نمایش مبدأ برای سواد قجر و بیاض قاجار

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NURسواد قجر و بیاض قاجارJ1.jpg
| عنوان = سواد قجر و بیاض قاجار
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[خلیلی، محسن]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان = فارسی
| کد کنگره = DSR 1311/خ8س9 1404
| موضوع = ایران -- تاریخ -- قاجاریان، 1193-1344ق.
|ناشر 
| ناشر = یام
| مکان نشر = تهران
| سال نشر = 1404ش

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE.....AUTOMATIONCODE
| چاپ = اول
| شابک = 978-622-91531-9-2
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}

'''سواد قجر و بیاض قاجار''' تألیف [[خلیلی، محسن|محسن خلیلی]] (متولد 1346ش)، پژوهشگر تاریخ و روابط بین‌الملل. این کتاب مجموعه‌ای از دوازده جستار انتقادی است که با رویکردی نظری به تحلیل ساختارها و سازوکارهای پنهان در سیاست و روابط خارجی دورۀ قاجار می‌پردازد و با نقد روایت‌های مرسوم، درصدد افشای روابط سلطه و تغییر نگرش نسبت به این دوره تاریخی برآمده است.

==ساختار==
کتاب شامل یک پیش‌گفتار، دوازده جستار اصلی و یک پس‌گفتار است.

==گزارش کتاب==
«سواد قجر و بیاض قاجار» نوشته [[خلیلی، محسن|محسن خلیلی]]، کتابی است در حوزۀ تاریخ تحلیلی دورۀ قاجار که با اتخاذ رویکرد پژوهش انتقادی به واکاوی عمیق و چندلایۀ مسائل سیاست خارجی و روابط بین‌الملل ایران در این عصر می‌پردازد. نویسنده در پیش‌گفتار، مبانی نظری پژوهش انتقادی را شرح می‌دهد و هدف خود را نه تنها توصیف واقعیت، بلکه نقد شرایط موجود و آشکار کردن ساختارهای پنهان سلطه برای کمک به تغییر نگرش می‌داند. جستارهای دوازده‌گانه کتاب، هرکدام با بهره‌گیری از چارچوب‌های نظری خاص، جنبه‌ای متفاوت و اغلب مغفول از تاریخ قاجار را مورد مداقه قرار می‌دهند.

جستار نخست با ارائه یک چارچوب نظری برساخته، به ریشه‌یابی و توضیح «راز انفعال مشهود و مشهور قاجاران در روابط خارجی» می‌پردازد. 

جستار دوم  با تمایز قائل شدن میان دو مفهوم «روابط» و «سیاست»، این پرسش را مطرح می‌کند که آیا قاجاران صاحب «سیاست خارجی» به معنای مدرن آن بودند یا صرفاً به «روابط خارجی» می‌پرداختند. 

جستار سوم ماهیت و الگوی «تصمیم‌گیری» در این دوره را تحلیل کرده و آن را بیشتر «تصمیم‌گری» (در برابر تصمیم‌سازی نظام‌مند) قالب‌بندی می‌کند. 

جستار چهارم به بررسی جهان‌بینی قاجاران و نحوۀ ادراک و تفسیر آنها از جهان خارج به عنوان «خارج و غیر و بیگانه و دیگری» اختصاص دارد.

سه جستار بعدی به دیدگاه قدرت‌های خارجی نسبت به ایران می‌پردازد: 

جستار پنجم به بازخوانی ذهنیت انگلیسی‌ها، جستار ششم به ذهنیت روس‌ها و  جستار هفتم به دیدگاه یک آمریکایی (نمایندۀ ایالات متحده) از ایران عصر قاجار می‌پردازد. جستار هشتم با نگاهی نو به یکی از پرحاشیه‌ترین قراردادهای این دوره، یعنی «قرارداد رویتر» می‌نگرد و لایه‌های پنهان محتوا و پیامدهای آن را واکاوی می‌کند. جستار نهم با بررسی اعلام بی‌طرفی ایران در دو جنگ جهانی، شکاف میان «اعلام یک سیاست» و «قدرت اعمال آن سیاست» را آشکار می‌سازد.

سه جستار پایانی کتاب به بازخوانی انتقادی سه شخصیت اثرگذار دورۀ قاجار در حوزۀ روابط خارجی اختصاص یافته است: جستار دهم به میرزاتقی‌خان امیرکبیر، جستار یازدهم به میرزاحسین‌خان سپهسالار و جستار دوازدهم به میرزاملکم‌خان ناظم‌الدوله. در این جستارها، نویسنده با تکیه بر اسناد، درصدد برآمده تا میزان فهم و درک این رجال از نظام بین‌الملل و قابلیت آنها برای طراحی و اجرای یک سیاست خارجی کارآمد را مورد ارزیابی مجدد قرار دهد. کتاب با یک پس‌گفتار به پایان می‌رسد و کتابنامه‌ای مفصل، منابع پژوهشی نویسنده را در اختیار خواننده قرار می‌دهد. این اثر با عبور از تاریخ‌نگاری توصیفی صرف، خواننده را به تفکر انتقادی درباره مبانی فکری، ساختارهای قدرت و محدودیت‌های عمل سیاسی در عصر قاجار دعوت می‌کند.<ref>[https://literaturelib.com/books/13667 ر.ک.پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>

==پانويس ==
<references />

==منابع مقاله==
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]
 
[[رده:تاریخ]]
 
[[رده:تاریخ ایران]]
 
[[رده:سلسله‌ها، تقسیم‌بندی دوره‌ای]]
 
[[رده:سلسله‌های پس از اسلام]]
[[رده:مقالات(آذر 1404) باقی زاده]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آذر 1404]]
[[رده:فاقد اتوماسیون]]