الفتوح (ترجمه مستوفی هروی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
خط ۴۵: خط ۴۵:




يكى از منابع تاريخ اسلام، كه به عربى نگارش يافت و آن‌گاه در سده‌هاى بعد به فارسى ترجمه شد، كتاب «الفتوح» نوشته ابن اعثم كوفى (م 314ق) است. اين كتاب دراواخر قرن ششم هجرى (596ق) توسط محمد بن احمد مستوفى هِرَوى به فارسى برگردانده شد.
'''الفتوح (ترجمه مستوفی هروی)''' نوشته ابن اعثم كوفى (م 314ق) يكى از منابع تاريخ اسلام است  كه به عربى نگارش يافت و آن‌گاه در سده‌هاى بعد به فارسى ترجمه شده است. اين كتاب دراواخر قرن ششم هجرى (596ق) توسط محمد بن احمد مستوفى هِرَوى به فارسى برگردانده شد.


با مقابله و مقايسه بخش‌هايى از متن با ترجمه، به‌ويژه حوادث دوران خلافت على(ع)، كه بيشترين حجم ترجمه فارسى را به خود اختصاص داده به اين نتيجه مى‌رسيم كه مترجم، ضمن آراستن نثر به نظم فارسى و مسجّع نمودن عبارات و آوردن گزارش‌ها با نثرى بليغ و دل‌نشين و گاهى حفظ متن عربى به همراه ترجمه يا بدون آن، سعى كرده برخى گزارش‌ها را خلاصه كند و بر برخى ديگر، با بهره‌مندى از منابع معتبر، بيفزايد.
با مقابله و مقايسه بخش‌هايى از متن با ترجمه، به‌ويژه حوادث دوران خلافت على(ع)، كه بيشترين حجم ترجمه فارسى را به خود اختصاص داده به اين نتيجه مى‌رسيم كه مترجم، ضمن آراستن نثر به نظم فارسى و مسجّع نمودن عبارات و آوردن گزارش‌ها با نثرى بليغ و دل‌نشين و گاهى حفظ متن عربى به همراه ترجمه يا بدون آن، سعى كرده برخى گزارش‌ها را خلاصه كند و بر برخى ديگر، با بهره‌مندى از منابع معتبر، بيفزايد.
خط ۶۹: خط ۶۹:
از شيوه‌هاى مترجم در ترجمه كتاب، علاوه بر خلاصه‌سازى برخى گزارش‌ها، حذف برخى ديگر از آنها است. او خود هدف از اين كار را اعتدال در حجم كتاب دانسته است. در مقدمه مى‌نويسد: «...فرمود كه اين ترجمه را تمام بايد كرد و آن را به عبارت سهل كه در زبانها متداول است پرداخت و اشعار تازى و مقطعات و رجزهايى كه در اثناء محاربه مى‌گفته‌اند بگذاشت تا حجم كتاب از حدّ اعتدال نگذرد...» با اين كه او محذوفات را منحصر در اشعار تازى و رجزها دانسته، اما در عمل به اين مقدار اكتفا نكرده و گاهى مطالب مهمى را افكنده است. اينك نمونه‌هايى از افكنده‌هاى مترجم:
از شيوه‌هاى مترجم در ترجمه كتاب، علاوه بر خلاصه‌سازى برخى گزارش‌ها، حذف برخى ديگر از آنها است. او خود هدف از اين كار را اعتدال در حجم كتاب دانسته است. در مقدمه مى‌نويسد: «...فرمود كه اين ترجمه را تمام بايد كرد و آن را به عبارت سهل كه در زبانها متداول است پرداخت و اشعار تازى و مقطعات و رجزهايى كه در اثناء محاربه مى‌گفته‌اند بگذاشت تا حجم كتاب از حدّ اعتدال نگذرد...» با اين كه او محذوفات را منحصر در اشعار تازى و رجزها دانسته، اما در عمل به اين مقدار اكتفا نكرده و گاهى مطالب مهمى را افكنده است. اينك نمونه‌هايى از افكنده‌هاى مترجم:


1- حذف أسناد و نام راويان.
#حذف أسناد و نام راويان.
 
#حذف اشعار همان گونه كه خود مترجم در مقدمه تصريح كرده، وى براى رعايت حد اعتدال اشعار فراوانى را حذف نموده است  
2- حذف اشعار همان گونه كه خود مترجم در مقدمه تصريح كرده، وى براى رعايت حد اعتدال اشعار فراوانى را حذف نموده است  
#حذف حديث نبوى.  
 
#حذف گزارش‌هاى بى‌ارتباط با موضوع. ابن عثم در كتابش گزارش‌هايى آورده كه‌با مطالب قبل و بعد آنها تناسب و ارتباطى ندارند. مترجم اين‌گونه گزارش‌ها را افكنده‌است.
3- حذف حديث نبوى.  
#خلاصه‌سازى بى‌مورد. با اين‌كه مترجم برخى گزارش‌ها را حذف نكرده است امابه قدرى آنها را خلاصه نموده كه موجب از بين رفتن پيام آن گزارش‌ها شده است
 
4- حذف گزارش‌هاى بى‌ارتباط با موضوع. ابن عثم در كتابش گزارش‌هايى آورده كه‌با مطالب قبل و بعد آنها تناسب و ارتباطى ندارند. مترجم اين‌گونه گزارش‌ها را افكندهاست.
 
5- خلاصه‌سازى بى‌مورد. با اين‌كه مترجم برخى گزارش‌ها را حذف نكرده است امابه قدرى آنها را خلاصه نموده كه موجب از بين رفتن پيام آن گزارش‌ها شده است


== ترتيب موضوعى گزارش‌ها ==
== ترتيب موضوعى گزارش‌ها ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش