شرح المكودي علی الألفية في علمي الصرف و النحو: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد')
    جز (جایگزینی متن - 'ابن مالك' به 'ابن مالك ')
    خط ۴۱: خط ۴۱:


    == معرفى اجمالى ==
    == معرفى اجمالى ==
    '''شرح المكودي على الألفية'''، شرح استاد نحوى، صرفى و لغت‌شناس، عبدالرحمن بن على مكودى (متوفاى 807ق، در شهر فاس در كشور مغرب) بر كتاب الفيه ابن مالك (متوفاى 672ق) است كه در آن يك دوره صرف و نحو عربى با نظم و نثر به زبان عربى بيان شده است. نام كامل اين اثر چنين است: «شرح المكودي على الألفية في علمي الصرف و النحو». اين اثر را استاد دكتر عبدالحميد هنداوى تصحيح كرده و برايش مقدمه نوشته و منتشر كرده است. اين شرح، از نظر حجم، ميانه - نه مختصر و نه مطول - و از نظر موضوع و محتوا، كامل است و شامل همه مباحث صرف و نحو و تمامى هزار بيت ابن مالك مى‌شود.
    '''شرح المكودي على الألفية'''، شرح استاد نحوى، صرفى و لغت‌شناس، عبدالرحمن بن على مكودى (متوفاى 807ق، در شهر فاس در كشور مغرب) بر كتاب الفيه [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]  (متوفاى 672ق) است كه در آن يك دوره صرف و نحو عربى با نظم و نثر به زبان عربى بيان شده است. نام كامل اين اثر چنين است: «شرح المكودي على الألفية في علمي الصرف و النحو». اين اثر را استاد دكتر عبدالحميد هنداوى تصحيح كرده و برايش مقدمه نوشته و منتشر كرده است. اين شرح، از نظر حجم، ميانه - نه مختصر و نه مطول - و از نظر موضوع و محتوا، كامل است و شامل همه مباحث صرف و نحو و تمامى هزار بيت [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]  مى‌شود.


    == ساختار ==
    == ساختار ==




    در اين كتاب، هزار بيتى كه ابن مالك در توضيح مباحث صرف و نحو عربى سروده، به ترتيب، ذكر و به‌صورت نثر عربى شرح شده است.
    در اين كتاب، هزار بيتى كه [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]  در توضيح مباحث صرف و نحو عربى سروده، به ترتيب، ذكر و به‌صورت نثر عربى شرح شده است.


    == گزارش محتوا ==
    == گزارش محتوا ==
    خط ۷۱: خط ۷۱:
    <ref>شرح المكودي على الألفية، ص 6، 7 و 402</ref>.
    <ref>شرح المكودي على الألفية، ص 6، 7 و 402</ref>.


    2. محقق در مقدمه‌اش - كه در تاريخ 27 ربيع‌الثانى 1421ق، نوشته - تأكيد كرده است كه: الفيه ابن مالك مشهور است و شروح متعددى بر آن نوشته شده و در بين اين شروح، شرح مكودى از نظر حجم مطالب، شرحى ميانه است؛ نه ايجاز مخل دارد و نه اطناب ممل. مصحح محترم، منابع شواهد ابن مالك را از كتب لغت و صرف و نحو استخراج كرده و كوشيده تا در صورت لزوم، محل نزاع و استشهاد را روشن سازد. دكتر عبدالحميد هنداوى به اين منظور به‌صورت كلى، بيشتر بر كتاب «المعجم المفصل في شواهد النحو» اعتماد كرده است <ref>همان، ص 3 - 4</ref>.
    2. محقق در مقدمه‌اش - كه در تاريخ 27 ربيع‌الثانى 1421ق، نوشته - تأكيد كرده است كه: الفيه [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]  مشهور است و شروح متعددى بر آن نوشته شده و در بين اين شروح، شرح مكودى از نظر حجم مطالب، شرحى ميانه است؛ نه ايجاز مخل دارد و نه اطناب ممل. مصحح محترم، منابع شواهد [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]  را از كتب لغت و صرف و نحو استخراج كرده و كوشيده تا در صورت لزوم، محل نزاع و استشهاد را روشن سازد. دكتر عبدالحميد هنداوى به اين منظور به‌صورت كلى، بيشتر بر كتاب «المعجم المفصل في شواهد النحو» اعتماد كرده است <ref>همان، ص 3 - 4</ref>.


    3. يكى ديگر از امتيازات اين اثر، اين است كه مصحح محترم، ابيات ابن مالك را اعراب‌گذارى كرده است. همچنين ايشان، در متن كتاب، نام و شماره سوره و آيه مورد استشهاد را معين كرده <ref>همان، ص 125، 153، 205 و...</ref> و براى موارد ديگر مانند شواهد شعرى، پاورقى نوشته و اين پانوشت‌ها را به‌صورت پياپى شماره‌گذارى كرده و در مجموع تعداد 209 پاورقى براى تمامى كتاب نگاشته است <ref>همان، ص 14 - 394</ref>.
    3. يكى ديگر از امتيازات اين اثر، اين است كه مصحح محترم، ابيات [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]]  را اعراب‌گذارى كرده است. همچنين ايشان، در متن كتاب، نام و شماره سوره و آيه مورد استشهاد را معين كرده <ref>همان، ص 125، 153، 205 و...</ref> و براى موارد ديگر مانند شواهد شعرى، پاورقى نوشته و اين پانوشت‌ها را به‌صورت پياپى شماره‌گذارى كرده و در مجموع تعداد 209 پاورقى براى تمامى كتاب نگاشته است <ref>همان، ص 14 - 394</ref>.


