نمایش مبدأ برای فرضیه بازگشت روح تحت بررسی دقیق

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR53007J1.jpg
| عنوان = فرضیه بازگشت روح تحت بررسی دقیق
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[معرفت، محمدهادی]] (نويسنده)
[[آیتی مقدم، نصرالله]] (مترجم)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  /م6ف4 222/8 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مؤسسه امام صادق علیه‌السلام
| مکان نشر = ایران - قم
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE53007AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = -
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 53007
| کتابخوان همراه نور = 53007
| کد پدیدآور = 51
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''فرضيه بازگشت روح تحت بررسی دقیق'''، اثر پژوهشگران علوم قرآنی و تفسیر [[معرفت، محمدهادی|محمدهادی معرفت]] (۱۳۰۹- ۱۳۸۵ش)، است که با ترجمه [[آیتی مقدم، نصرالله|سید نصرالله آیتی مقدم]] عرضه شده است. این کتاب به بررسی دقیق و موشکافانه فرضیه بازگشت روح (تناسخ) می‌پردازد. نویسنده آرای مکاتب قدیم و جدید، به‌ویژه دیدگاه آلان کاردک(1804-1869م) (فیلسوف بزرگ تناسخی عصر اخیر)، را ارزیابی کرده و دلایل ابطال این فرضیه را بر مبنای فلسفه، علم و دین اقامه می‌کند.

==ساختار==
کتاب در سه بخش اصلی تنظیم شده است: بخش اول به تشریح نظریه تناسخ در مکاتب قدیم و جدید پرداخته، بخش دوم به بررسی دلایل موافقان از جنبه فلسفی، علمی، روان‌شناسی و روانکاری می‌پردازد و بخش سوم دلایل بطلان نظریه تناسخ را از سه نقطه‌نظر فلسفی، علمی و دینی اقامه می‌کند.

==سبک نگارش==
نویسنده با هدف دستیابی به حقیقت، به‌دوراز شتاب‌زدگی، به سراغ مسائل رفته
و در عنوان کتاب تأکید دارد که این فرضیه را «تحت بررسی دقیق» قرار داده است. وی از براهین عقلی و فلسفی (مانند آرای [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] (370-428ق) و [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]](979-1050ق))<ref>ر.ک: مقدمه، ص4 و متن کتاب، ص181- 186</ref> یافته‌های روان‌شناسی و روانکاوی و همچنین آیات قرآنی برای اثبات مدعای خود استفاده می‌کند<ref>ر.ک: مقدمه، ص7 و متن کتاب، ص176-249،166-246</ref>.

==گزارش محتوا==
بخش نخست: شرح نظریه تناسخ این بخش به تبیین فرضیه بازگشت روح در مکاتب پیشین و معاصر می‌پردازد. در مکتب قدیم، پنج فرضیه اصلی در خصوص بازگشت روح مطرح شده است (از جمله بازگشت به بدن انسان (تناسخ)، حیوانات (مسخ)، نباتات (فسخ)، و جمادات (رسخ)). در مقابل، سیر صعودی روح نیز به عنوان مسیر تکامل و ترقی مطرح شده است. در مکتب عصر جدید که عمدتاً بر آرای آلان کاردک متمرکز است، بازگشت روح وسیله‌ای برای آزمایش و تکمیل کمالات دانسته می‌شود. هدف این بازگشت مکرر، فراهم‌آوردن فرصت برای روح است تا با کسب تجارب زندگی، به رشد عقلی و اخلاقی برسد و به اوج کمال انسانی نایل شود<ref>متن کتاب، ص48- 11</ref>.

بخش دوم: بررسی دلایل موافقان در این بخش، دلایل و شواهد ارائه‌شده توسط پیروان تناسخ، به‌ویژه مکتب کاردک، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این شواهد شامل شش پرسش اصلی (مانند علل تفاوت افراد در استعداد، تربیت، و امکانات زندگی) و نیز پیام‌ها و داستان‌هایی است که مدعیان تناسخ برای اثبات مدعای خود نقل می‌کنند. نویسنده این دلایل را به طور دقیق بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که مکتب تناسخ در ارائه دلیل قاطع علمی یا فلسفی ناتوان است. در نقد پیام‌ها و داستان‌ها (مانند پیام کودک رنجور و ژان خیره بخت)، عوامل روان‌شناختی جایگزین مانند تجسّم خیال (توهمات)، اختلال حافظه (فراموشی یا یادآوری غیرواقعی) و القای خیال (هیپنوتیزم) را مطرح می‌کند. نتیجه کلی این بخش آن است که فرضیه تناسخ به‌تنهایی نمی‌تواند مشکلات و اختلافات موجود در زندگی بشر را حل کند و شواهد ارائه شده، فاقد اصالت و دلیل قاطع <ref>همان، ص177- 49</ref>.

بخش سوم: ابطال فرضیه بازگشت روح: این بخش شامل براهینی است که نظریه تناسخ را از دیدگاه‌های فلسفی، عقلی و دینی باطل می‌سازد. براهین ویژه فلسفی: پنج برهان از فلاسفه برجسته اسلامی (شامل [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]]، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]](579-653ش)، [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانی]](722-792ق)، [[ابن حزم، علی بن احمد|ابن حزم]](384-456ق) و [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]]) مطرح می‌شود. برهان‌ها اغلب بر اساس اصل تناسب میان روح و بدن و تلازم آن دو در هنگام آفرینش استوارند. به‌عنوان‌مثال، برهان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] تأکید دارد که هر روحی برای بدن خاص خود مهیا شده و بازگشت به بدن دیگری، تخصص و تدبیر روح را نقض می‌کند.

براهین عام فلسفی: براهینی مانند برهان ارتقا و برهان تناسب نشان می‌دهند که تناسخ با قوانین طبیعی ترقی و تکامل سازگار نیست.

ادله دینی: با بررسی فرازهایی از قرآن مجید، نویسنده نتیجه می‌گیرد که آیات، بازگشت مکرر به دنیا را بعد از مرگ رد می‌کنند.
برخی از مفسرین و علمای اسلام (مانند صدرالمتألهین) نیز تناسخ را باطل دانسته‌اند و آیات مربوط به حیات‌وممات را به صورتی تفسیر می‌کنند که مغایر با عقیده بازگشت روح نباشد. این بخش در نهایت تأکید می‌کند که دلایل بطلان تناسخ از نظر فلسفی و دینی، قوی‌تر و محکم‌تر از دلایل اثبات آن است<ref>همان، ص249-179</ref>.

==پانویس==
<references />

==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]
 
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
 
[[رده:کلام و عقاید]]
 
[[رده:مباحث خاص کلامی]]

[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1404]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مهر 1404 توسط عباس مکرمی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مهر 1404 توسط فریدون سبحانی]]