الدرر في شرح المختصر: الشرح الصغير علی مختصر خليل في الفقه المالكي
| الدرر في شرح المختصر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دمیري، بهرام بن عبدالله (نويسنده)
ج‍ن‍دی، خلیل بن اسحاق (نويسنده) خیر، حافظ عبدالرحمن محمد ( محقق) نجیب، احمد عبد الکریم ( محقق) ابن غازی، محمد بن احمد ( شارح) |
| عنوان‌های دیگر | الشرح الصغیر علی مختصر خلیل في الفقه المالکي ** المختصر. شرح ** شفاء العلیل في حل مقفل خلیل |
| سال نشر | 1435ق - 2014م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الدرر في شرح المختصر: الشرح الصغير علی مختصر خليل في الفقه المالكي، توضیحاتی مزجی است که قاضی‌القضات مصر و فقیه مالکی قرن هشتم و نهم هجری قمری، ابوالبقاء تاج‌الدین بهرام بن عبدالله دمیری (734-803 یا 805ق)، بر کتاب المختصر استادش خلیل بن اسحاق در فقه مالکی نوشته است. گفتنی است که دمیری سه شرح بر کتاب مذکور، به نام‌های الشرح الكبير، الشرح الأوسط و الشرح الصغير تألیف کرده و اثر حاضر، سومی است که حجم کمتری دارد. در این کتاب، یک دوره فقه استدلالی برطبق فقه مالکیان از باب طهارت تا وصیت و ارث مطرح شده است. حافظ بن عبدالرحمن خیر و احمد بن عبدالکریم نجیب، کتاب حاضر را تحقیق کرده و برای آن مقدمه نوشته‌اند. در حاشیه این اثر، شرحی دیگر به نام «شفاء العليل في حلّ مقفل خليل» نوشته ادیب، مورخ و فقیه مالکى، محمد بن احمد بن غازی عثمانى مکناسى (858-919ق) آمده است.
هدف و روش
- حافظ بن عبدالرحمن خیر، یکی از عوامل اهمیت اثر حاضر را عبارت از آشنایی کامل شارح با نویسنده اصلی دانسته؛ زیرا دمیری در نزد خلیل بن اسحاق شاگردی کرده و از اندیشوران مذهب مالکی است و دیگر اندیشمندان این شرح صغیر را ستوده‌اند[۱].
- دمیری گاهی آرای سایر مذاهب فقهی (شافعی، حنبلی و حنفی) را نیز در برخی مسائل مانند تعیین شب قدر و زمان پرداخت جزیه و مقصود از «قرء» ذکر کرده است[۲].
امتیاز ویژه
- از ویژگی‌های اختصاصی شرح دمیری این است که به‌خاطر ارتباط نزدیک با استادش خلیل بن اسحاق مطالبی را از او نقل می‌کند که در متن نیامده است و بسیاری از شارحان به کتاب حاضر به‌عنوان شرح اصلی نگریسته و بعد در مواردی مطالبی را بر آن افزوده یا توضیحاتی داده‌اند[۳].
ساختار و محتوا
این اثر، به‌ترتیب ذیل سامان یافته است:
- جلد اول: باب‌های طهارت، صلات و زکات.
- جلد دوم: باب‌های صیام، اعتکاف، حجّ، ذکات (ذبح شرعی)، طعام مباح، قربانی و عقیقه، یمین، جهاد، احکام مسابقه، خصائص پیامبر(ص) و نکاح.
- جلد سوم: باب‌های ایلاء، ظهار، لعان، عده، احکام رضاع، نفقه (نکاح، ملک و قرابت).
- جلد چهارم: باب‌های حواله، ضمان، شرکت، مزارعه، وکالت، اقرار، ایداع، عاریه، غصب، استحقاق، شفعه، قراض، اجاره، جعل، احیای موات و وقف.
- جلد پنجم: باب‌های وصیت، فرائض و مناسخات.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.