نمایش مبدأ برای الولايتان التكوينية و التشريعية عند الشيعة و أهل السنة مقاربات في المنهج و المفهوم

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR51360J1.jpg
| عنوان =الولايتان التكوينية و التشريعية عند الشيعة و أهل السنة مقاربات في المنهج و المفهوم
| عنوان‌های دیگر =مقاربات في المنهج و المفهوم 
| پدیدآوران = 
[[حلو، سید محمد علی]] (نویسنده)
 
[[عتبة الحسينية المقدسة. قسم الشؤون الفکرية و الثقافية]] (تهيه کننده)
| زبان = فارسی عربی
| کد کنگره = BP ۲۲۳/۸/ح۸و۸
| موضوع =

| ناشر = 
العتبة الحسينية المقدسة، قسم الشؤون الفکرية و الثقافية 
| مکان نشر =عراق - کربلای معلی
| سال نشر =مجلد1: 2009م , 1430ق

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE51360AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =51360
| کتابخوان همراه نور =51360
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
{{کاربردهای دیگر| ولایت تکوینی (ابهام زدایی)}}

'''الولايتان التكوينية و التشريعية عند الشيعة و أهل السنة مقاربات في المنهج و المفهوم'''، اثر [[حلو، سید محمد علی|سید محمدعلی حلو]]، کتابی است پیرامون ولایت تکوینی و تشریعی میان شیعه و اهل سنت و بررسی نکات مشترک میان هر دو دیدگاه.

===زبان و زمان نگارش===
کتاب به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.

==ساختار==
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در دو بخش تنظیم شده است.

نویسنده با استفاده از آیات و روایات، در ابتدا به تعریف و تشریح ولایت تکوینی پرداخته و قرائت‌های مختلف را مطرح نموده و سپس ولایت تشریعی را توضیح داده و ضمن اشاره به اقسام آن، نظر شیعه و اهل سنت را در مورد آن بررسی کرده است. 

==گزارش محتوا==
در مقدمه، به بیان این نکته پرداخته شده است که مباحث مربوط به مبحث ولایت در فقه اسلامی، از مهم‌ترین مباحثی شمرده می‌شود که اهتمام ویژه‌ای را در احادیث نبوی و آیات قرآنی، به خود اختصاص داده است؛ به‌گونه‌ای که به‌روشنی و وضوح، نشانه‌ها و علائم ولایت معصوم(ع) را می‌توان در آنها یافت؛ چه اینکه معصوم پیامبر(ص) باشد یا خلیفه و جانشین منصوب از طرف وی.<ref>ر.ک: مقدمه، ص7- 8</ref>

نویسنده پیش از پرداختن به مطالب کتاب، به بحث از امکان علم غیب نزد ائمه اهل‌بیت(ع) پرداخته و علت انکار آن را از سوی سلفی‌ها خاطرنشان شده و اجمالا پاره‌ای از عقاید و تفکرات آنان در زمینه توحید و شرک را به چالش کشیده است. وی سپس از واقعه غدیر خم و اجتماع هزاران نفری مسلمانان در آن روز و در آن شرایط سخت در صحرای میان مکه و مدینه به امر پیامبر(ص)، یاد کرده و آیات مربوط به این واقعه و اکمال دین همراه با شأن نزول و روایاتی را که در ذیل آنها صادر شده تشریح نموده و خاطرنشان کرده که همه اینها بدین منظور بوده که پیامبر(ص) به امر خداوند ولایت امیرالمؤمنین [[امام على(ع)|علی بن ابی‌طالب(ع)]] را به مردم اعلام نماید.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص9-13</ref>

نویسنده در بحث تقسیم ولایت می‌نویسد: ولایت به دو قسم تقسیم می‌شود: قسمی از آن متعلق به عالم ملک و ملکوت و تکوین بوده و «ولایت تکوینی» نام دارد و قسمی دیگر، مربوط به وضع تشریعی و عالم تشریع بوده و «ولایت تشریعی» نام گرفته است.<ref>همان، ص21</ref>

