ای جماعت اویانین: گزیدۀ اشعار و شرح حیات و افکار محمد عاکف ارسوی
| ای جماعت اویانین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عاکف، محمد (نویسنده) صدرمحمدی، مسعود (محقق) |
| ناشر | آیدین |
| مکان نشر | تبریز |
| سال نشر | 1400 |
| شابک | 1ـ04ـ6728ـ622ـ978 |
| کد کنگره | |
ای جماعت اویانین: گزیدۀ اشعار و شرح حیات و افکار محمد عاکف ارسوی تألیف محمد عاکف ارسوی، به اهتمام مسعود صدرمحمدی؛ محمد عاکف‌ارسوی نمادی از غیرت اسلامی و حمیت ملی در راستای تحقق آرمان‌های والای انسانی ـ اسلامی است. او در اثر خود با عنوان «صفحات» که در سخت‌ترین روزهای یک امپراتوری ششصدواندی‌ساله در حال نگارش بود، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا از یأس و خودباختگی نسل جوان جلوگیری کند و رادی و پایمردی را بار دیگر در روح این نسل به حرکت وادارد.
گزارش کتاب
محمد عاکف‌ارسوی نمادی از غیرت اسلامی و حمیت ملی در راستای تحقق آرمان‌های والای انسانی ـ اسلامی است. او در اثر خود با عنوان «صفحات» که در سخت‌ترین روزهای یک امپراتوری ششصدواندی‌ساله در حال نگارش بود، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا از یأس و خودباختگی نسل جوان جلوگیری کند و رادی و پایمردی را بار دیگر در روح این نسل به حرکت وادارد. با توجه به همین است که اشعار او گاه نمادی از یک آتشفشان در حال جوشش، گاه مرثیه‌ای جانکاه، گاه چکامه‌ای تعلیمی و گاه واگویه‌ای صمیمی است. او تمام‌قد آیینه‌ای است از تمام اضطراب‌ها، بی‌قراری‌ها، تشویش‌ها، دلواپسی‌ها و حتی سراسیمگی‌های بزرگ‌مردانی که کیان اسلامیت را در خطر می‌دیدند و حاضر بودند تا هر سختی و جان‌نثاری را برای در امان‌ماندن این کیان به تن بخرند.
او در تمام دوران فعالیتش نشان داد که تنها شرط و خط قرمز او برای همکاری با هر جریانی عدم مخالفت آن جریان با روح اسلام است. او در «صفحات» با تمایز قائل شدن بین «قومیت» و «ملیت» مفهوم نخست را دارای معنایی نژادپرستانه و در تعارض با اسلام که سبب تجزیۀ دولت خواهد شد، معرفی کرده و با آن به مخالفت برمی‌خیزد. عاکف شخصی به‌شدت وابسته به خاک، وطن، پرچم، فضایل ملی، زبان و هنر خود است.
در حالی که او در اشعار آغازین «صفحات» با شعر «توحید و یا فریاد» به احساسات متافیزیکی یا با شعر «دورمایالیم» و «دیرواس» به بیان تعلیمی برخی حِکم دینی پرداخته یا در اشعار «مریض»، «کوفه» و «میخانه» خود به دردهای اجتماعی می‌پردازد؛ اما با گذر زمان و هر چه پیش‌تر می‌آییم، با شعرهایی همچون «شاه عجم» و «استبداد» و به‌ویژه شعر «کوسه امام» رویکردی کاملاً سیاسی در اشعار خود بروز می‌دهد و مسائل سیاسی و فکری را به بررسی می‌نشیند. در این اشعار تلاش می‌شود تا ضمن تبیین آرمان‌های اسلامی به موضوع انحراف اخلاقی‌ای که پس از مشروطیت دوم در جریان‌های سیاسی و سطح عمومی اجتماع پدید آمد، پرداخته شود.
آنچه در این کتاب آمده، گزیده‌ای است از کتاب «صفحات» محمد عاکف‌ارسوی که به‌حق باید او را در شمار محبوب‌ترین مردان تاریخ معاصر ترکیه دانست. در این کتاب افزون بر پیش‌گفتار مسعود صدرمحمدی که اثر به اهتمام او منتشر شده است، شرح حال مبسوطی از زندگی و دورۀ حیات ارسوی، همچنین شرحی از آثار و نسخه‌های مختلف منتشرشدۀ آثار او به زبان فارسی ارائه شده است.
پس از این شرح‌حال، گزیده‌ای از کتاب «صفحات» شاعر ملی ترکیه در ۱۸۰ صفحه با رسم الخط معاصر ترکی آذربایجانی و شرح لغات سخت متن آمده است. در انتخاب اشعار تلاش شده اشعار هم بازگوکنندۀ جنبه‌های ادبی و بدیعی جهان شعری عاکف و هم نمایش‌دهندۀ جهان فکری و ایدئولوژیک او باشند.
پیش از ورود به بخش اشعار، ترجمۀ مدخل محمد عاکف‌ارسوی از دایرۀ المعارف اسلامی ترکیه که به قلم دو تن از اصلی‌ترین ویراستاران آثار ارسوی و بزرگ‌ترین عاکف‌شناسان ترک نوشته شده است، آورده شده است. این مدخل اگرچه به غایت موجز است، اما می‌تواند ضمن بیان زندگی‌نامۀ محمدعاکف‌ارسوی، انعکاسی از جایگاه او در تاریخ سیاسی و ادبی ترکیه باشد. اصلی‌ترین نقصان این مقاله را می‌توان عدم توجه به جایگاه محمد عاکف‌ارسوی در تاریخ اندیشه و جریان‌شناسی فکری ترکیه صد سال اخیر دانست.
پس از این مقاله، گزیدۀ اشعار بنا بر ترتیبی که در اصل کتاب صفحات چینش شده‌اند، قرار گرفته است. در این گزینش نشر افستی از کتاب که بر اساس متن عثمانی چاپ ۱۹۲۸ از سوی انتشارات چاغری ترکیه (در سالهای متفاوت و به کرات) منتشر شده است، مبنا قرار گرفته است. با در نظر داشتن فضای سیاسی روز ترکیه در سالهای اقتدار آتاترکی برخی ابیات و مصراع‌ها در چاپ سال ۱۹۲۸ حذف یا تغییر یافته‌اند که در این موارد با استناد به نسخه تحقیقی ارطغرل دوزداغ که آن نسخه نیز طی سالهای متوالی از سوی انتشارات ایز استانبول و به کرات نشر شده، صورت اصلی آن ارائه شده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات