نمایش مبدأ برای تذکرة الهند معروف به یادگار رضایی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR16404J1.jpg
| عنوان = تذکرة الهند معروف به یادگار رضایی
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[حيدرآبادي‌، رضاعلي‌ بن‌ محمودعلي‌]] (نویسنده)
[[اصفهانی، محمدمهدی]] (مقدمه‌نویس)
|زبان 
| زبان = فارسی
| کد کنگره = R 128/ح4ت4 1393
| موضوع = داروشناسی -- متون قدیمی تا قرن 14 -- گیاهان دارویی -- متون قدیمی تا قرن 14 -- پزشکی سنتی -- متون قدیمی تا قرن 14
|ناشر 
| ناشر = دانشگاه علوم پزشكي ايران. مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکي. طب اسلامي و مکم
| مکان نشر =ايران - تهران
| سال نشر = 1386ش.

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE16404AUTOMATIONCODE
| چاپ = اول
| شابک = ج.1: 978-600-313-195-8, ج.2: 978-600-313-196-5
| تعداد جلد = 2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =16404
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}

'''تذکرة الهند معروف به یادگار رضایی'''، تألیف حکیم رضا علی‌خان صاحب بن حکیم محمودخان حیدرآبادی (متوفی 1258ق)؛ یکی از بهترین منابع شناخت اصطلاحات داروشناسی و گیاه‌شناسی هندی-ایرانی است که در آن می‌توان به غالب نام‌های هندی گیاهان و داروهای دیگر دست یافت و معادل‌های فارسی بیشتر آنها نیز قید شده است.

==ساختار==
این کتاب در دو جلد تنظیم شده است که جلد اول از حرف الف تا سین و جلد دوم از سین تا یاء را دربر می‌گیرد.

==گزارش کتاب==
کتاب «تذکرة الهند معروف به یادگار رضایی» اثر حکیم رضا علی‌خان حیدرآبادی، از مهم‌ترین منابع در زمینۀ داروشناسی و گیاه‌شناسی هندی-ایرانی است. این کتاب که با مقدمه و فهارس مسعود غلامیه و یوسف بیگ باباپور منتشر شده، یکی از بهترین منابع برای شناخت اصطلاحات داروشناسی و گیاه‌شناسی در شبه قاره هند محسوب می‌شود.

مؤلف کتاب، حکیم رضاعلی‌خان حیدرآبادی، فرزند حکیم محمود علی‌خان بود که در اواخر سدۀ دوازدهم هجری در حیدرآباد دکن به دنیا آمد. پدر و پسر هر دو از پزشکان نامدار حیدرآباد دکن در هند بودند. رضا علی‌خان علم طب را نزد پدر فرا گرفت و کار طبابت را در مطب پدر آغاز نمود و به درجۀ کمال شهرت و مهارت رسید. وی به زودی مورد توجه سلاطین دکن قرار گرفت و از حمایت آنان برخوردار شد. مهم‌ترین خدمت او در تاریخ پزشکی شبه قاره، تألیف همین کتاب است. وفات این پزشک برجسته در سال 1258 هجری قمری اتفاق افتاد و مدفن او در بیرون فتح دروازۀ حیدرآباد دکن قرار دارد.

کتاب به صورت الفبایی و بر اساس حروف تهجی فارسی ترتیب یافته است. جلد اول از حرف الف تا سین و جلد دوم از سین تا یاء را شامل می‌شود. مؤلف در این اثر، اسامی داروها را به زبان هندی اساس قرار داده و معادل اصطلاحات فارسی آنها را همراه با مشخصات فیزیکی و خواص درمانی هر یک در بیماری‌های مختلف برمی‌شمارد.

این کتاب در کنار دیگر متون فارسی در زمینۀ مفردات و مرکبات، به عنوان منبعی مهم و قابل ارجاع در بررسی‌های تاریخ پزشکی در شبه قاره هند مورد توجه است. به ویژه که زبان کتاب فارسی است و برای ایرانیان و فارسی‌زبانان به آسانی قابل استفاده می‌باشد.

در ضمیمۀ کتاب، فهرستی از اسامی 140 نفر از پزشکان هندی و شجرۀ اولاد و احفاد مؤلف آورده شده است. همچنین برای سهولت استفاده محققان، اصطلاحات هندی استخراج و ضمیمه شده است. این اثر نسخه‌برگردان نسخۀ چاپ سنگی حیدرآباد دکن است که در سال‌های 1353-1358 قمری در هند منتشر شده بود.<ref>[https://literaturelib.com/books/1559 ر.ک.پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>

==پانويس ==
<references />

==منابع مقاله==
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:علوم پزشکی]]
[[رده:مقالات(مهر 1404) باقی زاده]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1404]]