بخش اول کتاب، به مباحث مربوط به ولایت تکوینی اختصاص یافته است. نویسنده در ابتدای این بخش، به این نکته اشاره دارد که کسی معتقد نیست که امور عالم، خارج از اراده باری تعالی می‌باشد، بلکه سرچشمه و منشأ تمامی امور، خداوند بوده و کسی این امر را انکار نخواهد کرد جز متکبران و معاندان؛ اما بااین‌حال، امکان این امر نیز وجود دارد که خداوند، بعضی از بندگان خویش را تکریم نموده و برخی از امور را به ایشان تفویض نماید تا در برخی از امور، به قدرت و اذن و اراده او، تصرف نمایند و این همان کرامت اولیاء الله و محبان خداست که در موارد متعددی، در قرآن کریم، بدان اشاره شده است که از جمله آنها عبارتند از:
# ماجرای انتقال تخت بلقیس توسط عاصف بن برخیا؛
# زنده شدن پرندگان به درخواست حضرت ابراهیم(ع)؛
# زنده شدن مردگان توسط حضرت عیسی(ع).<ref>همان، ص25-32</ref>

نویسنده در ادامه، به مباحث مربوط به ولایت تکوینی و پیامدهای سیاسی آن و نیز مشکل معرفت‌شناختی مدرنیته پرداخته و به این سؤال پاسخ داده است که آیا ولایت تکوینی به معنای اعجاز می‌باشد یا نه.<ref>همان، ص33-45</ref>

قرائت عرفانی ولایت تکوینی در مفهوم شیعی (تفاوت میان ولایت و نبوت از دیدگاه عارفان)؛ مباحث ریشه‌ای ولایت تکوینی در مفهوم اهل سنت (مساوی بودن ولایت تکوینی با معجزه در مفهوم اهل سنت) و بررسی نظریات بزرگانی چون تفتازانی، شهرستانی و [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسی]] و قرائت تجربی ولایت تکوینی و علم حدیث، از جمله مباحث مطرح‌شده در این بخش می‌باشد.<ref>همان، ص49-101</ref>

در بخش دوم، به مباحث مربوط به ولایت تشریعی پرداخته شده است. نویسنده ابتدا به بررسی دلیل ولایت تشریعی نزد شیعه امامیه (که عبارت است از اینکه پیامبر(ص) در حدیث معروف ثقلین، کتاب خدا و اهل‌بیت(ع) را قرین و همراه یکدیگر معرفی نمود که تا قیامت از یکدیگر جدا نخواهند شد و تمسک به آن دو مایه نجات و رستگاری و تخلف از آنها، مایه گمراهی و ضلالت است و این اشاره پیامبر(ص) به عدم افتراق و جدایی این دو از یکدیگر، دلیل است بر ملازمت آن دو با هم و هر نوع خللی بر یکی، مساوی است با خلل بر دیگری و از آنجا که قرآن، کلام باری تعالی بوده و باطلی در آن راه نخواهد داشت و نیز معصوم و مصدر احکام الهی است، پس ناگزیر عترت نیز چنین می‌باشند) پرداخته است.<ref>ر.ک: همان، ص106</ref> و جعل تشریعی و حق تشریع را توضیح داده.<ref>ر.ک: همان، ص109</ref> و سپس شبهات مطرح‌شده در این زمینه را تحت عناوین وحدانیت خداوند، غلو و... مورد بحث و بررسی قرار داده است.<ref>ر.ک: همان، ص111-133</ref> و سرانجام، اقسام ولایت تشریعی را توضیح داده است که شامل دو قسم زیر می‌باشد:
# تفویض بعضی از احکام به پیامبر(ص) از سوی خداوند؛
# رعایت سیاست مردمان و جامعه از طرف پیامبر(ص).<ref>ر.ک: همان، ص137</ref>

در پایان، به توضیح، بررسی و نقد دیدگاه اهل سنت پیرامون ولایت تشریعی پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص141</ref>

==وضعیت کتاب==
فهرست مطالب به‌همراه فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است.

در پاورقی‌ها به ذکر منابع پرداخته شده است.<ref>ر.ک: پاورقی، ص56</ref>

==پانویس==
<references/>

==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[ولایت تکوینی]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:کلام و عقاید]]
[[رده: مباحث خاص کلامی]]