نمایش مبدأ برای نویدی، زین‌العابدین بن عبدالمؤمن

{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
| عنوان = عبدی بیگ شیرازی
| تصویر = NUR77159.jpg
| اندازه تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام کامل =زین‌العابدین عبدی بیگ نویدی شیرازی
| نام‌های دیگر =
| لقب =
| تخلص =نویدی- عبدی
| نسب =
| نام پدر =عبدالمؤمن
| ولادت =9 رجب 921ق
| محل تولد =آذربایجان
| کشور تولد =
| محل زندگی =
| رحلت =988ق 
| شهادت =
| مدفن =
| طول عمر =
| نام همسر =
| فرزندان =
| خویشاوندان =
| دین =
| مذهب =
| پیشه =تاریخ‌نگار
| منصب =
| پس از =
| پیش از =
| اساتید =
| مشایخ =
| معاصرین =
| شاگردان =[[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکی]]
| اجازه اجتهاد از =
| درجه علمی =
| دانشگاه =
| حوزه =
| علایق پژوهشی =
| سبک نوشتاری =
| آثار =[[مظهر الاسرار]]
| وبگاه =
| امضا =
| کد مؤلف = AUTHORCODE77159AUTHORCODE
}}
'''زین‌العابدین عبدی‌بیگ نویدی شیرازی''' (921 - 988ق) از جمله تاریخ‌نگاران صفوی، از شاگردان [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکی]] و صاحب کتاب «[[تکملة الاخبار]]» است.

==ولادت==
خواجه زین‌العابدین‌ علی‌ بن عبدالمؤمن شیرازی مشهور‌ به‌ نویدی‌ و عبدی‌بیگ، از تاریخ‌نگاران دوره نخستین صفوی است‌. آگاهی‌ ما از زندگی او‌ اندک‌ است و بیشتر مطالبی است که از لابلای آثار او، به‌ویژه «تکملة الاخبار» استخراج می‌شود‌. بر‌ اساس این اطلاعات، او در 9 رجب‌ 921‌ق زاده شده‌ است‌<ref>آل داود، سید علی، ص123</ref>.

خاندان او شیرازی و در آذربایجان سکنی داشتند. پدرش عبدالمؤمن بن صدرالدین محمد بن ناصرالدین احمد قوامی از کارگزاران دیوان صفوی و از جمله نزدیکان حسین خان شاملو بود و با شاه اسماعیل اول آشنایی داشت.<ref>همان</ref>

==اساتید==
وی مدتی کوتاه نزد [[محقق کرکی، علی بن حسین|علی بن حسین بن عبد العالی‌ کرکی‌]] مشهور به محقق ثانی و محقق‌ کرکی ‌(متوفی940ق) تلمذ کرد. اما درگذشت نابهنگام پدر موجب شد که وی به اجبار راه دانش‌اندوزی را رها کند و برای امرار معاش در‌ دیوان‌ دولتی به جرگه اهل‌ حساب‌ درآید و بدین‌ترتیب، تصدی امر سیاق برعهده او قرار گرفت. شهرت عبدی بیک به «مفرده‌نویس» ظاهراً از آن هنگام رواج یافت. گفته‌اند که پیش از آن، مدتی‌ نیز‌ او در خدمت شاهزاده محمد میرزا پسر شاه طهماسب به سر برد اما این دوران دیری نپایید و او از آنجا هم رانده شد<ref>همان، ص124</ref>.

==اقدامات==
عبدی بیگ در دوران طولانی سلطنت شاه‌ طهماسب‌ با فراز‌ و نشیب‌هایی روبرو بود. ابتدا در تبریز سکونت داشت و چون پایتخت به قزوین منتقل شد او نیز به‌ قزوین رفت و در آنجا استقرار یافت. از آن پس کار او‌ در‌ دستگاه‌ دولتی رونق گرفت و در بسیاری از مأموریت‌های خارج از کشور شرکت کرد<ref>همان</ref>.

وی در 980ق به قزوین بازگشت ولی پس از مدت کوتاهی به اردبیل رفت و تا پایان عمر‌ در‌ آنجا به سر برد<ref>همان</ref>.

==وفات==
سرانجام در 988ق درگذشت و به خاک سپرده شد؛ ولی از محل دفن او اطلاعی در دست نیست‌<ref>ر.ک: همان، ص124- 125</ref>.

==آثار==
از جمله آثار وی، عبارتند از:
# صریح الملک
# تکملة‌ الاخبار
# جام جمشیدی
# هفت اختر
# مجنون و لیلی
# مظهر الاسرار<ref>ر.ک: شیرازی، عبدی بیک، صVIII- IX</ref>.

==پانویس ==
<references />

==منابع مقاله==
# شیرازی، عبدی بیگ، «مظهر الاسرار»، مسکو، دانش، 1986.
#[[:noormags:86486| آل داود، سید علی، «نوشته‌های تاریخی عبدی بیک شیرازی»، تحقیقات اسلامی، سال دهم، بهار و تابستان 1374، شماره 1 و 2]].

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
[[مظهر الاسرار]]

[[جنات عدن]]

[[روضه الصفات]]

[[هفت اختر]]

[[صریح الملک: وقف‌نامه بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی]]

[[تکملة الأخبار (تا‌ریخ‌ صفویه‌ از آغا‌ز تا‌ 978 هجری قمری)]]

[[مجنون و لیلی (نویدی)]]

[[آیین اسکندری]]

[[جوهر فرد]]

[[جنة الأثمار. زینت الأوراق. صحيفة الإخلاص]]



[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 فروردین 1403]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ آبان 1402 توسط عباس مکرمی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ آبان 1402 توسط سید محمد رضا موسوی]]
[[رده:مورّخان]]