    4. جالب است كه شارح محترم در مواردى، از جدول براى آموزش بهتر مطالب استفاده كرده است <ref>همان، ص 196، 197 و 198</ref>.
    4. جالب است كه شارح محترم در مواردى، از جدول براى آموزش بهتر مطالب استفاده كرده است <ref>همان، ص 196، 197 و 198</ref>.

    نسخهٔ ‏۹ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۵۲

    شرح المکودي علی الألفیة في علمي الصرف و النحو
    نام کتاب شرح المکودي علی الألفیة في علمي الصرف و النحو
    نام های دیگر کتاب الفیه. شرح
    پدیدآورندگان مکودی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده)

    هنداوی، عبدالحمید (محقق)

    زبان عربی
    کد کنگره ‏PJ‎‏ ‎‏6151‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ ‎‏الف‎‏7028‎‏
    موضوع ابن مالک، محمد بن عبدالله، 600؟ - 672ق. الفیه - نقد و تفسیر

    زبان عربی - نحو

    ناشر المکتبة العصرية
    مکان نشر بیروت - لبنان
    سال نشر 1425 هـ.ق
    کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE15377AUTOMATIONCODE


    معرفى اجمالى

    شرح المكودي على الألفية، شرح استاد نحوى، صرفى و لغت‌شناس، عبدالرحمن بن على مكودى (متوفاى 807ق، در شهر فاس در كشور مغرب) بر كتاب الفيه ابن مالك (متوفاى 672ق) است كه در آن يك دوره صرف و نحو عربى با نظم و نثر به زبان عربى بيان شده است. نام كامل اين اثر چنين است: «شرح المكودي على الألفية في علمي الصرف و النحو». اين اثر را استاد دكتر عبدالحميد هنداوى تصحيح كرده و برايش مقدمه نوشته و منتشر كرده است. اين شرح، از نظر حجم، ميانه - نه مختصر و نه مطول - و از نظر موضوع و محتوا، كامل است و شامل همه مباحث صرف و نحو و تمامى هزار بيت ابن مالك مى‌شود.

    ساختار

    در اين كتاب، هزار بيتى كه ابن مالك در توضيح مباحث صرف و نحو عربى سروده، به ترتيب، ذكر و به‌صورت نثر عربى شرح شده است.

    گزارش محتوا

    در باره روش و محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است:

    1. اين شرح، كامل است و با توضيح اين بيت شروع شده:

    «قال محمّدٌ هو ابنُ مالكأحمد ربّي اللّه خير مالك»

    ... و بعد از حمد الهى و درود بر محمد و آل محمد(ص)، بحث خودش را با اين بيت آغاز كرده:

    «كلامُنا لفظٌ مفيدٌ كاستقمو اسمٌ و فعلٌ ثم حرفٌ الكلم»

    و بحث با طرح مطالب صرفى و نحوى ديگر ادامه يافته و سرانجام با دو بيت ذيل پايان يافته است:

    «فأحمد اللّه مصلّيا علىمحمّد خير نبي أرسلا
    «و آله الغرّ الكرام البررةو صحبه المنتخبين الخيرة»

    [۱].

    2. محقق در مقدمه‌اش - كه در تاريخ 27 ربيع‌الثانى 1421ق، نوشته - تأكيد كرده است كه: الفيه ابن مالك مشهور است و شروح متعددى بر آن نوشته شده و در بين اين شروح، شرح مكودى از نظر حجم مطالب، شرحى ميانه است؛ نه ايجاز مخل دارد و نه اطناب ممل. مصحح محترم، منابع شواهد ابن مالك را از كتب لغت و صرف و نحو استخراج كرده و كوشيده تا در صورت لزوم، محل نزاع و استشهاد را روشن سازد. دكتر عبدالحميد هنداوى به اين منظور به‌صورت كلى، بيشتر بر كتاب «المعجم المفصل في شواهد النحو» اعتماد كرده است [۲].

    3. يكى ديگر از امتيازات اين اثر، اين است كه مصحح محترم، ابيات ابن مالك را اعراب‌گذارى كرده است. همچنين ايشان، در متن كتاب، نام و شماره سوره و آيه مورد استشهاد را معين كرده [۳] و براى موارد ديگر مانند شواهد شعرى، پاورقى نوشته و اين پانوشت‌ها را به‌صورت پياپى شماره‌گذارى كرده و در مجموع تعداد 209 پاورقى براى تمامى كتاب نگاشته است [۴].

    4. جالب است كه شارح محترم در مواردى، از جدول براى آموزش بهتر مطالب استفاده كرده است [۵].

    پانويس

    1. شرح المكودي على الألفية، ص 6، 7 و 402
    2. همان، ص 3 - 4
    3. همان، ص 125، 153، 205 و...
    4. همان، ص 14 - 394
    5. همان، ص 196، 197 و 198

    منابع مقاله

    شرح المكودي على الألفية في علمي الصرف و النحو، عبدالرحمن بن علي المكودي، تحقيق الدكتور عبدالحميد هنداوي، المكتبة العصرية، بيروت، الطبعة الأولى 1425ق.


    پیوندها

    مطالعه کتاب شرح المکودي علی الألفیة في علمي الصرف و النحو در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور