نمایش مبدأ برای جبر و اختیار و قضا و قدر در مثنوی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR13201J1.jpg
| عنوان =جبر و اختیار و قضا و قدر در مثنوی
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[فاضلی، قادر]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان =
| کد کنگره =‏‎‏/‎‏ف‎‏2‎‏ج‎‏2 / 5301 ‏‎‏PIR‎‏ 
| موضوع =مولوی، جلال‌الدين محمد بن محمد، 604 - 672ق. مثنوی- جبر و اختيار
مولوی، جلال‌الدين محمد بن محمد، 604 - 672ق. مثنوی- قضا و قدر
مولوی، جلال‌الدين محمد بن محمد، 604 - 672ق. مثنوی- نقد و تفسير
|ناشر 
| ناشر =فضیلت علم 
| مکان نشر =تهران
| سال نشر =1386 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE13201AUTOMATIONCODE
| چاپ =اول
| شابک =964-7393-16-4
| تعداد جلد =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''جبر و اختیار و قضا و قدر در مثنوی''' تألیف [[فاضلی، قادر|قادر فاضلی]]، این کتاب، کوشیده است که اعتقاد اصلی [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] را دربارۀ مسئله پیچیده و دشوار جبر و اختیار مشخص کند. اساس این بحث، [[مثنوی معنوی]] است که به نظر مؤلف، [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] در آن در شرایط متفاوت، مواضع گوناگونی اتخاذ کرده است و به همین دلیل عده‌ای او را جبری و عده‌ای دیگر اختیاری معرفی کرده‌اند. 

کتاب شامل دو بخش: جبر و اختیار در مثنوی؛ قضا و قدر در مثنوی است. 

مؤلف، ابتدا جبر و اختیار را تعریف و دیدگاه‌ فرقه‌های جبریه و اختیاریه(مفوّضه) و عدلیه(الامر بین الامرین) را توضیح داده است. آنگاه برخی آیات قرآن مجید و احادیث نبوی را که ریشۀ اصلی برداشت‌های متفاوت و گاه متناقض افراد و فرقه‌های اسلامی بوده، ذکر کرده است. بر اساس این تحقیق [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] نه جبری محض است و نه اختیاری محض (مفوّضه)، بلکه او معتقد به اختیار، مطابق تفسیر مذهب عدلیه(الامر بین الامرین) است. سپس برای اثبات اختیار، مطابق دیدگاه [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] که همان دیدگاه نظریه عدلیه است، دلایلی را بیان داشته است، از جمله اینکه: امر و نهی به افراد مختار تعلّق می‌گیرد؛ لازمه تعلیم و تربیت مختار بودن انسان است؛ کشش به سوی خوبی و بدی بیانگر اختیار انسان است؛ اجرای قوانین، خود یکی از ادله مختار بودن است؛ توبه و تردید انسان‌ها دلیل دیگری بر اثبات اختیار است؛ و مانند این‌ها. در ادامه به پیروی از مولانا، با تقسیم کردن جبر، به جبر ممدوح و جبر مذموم و تعریف آن‌ها، حرص و طمع، شکم‌بارگی و منفعت طلبی، میل و رغبت به کاری، عناد، هوای نفس، کاهلی و جاهلی را به عنوان علل گرایش افراد به جبر مذموم مطرح کرده است. در آخر این بخش،ابیاتی با مضمون جبر و اختیار از سوی [[مثنوی معنوی|مثنوی]] گردآوری و ذکر شده است. 

در بخش دوم، با استفاده از آیات، و روایات و ابیات مثنوی، قضا و قدر را تعریف و پیشینۀ آن را بررسی نموده و انواع قضا و قدر را نیز توضیح داده است. سپس ارتباط قضا و مشیت الهی، ارتباط قضا و رضا، رابطۀ انسان با قضا و قدر، و فرق قضا و مَقضی را از منظر [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] بررسی و شرح کرده و سرانجام، در پایان این بخش نیز اشعار مربوط به قضا و قدر در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] را ذکر نموده است. در آخر، فهرست منابع، اعلام، آیات، احادیث اشعار تدوین و درج شده است.<ref> ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص207-208</ref>


==پانويس ==
<references />


==منابع مقاله==
عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
 
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
 
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
 
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
 
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
[[رده:مقالات جدید(آبان) باقی زاده]] 
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1402]]