نمایش مبدأ برای الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر، بحوث فقهية

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR29399J1.jpg
| عنوان =الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر، بحوث فقهية 
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران = 
[[نوری همدانی، حسین]] (نویسنده)
| زبان = عربی
| کد کنگره =‏/ن9الف8 196/6 BP 
| موضوع =
| ناشر = مهدي موعود(عج)
| مکان نشر =ايران - قم 
| سال نشر = 1434ق
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE29399AUTOMATIONCODE
| چاپ =4
| شابک =
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =29399
| کتابخوان همراه نور =29399
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
{{کاربردهای دیگر|امر به معروف (ابهام‌زدایی)}}

'''الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر'''، اثر [[نوری همدانی، حسین|آیت‌الله حسین نوری همدانی]] (متولد 1304ش) از جمله آثار فقهی استدلالی در موضوع امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر و مبانی و شرایط آن است. این اثر به زبان عربی در یک جلد منتشر شده است.

==ساختار==
کتاب مشتمل بر مقدمه و شش فصل است که مباحث هر یک از فصول با استناد به آیات و روایات مطرح شده است.

==گزارش محتوا==
اکثر فقهای معاصر، امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر‌ را واجب کفایی می‌دانند که با قیام بعضی از مکلفین از دیگران ساقط‌ می‌شود‌. تفصیلی نیز از سوی برخی از محققین بیان شده است که امربه‌معروف‌ و نهی‌ازمنکر دارای دو دایره است:
# دایره وسیعی که در آن توجه به‌ مقدمات‌ و تجهیزات‌ برای زمینه‌سازی و توسعه و گسترش در جهت معروف و نیکی‌ها، و آماده‌سازی عوامل و تجهیزات برای رفع‌ و دفع‌ منکرات است؛ در این صورت، این دو فریضه وجوب عینی خواهند داشت‌ و بر‌ تک‌‌تک مکلفین واجب است تا برای به دست آوردن این اهداف، تلاش بی‌وقفه‌ای‌ داشته‌ باشند‌.
# دایره محدودی که توجه آن به نیکی یا نیکی‌های خاص است که‌ فعلاً در جامعه ترک شده و یا بدی‌های مخصوص که فعلاً در جامعه وجود دارند یا ترس‌ پیدایش‌ آن‌هاست؛ در این صورت، وجوب امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر‌، کفایی خواهد بود<ref>ر.ک: طباطبایی فر، سید محسن، ص83</ref>‏.

این کتاب، از مجموعه درس‌های فقهی [[نوری همدانی، حسین|حضرت آیت‌الله حسین نوری همدانی]] (دامت برکاته) است، که دنباله درس‌های دیگر، به سال 1350ش در جمع طلاب کثیری در حوزه علمیه قم، پیرامون «امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر» در ابعاد مختلف، القاء و بررسی شده است، سپس ایشان با تجدیدنظر و تهذیب و تکمیل، آن را به عربی تنظیم نموده‌اند، و در سال 1350ش که خفقان و سانسور رژیم شاهنشاهی همه‌جا را فراگرفته بود، بسیار سعی شد که این کتاب در ایران چاپ شود، ولی دستگاه طاغوتی جداً از آن جلوگیری کرد، و ناگزیر در لاهور پاکستان به طبع رسید<ref>ر.ک: نوری همدانی، حسین، ص 18؛ مقدمه ناشر، صفحه ج</ref>‏.

