نمایش مبدأ برای التمام في تفسير أشعار هذيل مما أغفله أبوسعيد السكري

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR85265J1.jpg
| عنوان = التمام في تفسير أشعار هذيل مما أغفله أبو سعيد السکري
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن جنی، عثمان بن جنی]] (نويسنده)
[[قيسي، احمد ناجي]] (محقق)
[[حديثي، خديجه عبدالرزاق]] (محقق)
[[مطلوب، احمد]] (محقق)
[[جواد، مصطفی]] (مصحح)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =/ه4الف2 2172 PJA 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مطبعة العاني
| مکان نشر = عراق - بغداد
| سال نشر = 1381ق - 1962م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE85265AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 85265
| کتابخوان همراه نور = 85265
| کد پدیدآور = 3664
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''التمام في تفسير أشعار هذيل مما أغفله أبوسعيد السكري'''، از آثار صرفی، نحوی و واژه‌شناس قرن چهارم هجری قمری، [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابوالفتح عثمان بن عبدالله جنى موصلى]]، مشهور به [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]] (321-392ق)، به شرح الفاظ و مضامین اشعار شاعران گوناگونی می‌پردازد که واژه‌شناس و مورّخ قرن سوم هجری قمری، [[ابوسعید حسن بن حسین سُکَّری مهلّبی بکری بغدادی ازدی]] (۲۱۲-۲۷۵ق)، توجهی به آن نکرده است. پژوهشگران معاصر، [[قيسي، احمد ناجي|احمد ناجی قیسی]]، [[حديثي، خديجه عبدالرزاق|خدیجه عبدالرزاق حدیثی]] و [[مطلوب، احمد|احمد مطلوب]] با نظارت علمی شاعر، نویسنده، تاریخ‌دان و زبان‌شناس عراقی، [[مصطفی جواد]] (1321-1388ق)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی سودمند را بر آن افزوده، ولی درباره شخصیت و آثار [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]] به‌خاطر شهرتش سخنی نیاورده و توضیح روش اثر حاضر را نیز به بوته فراموشی سپرده‌اند.

==هدف و روش==
* [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]] مقدمه‌ای برای کتابش ننوشته و اهداف و چگونگی‌های نگارش آن را آشکار نکرده است.
* محققان، با تأکید بر آنکه در اواخر دوره امویان و اوایل عصر عباسی، بسیاری از ادب‌دوستان به جمع‌آوری و تدوین اشعار شاعران پرداختند، افزوده‌اند:
* در بین اینان، جمعی از راویان مانند [[اصمعی، عبدالملک بن قریب|اصمعی]]، [[مفضل ضبی، مفضل بن محمد|مفضل ضبی]] و [[ابوسعید سکری]] درخشیدند و از جمله آن مجموعه‌های منتخب اشعار، «دیوان هذیل» است که در دو مجموعه (مفصّل در اروپا و مختصر در مصر) منتشر شده است...<ref>ر.ک: مقدمه محققان، ص3</ref>.
* برای ما ثابت شد که کتاب حاضر از آثار [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]] است؛ زیرا علاوه بر آنکه در فهرست کتاب‌های او ثبت شده، نویسنده در اجازه‌ای که [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت]] آن را ذکر کرده، نوشته است: کتاب من، «التمام في تفسير أشعار هذيل مما أغفله أبوسعيد السكري»، حجمش 500 ورقه، بلکه بیشتر است<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>.

==ساختار و محتوا==
* [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]]، این اثر را در 53 بخش سامان داده است. اولین بخش، اشعار «قیس بن عَیزاره» است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص13</ref> و آخرین، ابیات «مُلَیح بن حکم»<ref>ر.ک: همان، ص227</ref>.

==نمونه مباحث==
* در این مصراع «فلمّا رَدَّ سامِعَه إليه»، منظور از «سامع»، گوش اوست... و فعل را به گوش نسبت داده‌ای؛ زیرا انسان با گوش می‌شنود و گویی که گوش، شنونده است؛ همان طور که به چشم، «ناظره» گویند و در بیتِ {{شعر}} {{ب|'' مَن يَسمَعُ الصوتَ لا يَستَجيبُ''|2=''و مَن يَستجيبُ لا يَسمَع؛''}} {{پایان شعر}} نیز مقصود گوش و زبان است<ref>ر.ک: همان، ص98-99</ref>.

==پانویس==
<references/>

==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]

[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]

[[رده:زبان و ادبیات عربی]]

[[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد 1404]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط محمد خردمند]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1404 توسط محسن عزیزی]]