فارسنامه ابن بلخی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:
|-
|-
|پدیدآورندگان  
|پدیدآورندگان  
|data-type='authors'|[[ابن‌بلخی]] (نويسنده)
|data-type='authors'|[[ابن بلخی]] (نويسنده)


[[رستگار فسایی، منصور]] (مصحح)
[[رستگار فسایی، منصور]] (مصحح)
خط ۶۵: خط ۶۵:
فارس‌نامه در تاريخ و جغرافياى فارس به دو بخش مجزا تقسيم مى‌شود:
فارس‌نامه در تاريخ و جغرافياى فارس به دو بخش مجزا تقسيم مى‌شود:


1. بخش اول، در تاريخ سرزمين پارس از جمله تاريخ پيش از اسلام و فتح اعراب است. بيان تاريخچه دور و دراز ايالت و شهر در تواريخ محلى امرى عادى است و اما در فارس‌نامه به علت موقعيت ايالت فارس به‌عنوان خاستگاه سلسله‌هاى باستانى، تاريخ پيش از اسلام ايران، در آن گنجانده شده است. در اين‌گونه موارد به تعبير گيب، تمايز بين تاريخ عمومى و تاريخ محلى مشكل است.
#بخش اول، در تاريخ سرزمين پارس از جمله تاريخ پيش از اسلام و فتح اعراب است. بيان تاريخچه دور و دراز ايالت و شهر در تواريخ محلى امرى عادى است و اما در فارس‌نامه به علت موقعيت ايالت فارس به‌عنوان خاستگاه سلسله‌هاى باستانى، تاريخ پيش از اسلام ايران، در آن گنجانده شده است. در اين‌گونه موارد به تعبير گيب، تمايز بين تاريخ عمومى و تاريخ محلى مشكل است.
 
#بخش دوم، جغرافياى پارس، شهرها، آب و هوا، محصولات، كوره‌ها و مسائل مالى و ديوانى، خراج و عشر است. اين فصل، مطالب تاريخى نيز در باره ديلميان، سلجوقيان، شبانكاره و كردهاى پارس دارد. مؤلف، بسان مورخان محلى، با تعصب، از اهميت و منزلت ايالت پارس سخن گفته و با استناد به آيات، روايات و احاديث، فارسيان را قريش عجم دانسته است. او حتى برترى فرزندان امام حسين(ع) بر فرزندان امام حسن(ع) را به سبب جده آنها شهربانو دختر يزدگرد مى‌داند. او از قول پيامبر(ص) نقل كرده است كه علت تداوم حاكميت شاهان پارس با وجود آتش‌پرستى، رفتار عادلانه آنها بود. او با استناد به آيه پنجم از سوره مباركه بنى اسرائيل و آيه شانزدهم از سوره مباركه فتح اعتقاد دارد كه مراد از مردان نيرومند در اين آيات، همان پارسيان هستند. اين در حالى است كه مؤلف تاريخ سيستان، اين آيات را در باره مردان سيستان تفسير كرده است.
2. بخش دوم، جغرافياى پارس، شهرها، آب و هوا، محصولات، كوره‌ها و مسائل مالى و ديوانى، خراج و عشر است. اين فصل، مطالب تاريخى نيز در باره ديلميان، سلجوقيان، شبانكاره و كردهاى پارس دارد. مؤلف، بسان مورخان محلى، با تعصب، از اهميت و منزلت ايالت پارس سخن گفته و با استناد به آيات، روايات و احاديث، فارسيان را قريش عجم دانسته است. او حتى برترى فرزندان امام حسين(ع) بر فرزندان امام حسن(ع) را به سبب جده آنها شهربانو دختر يزدگرد مى‌داند. او از قول پيامبر(ص) نقل كرده است كه علت تداوم حاكميت شاهان پارس با وجود آتش‌پرستى، رفتار عادلانه آنها بود. او با استناد به آيه پنجم از سوره مباركه بنى اسرائيل و آيه شانزدهم از سوره مباركه فتح اعتقاد دارد كه مراد از مردان نيرومند در اين آيات، همان پارسيان هستند. اين در حالى است كه مؤلف تاريخ سيستان، اين آيات را در باره مردان سيستان تفسير كرده است.


منابع مؤلف، همان تواريخ عمومى و مشهور، مانند آثار حمزه اصفهانى و [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] و در بخش مسائل مالى و ديوانى، كتاب خراج جعفر بن قدامه است. لسترنج، در مقدمه فارس‌نامه به تفصيل از اخذ و اقتباس ابن بلخى در احوال تاريخ قبل از اسلام، از جمله ساسانيان، از [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] بحث كرده است.
منابع مؤلف، همان تواريخ عمومى و مشهور، مانند آثار حمزه اصفهانى و [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] و در بخش مسائل مالى و ديوانى، كتاب خراج جعفر بن قدامه است. لسترنج، در مقدمه فارس‌نامه به تفصيل از اخذ و اقتباس ابن بلخى در احوال تاريخ قبل از اسلام، از جمله ساسانيان، از [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] بحث كرده است.
خط ۸۹: خط ۸۸:




1. مقدمه‌هاى مصحح و نيكلسون و متن كتاب؛
#مقدمه‌هاى مصحح و نيكلسون و متن كتاب؛
 
#تاريخ نوشته‌هاى جغرافيايى در جهان اسلامى، كراچكوفسكى، ص 254 - 255؛
2. تاريخ نوشته‌هاى جغرافيايى در جهان اسلامى، كراچكوفسكى، ص 254 - 255؛
#دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، جلد سوم، مدخل: ابن بلخى؛
 
#ارزيابى موقعيت اسماعيليان فارس در«فارس‌نامه» ابن بلخى، رضائيان، على، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، خرداد و تير 1380، شماره 44 و 45، صفحه 139 تا 144؛
3. دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، جلد سوم، مدخل: ابن بلخى؛
#سير تاريخ‌نگارى محلى ايالت فارس، رحيم‌لو، يوسف، مجله دانشكده ادبيات و علوم انسانى(دانشگاه اصفهان)، بهار 1384، شماره 40، صفحه 1 تا 12.
 
4. ارزيابى موقعيت اسماعيليان فارس در«فارس‌نامه» ابن بلخى، رضائيان، على، كتاب ماه تاريخ و جغرافيا، خرداد و تير 1380، شماره 44 و 45، صفحه 139 تا 144؛
 
5. سير تاريخ‌نگارى محلى ايالت فارس، رحيم‌لو، يوسف، مجله دانشكده ادبيات و علوم انسانى(دانشگاه اصفهان)، بهار 1384، شماره 40، صفحه 1 تا 12.




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش