مکاتب تفسیری

مکاتب تفسیری

نام کتاب	مکاتب تفسیری
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	بابایی، علی‌اکبر (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏91‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏2‎‏م‎‏7
موضوع	تفسیر - فن مفسران
ناشر	سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، مرکز تحقيق و توسعه علوم انسانی
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1381 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE10507AUTOMATIONCODE

معرفى كتاب

«مكاتب تفسيرى»نوشته آقاى على اكبر بابايى،كتابى است كه به نقد و بررسى مكاتب مختلف تفسيرى مى‌پردازد.

اين اثر در سه بخش ذيل به بحث و بررسى مى‌پردازد:1-معرفي مفسران 2-معرفى و

بررسى مكتب‌هاى تفسيرى 3-معرفى و بررسى برخى از مهمترين تفاسير مكتب‌هاى تفسيرى.محتواى كتاب:

مفهوم‌شناسى اصطلاحاتى چون:مكاتب تفسيرى،مذاهب تفسيرى،مدارس تفسيرى،مناهج تفسيرى،

اتجاهات تفسيرى و الوان تفسير،دسته‌بندى مفسران به دو دسته:1-مفسرانى كه به همۀ معانى و معارف

قرآن كريم و ظاهرو باطن آن آگاه بوده و توان تفسير همه معانى و معارف واقعى آيات را داشته باشند.

2-مفسرانى كه به همه معانى و معارف قرآن و ظاهرو باطن آن آگاه نبوده‌اند،ولى با بهره‌گيرى از

دانش گروه اول و با كوششى كه براى فهم معانى و معارف قرآن متحمل شده‌اند بيش از ديگران با معارف قرآن آشنا

شده و توان تفسير بخشى از آيات را پيدا كرده و در صدد تفسير قرآن برآمده‌اند،دسته‌بندى تفاسير به،

تفاسير اجتهادى قرآن به قرآن،تفاسير اجتهادى روايى،تفاسير اجتهادى ادبى،تفاسير فلسفى و غيره،تفاسير

منسوب به امامان معصوم عليهم السلام،معرفى مكتب تفسيرى مفسران آگاه به همۀ معانى قرآن،مفسران

صحابى چون ابن عباس، ابن مسعود،أبىّ بن كعب و نيز مكاتب تفسيرى ايشان،مفسران تابعى

مانند مجاهد بن جبر مكّى،سعيد بن جبير، ابو حمزه ثمالى و...،معرفى مكاتب مختلف تفسيرى چون:

مكتب روايى محض و ادله طرفداران مكتب روايى محض،معرفى تفاسير روايى محض و تقسيم آنها

به:تفاسير روايى اصلى و جوامع تفسيرى،تفاوت تفسيرهاى روايى اهل تسنن و شيعه،كاستى‌هاى

مشترك تفاسير روايى،تقسيم تفاسير روايى اصلى به ضمنى و مستقل و...

ويژگى‌ها:

1-پژوهش حاضر دسته‌بندى جديدى در معرفى مفسران نخستين به دست داده

و از جهت محتوا نيز از نوآورى نسبى برخوردار است.در اين كتاب مفسران قرآن كريم به دو

دستۀ«آگاه به همه معانى قرآن»و«آگاه به بعضى از معانى قرآن»تقسيم شده‌اند.

2-در اين كتاب،مكاتب تفسيرى به سه مكتب روايى محض،باطنى محض و اجتهادى تقسيم شده است.

مكاتب اجتهادى نيز بر حسب گرايشهاى مختلف مفسران در اجتهاد به مكتب‌هاى اجتهادى روايى و...دسته‌بندى

شده است.آن‌گاه هرمكتب را تعريف و دلايل مخالفان و موافقان آن بررسى و با توجه به قواعد روش‌شناسى

تفسير،نكات قوت و ضعف هريك را مشخص و استوارترين مكتب را معين كرده است.امتياز اين كتاب

بر كتابهاى پيشين در دسته‌بندى ابتكارى آن براى مكاتب،نقد و بررسى برخى آراى مطرح شده

در منابع ياد شده و جامعيت بيشتر در ذكر و بررسى دلايل موافقان و مخالفان هرمكتب است.

3-همچنين،پژوهش حاضر از رعايت نظم منطقى و نقد نسبتا جامع و مبتنى بر معيارهاى تثبيت شده،

برخوردار است.در اين كتاب نقد و بررسى‌هايى آمده است كه در هيچ يك از منابع پيشين و كتابهاى ديگر

مانند:المفسرون حياتهم و منهجهم،آشنايى با تفاسير قرآن مجيد و...ديده نمى‌شود.

ساختار

كتاب مشتمل بر يك پيشگفتار در معرفى كتاب حاضر و نيز يك مقدمه و دو بخش اصلى

مى‌باشد.در مقدمه عناوين زير به چشم مى‌خورد.مفهوم‌شناسى اصطلاحات،دسته‌بندى مفسران،

دسته‌بندى تفاسير.بخش اول با عنوان:«مفسران نخستين»شامل سه فصل ذيل مى‌باشد:

فصل اول:مفسران آگاه به همه معانى قرآن.فصل دوم:مفسران صحابى.فصل سوم: مفسران تابعى.

بخش دوم با عنوان:«مكاتب تفسيرى و تفاسير»داراى چند فصل مى‌باشد كه در اين جلد تنها

به فصل اول آن تحت عنوان:«مكتب روايى محض»پرداخته شده است.ذيل اين فصل عناوين

بررسى ادله طرفداران مكتب روايى محض،تفاسير روايى محض و جوامع تفسيرى به چشم مى‌خورد.

در پايان منابع و مآخذ،نمايۀ آيات،روايات،نام معصومين عليهم السلام،نام اشخاص

و نمايه كتابها يادآورى شده است.

نسخه‌شناسى

اين كتاب جلد اول از مجموعه(؟)جلدى است كه توسط آقاى على اكبر بابايى

نگاشته شده و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 436 صفحه اولين چاپ آن در سال 1381 شمسى

با همكارى پژوهشكدۀ حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انسانى دانشگاهها(سمت)

منتشر شده است.

پیوندها

مطالعه کتاب مکاتب تفسیری در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور