نمایش مبدأ برای حیاة الأنبياء صلوات‌الله‌علیهم بعد وفاتهم

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR40499J1.jpg
| عنوان =‏حیاة الأنبياء صلوات‌الله‌علیهم بعد وفاتهم
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران = 
[[بيهقي، احمد بن حسين]] (نويسنده)

[[غامدي، احمد بن عطيه]] (محقق)
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏
| موضوع =

| ناشر =مکتبة العلوم و الحکم 

| مکان نشر =عربستان - مدينه منوره 
| سال نشر =مجلد1: 1993م , 1414ق, 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE40499AUTOMATIONCODE
| چاپ =
| شابک =
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =40499
| کتابخوان همراه نور =40499
| کد پدیدآور =01500
| پس از =
| پیش از =
}} 

'''حیاة الأنبياء صلوات‌الله‌علیهم بعد وفاتهم'''، اثر عالم شافعی [[بیهقی، احمد بن حسین|احمد بن حسین بن علی بیهقی نیشابوری]] (متوفی 458ق) به موضوع زندگانی پس از مرگ پیامبران اختصاص دارد. این کتاب در یک جلد با مقدمه و تحقیق [[غامدي، احمد بن عطيه|احمد بن عطیه غامدی]] منتشر شده است.

==ساختار==
کتاب مشتمل بر مقدمه محقق و 21 حدیث و اثر با ذکر سند آن‌هاست.

==گزارش محتوا==
پیامبر هدایت(ص) راه خیر و نیکی را برای ما ترسیم کرده و ما را تشویق نموده در آن مسیر قدم برداریم و راه گمراهی را نیز توضیح داده و ما را از آن بر حذر داشته است؛ پس هیچ خیری نیست مگر آن‌که ما را بر آن راهنمایی کرده و هیچ بدی نیست مگر آن‌که ما را از آن بر حذر داشته است؛ بنابراین آنحضرت اولین معلمی است که تنها راه خیر و نیکی پیروی از شریعت اوست<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5</ref>‏.

این کتاب در اثبات این موضوع است که انبیا پس از وفاتشان همچنان دارای حیات هستند. بروکلمان‎ از‎ آن با عنوان «حیاة الأنبیاء في قبورهم»، دایرة‎المعارف بزرگ اسلامی آن را با عنوان «حیاة الأنبیاء بعد وفاتهم» و هدیة العارفين اسماعیل پاشا بغدادی این کتاب را به‌صورت «ما‎ وَرَد‎ في حیاة الأنبیاء بعد وفاتهم» نام برده‌اند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/17667/119 ر.ک: ساغروانیان، سید جلیل، ص120-119]؛ مقدمه محقق، ص 65-64</ref>‏.

محقق کتاب در مقدمه به معرفی نویسنده، خانواده، حیات علمی، اساتید، شاگردان، آثار، تاریخ وفات و عقاید او پرداخته است. در بخش تألیفات از 47 کتاب او نام برده شده است<ref>ر.ک: همان، ص31-8</ref>‏. محقق در این کتاب شرح‌حال نویسنده را به‌اختصار ذکر کرده است. پیش‌ازاین در کتاب مستقلی با نام «البیهقي و موقفه من الإلهیات» به‌تفصیل به این موضوع پرداخته است که شرح‌حال ذکر شده در کتاب حاضر اختصاری از آن شرح‌حال مفصل است<ref>ر.ک: همان، ص66</ref>‏.

در رابطه با حیات انبیا پس از مرگشان احادیث صریحی وارد شده که شکی در صحتشان نیست. [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] این نوشتار کم‎حجم را –همان‎طور که شیوه او در نگارش آثاری موضوعی در مسائل مهم است- به این موضوع اختصاص داده که مشتمل بر یافته‌های او از احادیث و آثار در موضوع مورد بحث است. در واقع زندگی انبیا در قبور و پس از مرگ از مسلماتی است که اهل سنت و جماعت به جهت ورود ادله به آن معتقدند<ref>ر.ک: همان، ص32</ref>‏.

