۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '،س' به '، س'
جز (جایگزینی متن - '،ا' به '، ا') |
جز (جایگزینی متن - '،س' به '، س') |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
در اين واژه‌نامه كه بر بنياد موادّ اصلى كلمه سامان داده شده، مسلك راغب چنين است كه نخست ماده را با معناى حقيقى‌اش مى‌آورد،آنگاه مشتقات آن را ياد | در اين واژه‌نامه كه بر بنياد موادّ اصلى كلمه سامان داده شده، مسلك راغب چنين است كه نخست ماده را با معناى حقيقى‌اش مى‌آورد،آنگاه مشتقات آن را ياد مى‌كند، سپس معانى مجازى را با تبيين علاقۀ حقيقت و مجاز عرضه مى‌دارد.وى بر اين همه، اولاّ از قرآن،ثانيا از حديث و ثالثا از سروده‌ها و اقوال عرب گواه مى‌جويد.او همچنين به ياد كرد قراآت وارده، اقوال صحابه و تابعين و حكماء و نيز تفسير قرآن به قرآن،دست مى‌يازد.به عنوان نمونه در مادۀ«خبث»، ابتدا معناى حقيقى آن را ذكر مى‌كند،«الخبت»:المطمئن من الارض، و...سپس معناى مجازى را متعرض مى‌شود،«ثم استعمل الاخبات استعمال اللين و التواضع».بعد از آن علاقۀ حقيقت و مجاز را بازگو مى‌كند:«و العلاقة بينهما المشابهة»،پس از آن تفسير قرآن به قرآن را نمايان مى‌دارد، «قال الله تعالى:'''«و أخبتوا الى ربهم»'''، و قال:'''«بشّر المخبتين»'''اى المتواضعين،نحو'''«لا يستكبرون عن عبادته»'''.در ادامه جلوه‌اى ديگر از تفسير قرآن به قرآن را نشان مى‌دهد و مى‌نويسد:و قوله تعالى '''«فتخبت له قلوبهم»'''اى:تلين و تخشع.و الاخبات هنا قريب من الهبوط فى قوله تعالى:'''«و إنّ منها لما يهبط من خشية الله»'''با اين مثال مى‌توان بيان داشت كه مفردات راغب خود تفسيرى پر بار و عميق و مختصر است و فوائد و فرائد گوناگونى را داراست. | ||
گاه به نقد و ردّ آراء ديگران(با ابراز نظرات و آراء خود)به نيكى مى‌پردازد و در اين حوزه از علوم،صاحب مرتبۀ اجتهاد است. | گاه به نقد و ردّ آراء ديگران(با ابراز نظرات و آراء خود)به نيكى مى‌پردازد و در اين حوزه از علوم،صاحب مرتبۀ اجتهاد است. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
راغب در مفردات به مؤلفات پيشينيان عنايت ويژه‌اى نشان داده و از كتبى چون«المجمل فى اللغة(ابن فارس)، الشامل فى اللغة(ابو منصور جبان)،تهذيب الالفاظ(ابن سكيت)، معانى القرآن(فرّاء)، المسائل الحلبيات(ابو على فارسى)، معانى القرآن(زجاج)، [[العين]]([[خلیل بن احمد|خليل بن احمد]])،تفسير ابومسلم اصفهانى،تفسير غريب القرآن(ابن قتيبة)،كتاب سيبويه، معانى القرآن(اخفش)، مجاز القرآن(ابو عبيدة)، الحجة للقراءات السبعه(فارسى)،غريب الحديث(ابن قتيبة)،غريب الحديث(ابو عبيدة)، الغريب المصنف(ابو عبيد)و...استفاده نموده است. | راغب در مفردات به مؤلفات پيشينيان عنايت ويژه‌اى نشان داده و از كتبى چون«المجمل فى اللغة(ابن فارس)، الشامل فى اللغة(ابو منصور جبان)،تهذيب الالفاظ(ابن سكيت)، معانى القرآن(فرّاء)، المسائل الحلبيات(ابو على فارسى)، معانى القرآن(زجاج)، [[العين]]([[خلیل بن احمد|خليل بن احمد]])،تفسير ابومسلم اصفهانى،تفسير غريب القرآن(ابن قتيبة)،كتاب سيبويه، معانى القرآن(اخفش)، مجاز القرآن(ابو عبيدة)، الحجة للقراءات السبعه(فارسى)،غريب الحديث(ابن قتيبة)،غريب الحديث(ابو عبيدة)، الغريب المصنف(ابو عبيد)و...استفاده نموده است. | ||
در تفسير از على بن ابيطالب(ع)،[[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، ابن عباس، ابن مسعود، عمر بن الخطاب، مجاهد، قتاده،حسن | در تفسير از على بن ابيطالب(ع)،[[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، ابن عباس، ابن مسعود، عمر بن الخطاب، مجاهد، قتاده،حسن بصرى،شعبى، سفيان و برخى ديگر،نقل اقوال مى‌نمايد. | ||
از لغويين مانند:[[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] | از لغويين مانند:[[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]،كسائى، سيبويه،يونس، ابو زيد،توزى، اصمعى و [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] مطالبى مى‌آورد.و در قرائت از حمزه،يعقوب و نقاش،نقل مى‌كند.اقوال جبائى، ابو القاسم بلخى و ابوبكر علاف را از متكلمين بازگو مى‌نمايد.و سخنان حكما را بدون ذكر افراد يادآور مى‌شود. | ||
== تاثير آن == | == تاثير آن == | ||
پس از راغب، علماى زيادى از وى متأثر شد،كلام او را نقل نموده‌اند، از آن جمله‌اند فيروزآبادى در«بصائر ذوى التمييز»كه بسيارى از عبارات راغب را در آنجا مى‌آورد.سمين حلبى در«عمدة الحفاظ فى اشرف الالفاظ»كه مفردات راغب پايه و اساس كتاب اوست.زركشى در«البرهان»، [[سيوطى]] در«المزهر»،«الاتقان»و«معترك الاقرآن»،[[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در تفسيرش،بغدادى در«خزانة الادب»،زبيدى در«[[تاج العروس من جواهر القاموس|تاج العروس]]»،[[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] در«فتح البارى»،[[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسى]] در«روح المعانى» [[ابن‌قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر|ابن قيم]] در«بدائع الفوائد»،بروسوى در«تفسير روح البيان»و [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] نيز در«اساس البلاغة» از روش راغب در بيان معناى | پس از راغب، علماى زيادى از وى متأثر شد،كلام او را نقل نموده‌اند، از آن جمله‌اند فيروزآبادى در«بصائر ذوى التمييز»كه بسيارى از عبارات راغب را در آنجا مى‌آورد.سمين حلبى در«عمدة الحفاظ فى اشرف الالفاظ»كه مفردات راغب پايه و اساس كتاب اوست.زركشى در«البرهان»، [[سيوطى]] در«المزهر»،«الاتقان»و«معترك الاقرآن»،[[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در تفسيرش،بغدادى در«خزانة الادب»،زبيدى در«[[تاج العروس من جواهر القاموس|تاج العروس]]»،[[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] در«فتح البارى»،[[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسى]] در«روح المعانى» [[ابن‌قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر|ابن قيم]] در«بدائع الفوائد»،بروسوى در«تفسير روح البيان»و [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] نيز در«اساس البلاغة» از روش راغب در بيان معناى حقيقى، سپس مجازى و شواهد آنها،بسيار از وى متأثر شده است. | ||
== ستايش مفردات == | == ستايش مفردات == | ||