هداية السالك إلى المذاهب الأربعة في المناسک
هداية السالك إلی المذاهب الأربعة في المناسك، اثر عبدالعزیز بن محمد بن ابراهیم بن جماعه کنانی شافعی (694-767ق)، کتابی است حاوی مناسک حج بر اساس فتاوای فقهی مذاهب چهارگانه اهل سنت که با تحقیق صالح بن ناصر بن صالح خزیم و اشراف صالح بن فوزان بن عبدالله فوزان و خالد بن علی بن محمد مشیقح، منتشر شده است.
| هداية السالك إلى المذاهب الأربعة في المناسک | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن جماعه، عبدالعزیز بن محمد (نويسنده)
خزیم، صالح بن ناصر (محقق) فوزان، صالح بن فوزان (مقدمه‌نويس) |
| ناشر | دار ابن الجوزي |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1422ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2ه4 188/8 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اثر حاضر، کتابی است مملو از شرح احکام مناسک حج و عمره بر اساس مکاتب چهارگانه فقهی اهل سنت که منبعی مهم و مرجعی بسیار مفید و مشهور در این زمینه است[۱].
از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب، آن است که مؤلف در آن، گزارش‌های دقیقی از مشاهدات عینی خود درباره ابعاد مسجدالحرام و کعبه نقل نموده، ولذا تبیین دیدگاه‌های او در زمره نگارندگان تاریخ مکه قرار گرفته و شاید از همین روست که در کتب تاریخ مکه نیز بخشی به گزارش مشاهدات او اختصاص دارد. مؤلف از سال 649 تا 767ق، در قید حیات بوده و زمان مشاهدات خویش در سال 753ق را اعلام میکند: «ارتفاع و مقدار بین گوشه و غیر آن را در سال هفتصد‌وپنجاه‌و‌سه در حوالی مکه تصحیح کردم»[۲].
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در شانزده باب، تنظیم شده است. از جمله موضوعات مهم و قابل توجه کتاب، تعیین مصادیق ارکان کعبه است. ابن جماعه در دو بحث، دیدگاه خود را در این موضوع، بیان کرده است:
- معنای استقبال قبله:
- ابن جماعه در توضیح معنای استقبال، به امام جماعتی مثال زده است که رو به رکن اسود ایستاده بود و جهت او را از رکن شامی تا رکن یمانی دانسته است. بنابراین، از دیدگاه او، رکن‌های یمانی و شامی در مجاورت رکن اسود قرار دارند.
- ابعاد کعبه از داخل و خارج:
ابن جماعه فصلی را به گزارش دقیق اندازه‌‌گیری ابعاد کعبه اختصاص داده و ارکان را به‌ترتیب اسود، شامی، غربی و یمانی می‌خواند و برای نخستین بار در کتب تاریخ مکه نقل میکند که گاهی رکن شامی، عراقی نیز خوانده می‌شود[۳].
پانویس
منابع مقاله