مرآت الأدوار و مرقات الأخبار

مرآت الأدوار و مرقات الأخبار، یکی از مهم‌ترین تألیفات مصلح‌الدین محمد لاری (890-979ق) در تاریخ عمومی جهان است که در 974ق، به زبان فارسی نگارش شده است. سید جلیل ساغروانیان، کتاب را تصحیح و بر آن مقدمه نوشته و در دو جلد منتشر کرده است.

مرآت الأدوار و مرقات الأخبار
مرآت الأدوار و مرقات الأخبار
پدیدآورانلاری، مصلح الدین (نويسنده)

س‍اغ‍روان‍ی‍ان‌، ج‍ل‍ی‍ل‌ (مصحح)

امیری، مصطفی ( مترجم)
ناشرمرکز پژوهشی ميراث مکتوب
مکان نشرایران - تهران
سال نشر1397ش
چاپ2
موضوعاسلام - تاریخ - متون قدیمی تا قرن 14
زبانفارسی
تعداد جلد2
کد کنگره
/ل2م4 107 DSR
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

این متن، تاریخی عمومی است از ابتدای خلقت حضرت آدم تا سال 974ق – عصر زندگی مؤلف – که آن را در یک مقدمه و ده باب‌ به نگارش درآورده است[۱].‏ نویسنده عنوان می‌کند تصمیم دارد کتابی مختصر که خلاصه کتب معتبر فن سیر و زبده تواریخ مشهور است، تألیف نماید. او اگرچه در ابتدای تاریخش منابع و مآخذ مورد استفاده در تنظیم تاریخ را نام می‌برد، اما در متن نیز آثاری را ذکر می‌کند که غیر از منابع اولیه اوست. او حتی از تواریخ ترکی منظوم و منثور نیز سود برده است[۲].

ویژگی‌های کتاب

  1. نویسنده در نگارش تاریخش به‌جای گزینش یک نثر ساده و روان، بیشتر به کاربرد نثری عربی‌مآبانه گرایش دارد و این خود شاید به سبب آثار متعددی است که نویسنده به زبان عربی شرح کرده یا بر آنها حاشیه نوشته است[۳]‏.
  2. وی در بخش‌های مربوط به دوره‌های نزدیک به زمان خودش، یعنی حدود دو باب آخر کتاب، سعی کرده است بیشتر به معرفی و نشان دادن محیط‌های علمی روزگار خود بپردازد و بسیاری از دانشمندان و علمای هم‌عصر خود را همراه با آثار و افکارشان معرفی کند.
  3. او ظاهراً به‌خاطر عدم ایجاد حساسیت‌های سیاسی و مذهبی دوره صفویه پادشاهان آن را بسیار خلاصه و مجمل بیان می‌کند و از عصر صفویه تا دوران شاه تهماسب چندان سخن نمی‌گوید[۴]‏.

سعدالدّین حسن مفتی، معروف به خواجه‌ افندی‌(م 1008ق)، این کتاب را با اضافاتی به ترکی برگردانده و باب دهم این کتاب - در تاریخ سلاطین عثمانی - را پس از‌ تحریر‌ ثانوی‌ و تکمیل به نام «تاج التّواريخ» به‌صورت کتابی مستقلّ درآورده است[۵]‏.

پانویس

  1. ر.ک: پیشگفتار مصحح، بیست‌ویک
  2. ر.ک: همان، صفحه سی‌وهفت
  3. ر.ک: همان، صفحه بیست‌ویک
  4. ر.ک: همان، صفحه چهل‌وهشت
  5. ر.ک: نوشاهی، سید عارف، ص92

منابع مقاله

  1. مقدمه مصحح کتاب.
  2. نوشاهی، سید عارف، «مرآت الأدوار و مرقات الأخبار (فصلی در شرح حال بزرگان خراسان و ماوراءالنهر و فارس در قرن‌های نهم و دهم)»، معارف، آذر - اسفند 1375، شماره 39، ص91 تا 113:

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/39927



وابسته‌ها