نمایش مبدأ برای الغلو و الفرق الغالیة في الحضارة الاسلامیة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR63188J1.jpg
| عنوان = الغلو و الفرق الغالیة في الحضارة الاسلامیة
| عنوان‌های دیگر = کتاب الزینة فی الکلمات الاسلامیة العربیة
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[سامرائی، عبدالله سلوم]] (نويسنده)
[[ابو حاتم رازی، احمد بن حمدان]] (نويسنده)
[[سامرائی، عبدالله سلوم]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  س2غ8 241 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دار الحرية
| مکان نشر = عراق - بغداد
| سال نشر = 1392ق - 1972م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE63188AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 63188
| کتابخوان همراه نور = 63188
| کد پدیدآور = 50467
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''الغلو و الفرق الغالية في الحضارة الإسلامية'''، اثر [[سامرائی، عبدالله سلوم|عبدالله سلوم سامرایی]]، کتابی است در تعریف غلو و معرفی فرق غالی در فرهنگ و تمدن اسلامی که به‌همراه کتاب «[[الزينة في كلمات الإسلامية العربية]]» نوشته [[ابوحاتم رازی، احمد بن حمدان|ابوحاتم احمد بن حمدان رازی]] با تحقیق [[سامرائی، عبدالله سلوم|عبدالله سلوم سامرایی]]، منتشر گردیده است.

مطالب کتاب در چهار فصل به شرح زیر، سامان یافته است: در فصل نخست، به بررسی دلایل و اسباب پیدایش تفکر غلو پرداخته شده و این حرکت، ناشی از دو دلیل اصلی، دانسته شده است که اولین آنها، انسان و گذشته و مؤلفه‌های فکری و دینی اوست که قبل از ظهور اسلام داشته و بین او و اسلام، تعاملی به وجود آمده و برخی از دستورات آن را قبول و برخی دیگر را رد کرده است و اعتقادات و مبانی فکری و دینی سابق او، وی را بر آن داشته است تا اسلام واقعی را نپذیرفته و در مقابل آن، مخالفت و مقاومت کند و افراط‌گرایی وی، سبکی برخاسته از این مخالفت و تعبیری از آن می‌باشد. دلیل دوم، آن است که اسلام به‌عنوان یک نظریه جدید و یکپارچه بوده که در آن، مباحثی پیرامون زندگی، ذات خداوند، انسان، نبوت و رابطه انسان با خالق و سایر مخلوقات مطرح شده و حاوی عناصر اساسی و احکام و نواهی است که همه اینها، برای انسان، موادی را فراهم می‌کند تا با آنها تعامل داشته باشد؛ غالیان در میان این مواد و عناصر، ماده‌ای را برای عمل کردن به آن یافتند؛ بنابراین، قرآن کریم برای آنان، اساس و پایه‌ای شد که در آن آیاتی را برای مقاومت و آیاتی دیگر را برای کتمان و آیاتی را برای تأویل یافتند؛ پس قرآن برای آنان وسیله‌ای گردید تا با آن هجوم نمایند؛ چنان‌که ابزاری شد برای هجوم بر آن<ref>ر.ک: مقدمه، ص8-9</ref>.

در فصل دوم، به بحث پیرامون معنای غلو و آغاز پیدایش و تطور و توسعه آن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان</ref> و در فصل سوم، از مبادی پنج‌گانه غلو، سخن به میان آمده است<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>. فصل چهارم نیز به بحث پیرامون اسالیب غلات و اهداف آنها، اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان</ref>.

کتاب «الزينة»، به بحث و بررسی نام‌ها و اصطلاحات اسلامی به‌کاررفته در زبان قرآن و حدیث و فرهنگ اسلامی پرداخته و در مجموع، این اثر، مهم‌ترین اثر لغوی در شناسایی و بیان ریشه و سیر تطورات اصطلاحات و واژگان فرهنگ اسلامی، قرآنی و مفاد آنها در عصر جاهلی است. مؤلف با تکیه بر مکتب لغوی و ادبی اصحاب اشتقاق (اشتقاقیان) که تلاش می‌کنند بین الفاظ و مدلول لغوی آن، ربط و مناسبتی برقرار کنند، به توضیح لغوی و ریشه‌یابی آن دسته از واژگانی که نیازمند شرح و بیان بوده‌اند، پرداخته است. پژوهشگران، مهم‌ترین امتیاز این کتاب را از آثار مشابه، در همین نکته دانسته‌اند<ref>ر.ک: رازی، ابوحاتم، ص19</ref>.

همت [[ابوحاتم رازی، احمد بن حمدان|ابوحاتم]] در استقصای واژگان در این کتاب، به‌گونه‌ای است که برخی این کتاب را نه صرفا یک کتاب لغوی، بلکه معجمی برای اصطلاحات دینی تلقی کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>.

==پانویس ==
<references />

==منابع مقاله==
# مقدمه کتاب.
# رازی، ابوحاتم، «گرایش‌ها و مذاهب اسلامی در سه قرن هجری»، ترجمه علی آقانوری، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1382.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]

[[رده: فرق اسلامی]]

[[رده: فرق شیعه]]

[[رده:مقالات بازبینی شده2 شهریور 1402]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مرداد 1402 توسط عباس مکرمی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مرداد 1402 توسط محسن عزیزی]]