را بررسى سپس بيان مى‌كند كه قرن

هشتم هجرى زمانى است كه تاليف در كتب علوم قرآن فراوان شده است

و در ادامه به معرفى برخى از اين كتابها پرداخته است

9-بحث چهارم:حديث سبعة احرف:در اين بحث پس از ذكر برخى از

احاديثى كه موضوع حديث سبعة احرف را ذكر نموده‌اند،از مجموعۀ اين احاديث

نتايجى را بدست مى‌آورد و در ادامۀ آن اقوال علما دربارۀ حديث

مذكور را بيان و در پايان برخى از شبهات مطرح شده دربارۀ حديث سبعة

احرف را ذكر و پاسخ آنها را مى‌دهد

10-بحث سوم:اسباب نزول:در اين مبحث پس از تعريف اسباب نزول

فوائد شناخت آن را ذكر و در پايان راههاى شناخت اسباب

نزول را بيان كرده است

11-بحث سيزدهم:محكم و متشابه:در اين بحث پس از تعريف محكم و متشابه

و بيان اقوال علماء دربارۀ آنها،حكمت وجود متشابه در قرآن را توضيح مى‌دهد

12-مبحث پنجم:مكى و مدنى:پس از تعريف مكى و مدنى در اين مبحث،

ضوابط هر كدام از سوره‌هاى مكى و مدنى و ويژگيهاى آنها را تشريح نموده است

ساختار كتاب:

كتاب داراى يك مقدمه و 15 بحث مى‌باشد كه جلد اول آن را

مبحث اول تا نهم و جلد دوم آن را مبحث دهم تا پانزدهم

تشكيل مى‌دهد

مباحث جلد اول عبارتند از:

مبحث اول:اصطلاح علوم قرآن

مبحث دوم:نزول قرآن

مبحث سوم:اسباب نزول

مبحث چهارم:احرف سبعه

مبحث پنجم:مكى و مدنى

مبحث ششم:جمع قرآن

مبحث هفتم:ترتيب آيات و سوره‌هاى قرآن

مبحث هشتم:رسم و كتابت مصحف شريف

مبحث نهم:قرائت‌ها و قاريان

و در جلد دوم به مباحث ذيل مى‌پردازد:

مبحث دهم:تفسير و تاويل

مبحث يازدهم:ترجمه قرآن كريم

مبحث دوازدهم:نسخ

مبحث سيزدهم:متشابه القرآن

مبحث چهاردهم:اعجاز قرآن

مبحث پانزدهم:قصه‌ها و امثال قرآن كريم.

نسخه‌شناسى

كتاب دو جلد است كه جلد اول 191 صفحه و جلد دوم

173 صفحه و متن آن عربى است و مشخصات آن

به قرار زير است:

1-كاغذ:اعلا

2-چاپ:كامپيوترى

3-جلد:شوميز

4-نوبت چاپ:اول

5-تاريخ انتشار:سال 1424 هجرى قمرى

6-ناشر:دار نهضة مصر للطباعة و النشر و التوزيع

7-داراى فهرست موضوعات

8-نام كتاب:منهج الفرقان فى علوم القرآن.

9-مؤلف:شيخ محمد على سلامة.

10-محقق:دكتر محمد سيد احمد المسير.

پیوندها

مطالعه کتاب منهج الفرقان فی علوم القرآن در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور