نمایش مبدأ برای تتميم كتاب أصول الفقه (أصالة البراءة، أصالة الاشتغال، أصالة التخيير)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR12237J1.jpg
| عنوان =تتمیم کتاب أصول الفقه (أصالة البراءة، أصالة الاشتغال، أصالة التخییر)
| عنوان‌های دیگر =اصول الفقه
| پدیدآوران = 
[[مظفر، محمدرضا]] (نویسنده)

[[عرفانیان یزدی، غلامرضا]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏159‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏6‎‏ ‎‏الف‎‏60‎‏956
| موضوع =
اصول فقه شیعه
| ناشر = 
مکتب الإعلام الإسلامي، مرکز النشر
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 1375 ش یا 1417 ق 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12237AUTOMATIONCODE
| چاپ =2
| شابک =964-424-173-8
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12237
| کتابخوان همراه نور =12237
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''تتميم كتاب اصول الفقه'''، تألیف [[عرفانیان یزدی، غلامرضا|غلامرضا عرفانيان يزدى]] از شاگردان [[مظفر، محمدرضا|مرحوم مظفر]] است. يكى از كاستى‌هاى كتاب اصول فقه [[مظفر، محمدرضا|مرحوم مظفر]] عدم تكميل مقصد چهارم است بطوريكه فقط بحث استصحاب به طور مختصر نوشته شده است. نویسنده در اين اثر بر اساس محاضرات [[مظفر، محمدرضا|مرحوم مظفر]] بقيه اصول عمليه را به رشته تحرير درآورده است.

== ساختار==
كتاب مشتمل بر يك مدخل و پنج فصل است. شيوه ارائه مطالب همان روش [[مظفر، محمدرضا|مرحوم مظفر]] در اصول فقه است.

== گزارش محتوا==
مولّف در مدخل كتاب، علّت تتميم كتاب اصول فقه را بيان كرده و سپس درباره وجوب فحص از ادله و رموز آن سخن گفته است. آنگاه در قالب دو تنبيه مقدار فحص و فرق اصطلاحى بين دليل و اماره را تبيين مى‌كند.در آخرين بحث نيز مدار حكم واقعى و ظاهرى را بيان مى‌كند.

مطالب مطرح شده در فصول مختلف كتاب به اختصار به شرح ذيل است:

فصل اول- اصل برائت در لسان ادلّه اربعه:

الف- عقل: بر اساس قاعده قبح عقاب بلابيان در شبهه حكميه تحريميه برائت جارى مى‌شود.

ب- اجماع: ديدگاه همه علماء از متقّدمين و متأخرين بر آنست كه به هنگام شك در شبهه حكميه تحريميه كه دليلى بر حرمت آن وارد نشده اصل برائت است و تحصيل چنين اجماعى اولاً با ملاحظه كلمات فقها از زمان [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] و مفيد و صدوقين و سيّدين و [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، ثانياً با ملاحظه اجماعات منقوله و شهرت محققه و ثالثاً با ملاحظه سيره مسلمين حاصل مى‌شود.

فصل دوم- اصل برائت در كتاب كريم:

طرفداران اجراى اصل برائت به آيات مختلفى استناد كرده‌اند كه به پنج مورد آنها اشاره مى‌شود: سوره طلاق آيه7، سوره اسراء آيه 35، سوره توبه آيه 15، سوره انعام آيه 19 و سوره انعام آيه 47

مولّف تقريباً دلالت آيات پنجگانه فوق را بر اصل برائت پذيرفته است.

فصل سوم- اصل برائت در سنّت:

در اين‌باره پنج حديث وارد شده است كه عبارتند از: 1- صحيحه عبدالله بن سنان كه شامل شبهه حكيمه و موضوعيه مى‌شود، 2- حديث حلّ، 3- حديث رفع، 4- حديث حجب، 5- مرسل صدوق معاضد به روايت امالى.

فصل چهارم- اصل احتياط در لسان سنّت:

[[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حرّ عاملى]] در وسائل الشيعه رواياتى را ذكر مى‌كند كه اصحّ آنها صحيح عبدالرحمن بن حجّاج و اثوق آنها موثق عبدالله بن وضّاح است. اخبار احتياط عمدتاًً سه دسته‌اند: صنف اول آن، لسان نصيحت و ارشاد دارد، صنف دوم اخبارى است كه امر به كفّ و توقف به هنگام شبهه دارد و صنف سوم اخبارى است كه موسوم به اخبار تثليث است. مؤلف صنوف سه‌گانه روايات را بررسى كرده و مورد مناقشه قرار مى‌دهد. وى دليل عقلى اخباریون بر احتياط در شبهات حكميه تحريميه را بيان كرده و جواب آنها را مى‌دهد و سپس مباحثى را مطرح مى‌كند كه عبارتند از: حقيقت علم اجمالى و شك مقرون به آن، شبهه غيرمحصوره و حكم و ضابط آن، علم اجمالى تعبدى، اشاره به مسالك چهارگانه در رابطه با حجيّت اماره، دوران امر بين اقل و اكثر، دوران واجب بين تعيين و تخيير.

فصل پنجم- اصل تخيير در حالت دوران بين محذورين:

اقوال در دوران بين محذورين عبارتند از: جريان اصل برائت عقلاً و شرعاً نسبت به هر يك از وجوب و حرمت، تقديم جانب حرمت، تخيير ظاهرى شرعى بين فعل و ترك، تخيير عقلى تكوينى بين فعل و ترك، تخيير عقلى بين فعل و ترك و حكم به اباحه ظاهرى شرعى. [[شيخ انصارى]] در بحث برائت و اشتغال توقف، ولى در مقصد قطع تخيير عقلى را اختيار كرده است. نویسنده تصريح مى‌كند كه مختار وى عمل بر طبق اضطرار و توقّف است.

==وضعيت كتاب==
كتاب مشتمل بر پاورقى‌هاى مفيدى است. فهرست مطالب كتاب در ابتداى آن ذكر شده است.

== منابع مقاله==
مقدمه و متن كتاب

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده: فقه و اصول]]
[[رده:اصول فقه (آثارکلی)]]
[[رده:اصول فقه شیعه]]