در این‌که انبیای الهی پس از مرگ نیز دارای حیات هستند، مطلبی معلوم و ثابت شده است و در آن تردیدی نیست<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/90991/150 ر.ک: نکویی سامانی، مهدی، ص151-150]</ref>‏؛ اما این سؤال مطرح است که حیات انبیا پس از مرگ، حیات برزخی ویژه‌ای است که با زندگی مأنوس در دنیا تفاوت دارد یا زندگی حقیقی مانند زندگی دنیاست و تفاوتی ندارد. محقق اثر در بخشی از مقدمه به بررسی این موضوع پرداخته و مستندات مختلفی را از روایات و آیات ارائه کرده است<ref>ر.ک: همان، ص35-32</ref>‏. وی سپس این مستندات را دلیلی بر حیات انبیا در قبورشان مانند زندگی حقیقی در دنیا نمی‌داند، چراکه همه لوازم از اعمال و تکلیف و عبادت و نطق و غیر آن را اقتضا می‌کند و چون حقیقت این حیات دنیوی با انتفای لوازمش و با انتقال از این زندگی دنیوی حقیقی به آن زندگی برزخی، منتفی است و این حیات برزخی موضوعی مخفی است که خداوند از آن خبر داده و حقیقت و کنه آن را نمی‌دانیم، بنابراین واجب است که به حیات انبیا بر این اساس ایمان داشته و به تفاوتش با زندگی دنیا یقین داشته باشیم<ref>ر.ک: همان، ص41</ref>‏.

کسانی که قائل به حیات انبیاء مانند حیات ایشان در دنیا شده‌اند باید ملتزم به لوازم فاسدی شوند؛ بنابراین می‌گویند که رؤیت نبی و خروجش ایشان از قبر، درحالی‌که کلام گویندگان را می‌شنود و با کسانی که بخواهد با آنحضرت مصافحه کنند همانند زنده‌ها مصافحه می‌کند. سیوطی از جمله کسانی است که در «تنوير الحلك» قائل به این سخن شده و تلاش کرده که بر این ادعای خود استدلالات واهی و حکایات رؤیاگونه بی‌ارزشی ذکر کند. مهم‎ترین دلیلی که او برای اثبات این امر به آن متوسل شده حدیثی با لفظ «من رآني في المنام فسیراني في الیقظة، و لا یتمثل بي الشیطان»؛ یعنی کسی که مرا در خواب ببیند در بیداری هم خواهد دید و شیطان نمی‌تواند به شکل من درآید. بهترین پاسخ بر این ادعای باطل، کلام شیخ سلیمان بن سحمان است: این حدیثی که مسلم در صحیحش و ابو داود در سننش روایت کرده‌اند، دلالت بر این ندارد که رسول خدا(ص) در دنیا در بیداری همانند پیش از مرگ مشاهده می‌شود. علاوه این‌که این روایت صراحت در این‎ ندارد که نبی(ص) در قبر همانند زندگی مأنوس در دنیا زنده می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص43-41</ref>‏؛ یعنی همانند زندگی دنیوی نیست که روح به بدن استوار و رفت و آمدش به‌واسطه بدن باشد و نیاز به طعام و نوشیدنی و لباس و نکاح و...داشته باشد؛ بلکه حیاتش حیات برزخی است و ارواح انبیا نیز همانند دیگر ارواح در رفیق اعلی هستند و جای استقرار ارواح در برزخ بسیار متفاوت از دنیاست<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>‏.

ویژگی‌های تحقیقی کتاب عبارت است از:
# نصوص کتاب توسط محقق تحقیق شده و تا حد امکان سعی شده که با مقابله بین نسخ موجود با نسخه اصل مورد اعتماد، نزدیک‎ترین حالت به نوشته مصنف استخراج شود و تفاوت‎ها در پاورقی ذکر شود. به برخی عبارات و کلماتی که در اصل نبوده و در نسخه دیگری ذکر شده نیز در پاورقی اشاره شده است.
# استخراج احادیث ذکر شده در کتاب با ارجاع به محل آن‌ها در کتب حدیث.
# مطالعه حدیث از جهت صحت و ضعف، با اعتماد بر سند آن و کلام علما درباره آن.
# ذکر شرح‌حال برخی اعلامی که مقام، شرح‌حال آن‌ها را می‎طلبید.
# حاشیه بر محل‎هایی که نیاز بود و البته گاه برحسب نیاز طولانی شده است.
# اتمام کتاب به ذکر بعضی فهارس لازم برای احادیث مصادر و مانند آن<ref>ر.ک: همان، ص67-66</ref>‏.

==وضعیت کتاب==
فهارس احادیث، اعلام، مصادر و موضوعات در انتهای اثر ذکر شده است.

==پانویس ==
<references/>

==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب.
#[[:noormags:338660|ساغروانیان، سید جلیل، «کتابشناسی موضوعی: کتاب‌شناسی: آثار ابوبکر احمد بن حسین بیهقی»، پایگاه مجلات تخصصی نور: آینه پژوهش، فروردین و اردیبهشت 1386، شماره 103، صفحه 117 تا 124]].
#[[:noormags:1342931| نکویی سامانی، مهدی، «بررسی معنا، شرایط و آثار شفاعت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‎آله از منظر مذاهب اسلامی»، بهار و تابستان 1396، سال دوم، شماره 3، صفحه 131 تا 160]].
 
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
 
[[رده:کتاب‌شناسی]]