این کتاب در شش فصل، تنظیم شده است:
# بررسی آیات قرآن درباره امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر. در مورد آیات قرآن در رابطه با امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر برای اینکه بررسی‌ها از همدیگر مشخص گردد، در سه عنوان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است: ترتیب آیات قرآن درباره امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، مفاد و شرح معانی این آیات و تبیین اینکه بین این آیات هیچ‌گونه تعارض و منافاتی وجود ندارد<ref>ر.ک: همان، ص27؛ متن کتاب، ص13</ref>‏.
مؤلف تفسیر المنار محمد عبده (متوفی 1323ق) می‌گوید: قیام به وظیفه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر ناگزیر باید در سه مرحله و در سه سطح اجرا گردد: اول در سطح عموم امت اسلامی به‌گونه‌ای که هر فردی از مسلمین در حد توان خود دیگری را امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر نماید. دوم در سطح همین امت اسلام باشد، ولی گروهی از افراد مخصوص خود را مجهز و آماده برای اجرای این دو فریضه مهم نمایند، و در این راه، مقدمات لازم مانند علم، تجربه، تجهیزات مناسب و شرایط دیگر را فراگیرند. سوم در سطح جهانی به امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر بپردازند، و این کار نیز نیاز به گروه و جمعیت مخصوص از امت اسلامی دارای تجهیزات لازم دارد که خود را برای دعوت جهانی (و صدور انقلاب اسلامی به جهان) آماده سازند، و مردم جهان را با امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر خود به‌سوی سعادت و رستگاری دعوت کنند<ref>ر.ک: همان، ص43-42؛ همان، ص23-22</ref>‏.
# در فصل دوم، روایات پیامبر(ص) و ائمه اهل‌بیت(ع) در رابطه با امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر بررسی شده است. این روایات بسیار فراوان هستند، و مشتمل بر تأکیدات شدید و تعبیرهای کوبنده می‌باشند. وقتی آن‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنیم برگشت آن‌ها به سه قسم خواهد شد:
# #روایاتی که دلالت بر اصل وجوب امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر با تأکیدهای شدید و گویا دارند؛ مانند روایتی از امام باقر(ع): وای به حال ملتی که با امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر تسلیم خدا نمی‌گردند<ref>ر.ک: همان، ص52-51؛ همان، ص29</ref>‏.
##روایاتی که دلالت بر اهمیت این دو فریضه الهی در میان سایر فرایض و واجبات الهی دارند؛ مانند روایت دیگری از امام باقر(ع): در آخرالزمان، در میان مردم قومی پدید می‌آیند ریاکار و به‌ظاهر عبادت‌کننده و پارسا، ولی از لحاظ درک و رشد عقلی ناقص، و کارشان بیهوده است، به دنبال وسائل رخصت در ترک امربه‌معروف می‌روند، و آن مواردی است که از ضرر و زیان ایمن گردند<ref>ر.ک: همان، ص68-67؛ همان، ص37</ref>‏.
## روایاتی که مشتمل بر تحذیر و هشدار عذاب برای ترک‌کنندگان این دو فریضه می‌باشند و بیانگر عواقب شوم ترک آن هستند؛ مانند اینکه [[امام رضا(ع)]] به نقل از پیامبر(ص) فرمود: وقتی‌که امت من از امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، شانه خالی کردند و آن را به یکدیگر واگذار نمودند، حتماً بدانند که با هلاکت و عذاب الهی روبرو خواهند شد<ref>ر.ک: همان، ص73-72؛ همان، ص40</ref>‏.
# واژه معروف به معنی چیزی است که عقل و فطرت پاک آن را به نیکی بشناسد، و واژه منکر آن است که عقل و فطرت پاک آن را به نیکی نشناسد، بلکه آن را کار بد بشناسد، و به عبارت ساده کلمه معروف یعنی خوب و کلمه منکر یعنی بد. و این دو معنی (خوب و بد) دارای شاخه‌های بسیار است، و تنها انحصار به آنچه در ذهن ما می‌آید، نیست<ref>ر.ک: همان، ص82؛ همان، ص48-47</ref>‏.
# فصل چهارم مشتمل بر چگونگی وجوب امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر (از عقلی، شرعی، عینی و کفایی) و بررسی مشروح این مطلب است<ref>ر.ک: همان، ص83؛ همان، ص55</ref>‏.
# فصل پنجم حاوی بررسی شرایط وجوب امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، به‌طور مشروح است. همه امامان شیعه از جمله امام جواد(ع) و امام هادی(ع) و امام عسکری(ع) همچون روش اجداد پاک خود هرگز دست از امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر برنداشتند، تا در این راه به شهادت رسیدند. و به‌راستی اگر آن‌ها مبارزه نمی‌کردند، و با روش مسامحه‌کاری و به‌اصطلاح، لیبرالی با طاغوتیان رفتار می‌کردند، هرگز به شهادت می‌رسیدند؟ مسلماً پاسخ منفی است<ref>ر.ک: نوری همدانی، حسین، ص273</ref>‏.
# گفتار علما و فقها به‌اتفاق رأی و بدون اختلاف این است که مراتب امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر سه مرتبه است: انکار با قلب، انکار با زبان و انکار با عمل<ref>ر.ک: همان، ص281؛ متن کتاب، ص249</ref>‏.

==وضعیت کتاب==
فهرست مطالب در انتهای کتاب ذکر شده و در پاورقی‌های کتاب آدرس آیات و روایات و برخی توضیحات نویسنده آمده است.

ترجمه این اثر با عنوان «امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر» به قلم محمد محمدی اشتهاردی منتشر شده است.

==پانویس ==
<references/>

==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب.
#[[:noormags:1005108|طباطبایی فر، سید محسن، «امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر در فقه سیاسی شیعه»، پایگاه مجلات تخصصی نور: علوم سیاسی - دانشگاه باقرالعلوم(ع)، تابستان 1390، سال چهارم، شماره 54، صفحه 79 تا11]].
# نوری همدانی، حسین، امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، قم، انتشارات [[دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم]]، چاپ هفتم، 1377ش.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[دليل تحرير الوسيلة (الأمر بالمعروف و النهی عن المنكر)]]

[[تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة: كتاب الأمر بالمعروف و النهي عن المنكر، كتاب الشفعة، كتاب الصلح]]

[[بحوث فقهية هامة]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده: فقه و اصول]]
[[رده: مباحث خاص فقه]]