مازندرانی، زین‌العابدین

    از ویکی‌نور
    زین‌العابدین مازندرانی
    NUR50924.jpg
    نام کاملزین‌العابدین بن مسلم بارفروشی حائری مازندرانی
    نام‌های دیگرشیخ زین‌العابدین بارفروشی
    لقبشیخ عابد ناسک
    نام پدرمسلم بارفروشی مازندرانی
    ولادت۱۲۲۷ قمری
    محل تولدبارفروش (بابل کنونی)، ایران
    محل زندگیبابل، کربلا، نجف
    رحلت۱۳۰۹ قمری
    مدفنحرم امام حسین(ع)، باب قاضی‌الحاجات، کربلا
    فرزندانشیخ حسین، شیخ علی (شیخ‌العراقین)، شیخ محمد، شیخ عبدالله
    دیناسلام
    مذهبشیعه دوازده‌امامی
    پیشهفقیه، مرجع تقلید، استاد حوزه
    منصبمرجع تقلید، ریاست حوزه علمیه کربلا
    اطلاعات علمی
    اجازه اجتهاد از
    درجه علمیمجتهد
    علایق پژوهشیفقه، اصول فقه
    سبک نوشتاریفقهی، استدلالی
    اساتید
    شاگردان
    برخی آثار

    زین‌العابدین مازندرانی (۱۲۲۷-۱۳۰۹ق)، معروف به شیخ زین‌العابدین بارفروشی، از مراجع تقلید برجسته شیعه در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری قمری. وی تحصیلات خود را در مازندران آغاز کرد و سپس برای تکمیل علوم دینی به عتبات عالیات مهاجرت نمود. او از شاگردان ممتاز سعیدالعلماء مازندرانی، صاحب جواهر و شیخ انصاری بود و پس از استقرار در کربلا، به تدریس و تربیت شاگردان بسیاری پرداخت. شیخ زین‌العابدین مرجعیت بخش وسیعی از شیعیان ایران، عراق و هند را بر عهده داشت و به دلیل زهد، عبادت و مردم‌داری بسیار ستوده شده است. کتاب «ذخیرة المعاد» معروف به سؤال و جواب از آثار مشهور اوست.

    ولادت

    زین‌العابدین بن مسلم بارفروشی حائری مازندرانی در سال ۱۲۲۷ هجری قمری در شهر بارفروش (بابل کنونی) در استان مازندران به دنیا آمد.[۱][۲] پدرش، مسلم بارفروشی، از افراد معتمد و مورد احترام در شهر بود.[۳]

    تحصیلات

    تحصیلات مقدماتی و سطوح حوزوی را در زادگاه خود نزد استادانی چون علی آقا جعفر سیرجانی و به‌ویژه سعیدالعلماء مازندرانی فرا گرفت. وی در رجب سال ۱۲۵۰ قمری به همراه استادش سعیدالعلماء به عتبات عالیات مهاجرت کرد. در کربلا نزد سید ابراهیم قزوینی (صاحب ضوابط) تحصیل کرد و به عنوان مقرر درس وی انتخاب شد. همچنین از درس محمدحسین اصفهانی (صاحب فصول) بهره برد. سپس در سال ۱۲۵۸ قمری به نجف رفت و از محضر محمدحسن نجفی (صاحب جواهر)، شیخ علی کاشف‌الغطاء و شیخ مرتضی انصاری استفاده کرد[۴] و از این اساتید، اجازه اجتهاد و روایت دریافت نمود.[۵][۶]

    فعالیت‌ها

    پس از درگذشت صاحب جواهر، به کربلا بازگشت و به تدریس و تألیف پرداخت. با وفات شیخ محمدحسین فاضل اردکانی، ریاست علمی حوزه کربلا به او منتقل شد و به عنوان یکی از مراجع بزرگ تقلید زمان خود شناخته شد. حوزه درس او بسیار پررونق بود و شاگردان بسیاری را تربیت کرد که از جمله می‌توان به عبدالله مازندرانی، میرزا محمدتقی شیرازی (رهبر انقلاب عراق)، سید ابوالقاسم دهکردی و محمدحسین فشارکی اصفهانی اشاره نمود. او در مسائل اجتماعی و سیاسی نیز فعال بود؛ از جمله در جریان تحریم تنباکو، به حمایت قاطع از فتوای میرزای شیرازی برخاست. شیخ زین‌العابدین به فقرا و مستمندان بسیار کمک می‌کرد و در حل اختلافات مردم اهتمام ویژه‌ای داشت. نقل شده که برای رفع تنگدستی خانواده‌ای، ظرف مسی منزل خود را فروخت و کمک نمود.[۷]

    وفات

    شیخ زین‌العابدین مازندرانی در ۱۳، یا ۱۷ و یا ۱۹ ذی‌القعده سال ۱۳۰۹ قمری در شهر کربلا درگذشت.[۸] سید محسن امین نقل کرده که زین العابدین در شنبه به بیماری دچار شد و فردای آن روز از دنیا رفت، پیکر او را در صحن حرم امام حسین(ع)، در نزدیکی باب قاضی‌الحاجات به خاک سپردند.[۹][۱۰]

    آثار

    • ذخیرة المعاد (معروف به سؤال و جواب): رساله فقهی به زبان فارسی که بارها در هند و ایران چاپ شده است.
    • زینة العباد: رساله عملیه به فارسی و عربی.
    • حاشیه بر جواهرالکلام
    • حاشیه بر مسالک الافهام
    • تقریرات درس اصول سید ابراهیم قزوینی
    • رساله در مناسک حج
    • زادالمتقین (رساله عملیه مطابق با فتوای وی و میرزای شیرازی)[۱۱][۱۲]

    پانويس

    1. ر.ک: امین، محسن، ج۷، ص۱۶۷
    2. ر.ک: فتاحی اردکانی، احسان؛ ج۹، ص۲۲۹
    3. ر.ک: زین العابدین مازندرانی، پایگاه اطلاع رسانی حوزه
    4. ر.ک: مختاری، رضا، ص۳۵۷
    5. ر.ک: فتاحی اردکانی، احسان؛ ج۹، ص۳۰۰
    6. ر.ک: امین، محسن، ج۷، ص۱۶۷
    7. ر.ک: زین العابدین مازندرانی، پایگاه اطلاع رسانی حوزه
    8. ر.ک: امین، محسن، ج۷، ص۱۶۷
    9. ر.ک: فتاحی اردکانی، احسان؛ ج۹، ص۳۱۱
    10. ر.ک: امین، محسن، ج۷، ص۱۶۷
    11. ر.ک: فتاحی اردکانی، احسان؛ ج۹، ص۳۰۵-۳۰۶
    12. ر.ک: امین، محسن، ج۷، ص۱۶۸

    منابع مقاله

    • امین، محسن، اعیان الشیعه، به کوشش حسن امین، بیروت، ۱۴۰۳ق /۱۹۸۳م.
    • فتاحی اردکانی، احسان، گلشن ابرار، خلاصه‌ای از زندگی اسوه‌های علم و عمل؛ تهیه و تدوین جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، زیر نظر پژوهشکده باقرالعلوم(ع) سازمان تبلیغات اسلامی، قم، نشر معروف، ۱۳۸۵
    • مختاری، رضا، سیمای فرزانگان، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات، 1371 ش
    • پایگاه اطلاع رسانی حوزه


    وابسته‌ها