نمایش مبدأ برای ابن عدي ومنهجه في كتاب الكامل في ضعفاء الرجال

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR21285J1.jpg
| عنوان =ابن عدي ومنهجه في كتاب الكامل في ضعفاء الرجال
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران =[[نور، زهير عثمان]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان =عربی 
| کد کنگره =‏‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ ‎‏ک‎‏2088 / 114/5 BP 
| موضوع =ابن عدي، عبدالله بن عدي، 277 - 365ق‏. الکامل في ضعفاء الرجال - نقد و تفسير

ضعفا (حديث)

حديث - علم الرجال
|ناشر 
| ناشر =شرکة الرياض للنشر و التوزيع 

مکتبة الرشد ناشرون 
| مکان نشر =عربستان - رياض 
| سال نشر =1418ق. = 1997م. = 
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE21285AUTOMATIONCODE
| چاپ =چاپ يکم 
| شابک =
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =21285
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =13762
| پس از =
| پیش از =
}}

'''ابن عدي ومنهجه في كتاب الكامل في ضعفاء الرجال'''، اثر [[نور، زهير عثمان|زهیر عثمان علی نور]]، کتابی است در معرفی [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]] و روش وی در نگارش کتاب «[[الكامل في ضعفاء الرجال]]».

==اهمیت کتاب==
ازآنجاکه کتاب «[[الكامل في ضعفاء الرجال]]»، از مهم‌ترین کتب جرح و تعدیل و وسیع‌ترین آنها از حیث اطلاعات بوده و مؤلف آن، دارای اسلوب و روش خاصی در جرح و تعدیل روات بوده و الفاظ و طریقه خاصی در ذکر رجال داشته است، لذا اثر حاضر نیز که به معرفی این کتاب اختصاص یافته، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=10&viewType=pdf ر.ک: مقدمه، ص10]</ref>.

==ساختار==
کتاب با مقدمه‌ای از محقق آغاز و مطالب در یک تمهید، سه باب و یک خاتمه، ارائه شده است.

کتاب «[[الكامل في ضعفاء الرجال]]» [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|عبداللّه بن‌ عدى‌ جرجانى]]، بزرگ‌ترین و پرمایه‌ترین اثر رجالى اهل سنت در شناخت راویان ضعیف است. این کتاب،‌ در‌ دو‌ مجلد، گزارشى است تفصیلى و تحقیقى از روزگار [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدى]]، وضع سیاسى، فرهنگى‌ و عقیدتى‌ آن روزگاران و زندگانى و آثار [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدى]] و روش‌شناسى [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدى]] از گزارش ضعفاء<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1809/72 ر.ک: بی‌نام، ص72]</ref>.

مؤلف در بخش‌ مرتبط‌ با ‌کتاب به‌تفصیل کتاب را شناسانده است. از چگونگى نسخه‌هاى کتاب‌ سخن‌ گفته و جایگاه آن را در منظر عالمان‌ این‌ فن‌ و در میان کتاب‌هاى دیگر برنموده است‌. همچنین تأثیر‌ «[[الكامل في ضعفاء الرجال]]» را بر دیگر آثار و مؤلفات درباره موضوعات برنموده و منابع و مصادر [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدى‌]] را‌ در این کتاب نشان داده‌ است‌<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1809/72 ر.ک: همان، ص72-73]</ref>.

==گزارش محتوا==
در مقدمه، به تبیین علل و اسباب برگزیدن موضوع و خط سیر بحث پرداخته شده و سپس، ضمن اشاره به اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در کتاب، به بیان مشکلات پیش‌ روی نویسنده در نگارش کتاب، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=10&viewType=pdf ر.ک: مقدمه، ص10]</ref>.

در تمهید، چگونگی پیدایش علم جرح و تعدیل و تطور آن و نیز، تصنیفاتی که در این موضوع، به نگارش در آمده، مورد بحث قرار گرفته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=10&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

باب اول، در شش فصل زیر، به شرح حال ابن عدی جرجانی، اختصاص یافته است:

در فصل اول، در سه مبحث، دوران زندگی ابن عدی از جنبه سیاسی، اجتماعی و علمی، مورد بحث، قرار گرفته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=11&viewType=pdf ر.ک: همان، ص11]</ref>.

در فصل دوم، در دو مبحث، به بحث پیرامون نام، نسب، چگونگی ولادت و رشد و نمو و نیز خانواده ابن عدی، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=11&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

در فصل سوم، در دو مبحث، شیوخ و شاگردان ابن عدی، معرفی شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=11&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

در فصل چهارم، از عقیده و مذهب فقهی ابن عدی، در دو مبحث، سخن به میان آمده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=11&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

فصل پنجم، به سفرهای علمی ابن عدی و تألیفات وی، اختصاص یافته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=11&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref> و در فصل ششم، ابتدا به سخنان دیگر بزرگان در شأن و منزلت ابن عدی اشاره گردیده و سپس، به ذکر تاریخ وفات وی و چگونگی آن، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=11&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

باب دوم، تحت عنوان «كتاب الكامل بين كتب الجرح والتعديل»، مشتمل بر شش فصل می‌باشد:

در فصل اول در دو مبحث، ابتدا به توصیف اجمالی کتاب پرداخته شده و سپس، نسخ موجود از آن، توصیف شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=12&viewType=pdf ر.ک: همان، ص12]</ref>.

در فصل دوم، در دو مبحث، به‌منظور اشاره به جایگاه کتاب «[[الكامل في ضعفاء الرجال]]»، ابتدا به تعاریفی که علما از این کتاب کرده‌اند اشاره شده و سپس، چگونگی اهتمام علما به این کتاب، بیان شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=12&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

در فصل سوم، در سه مبحث زیر، به استفاده علما از کتاب «الكامل»، اشاره شده است:
# استفاده اصحاب کتبی که در موضوع ضعفا و راویان ضعیف نوشته شده، از این کتاب؛
# استفاده اصحاب کتب احادیث موضوعه، از این کتاب؛
# استفاده اصحاب کتب احادیث مشهور، از این کتاب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=12&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

در فصل چهارم، در پنج مبحث زیر، روش ابن عدی در ترجمه رجال، توضیح داده شده است:
# انواع روات مذکور در کتاب «الكامل»؛
# تعریف راویانی که شرح حالی از ایشان ارائه شده است؛
# بیان منتقدین پیرامون شرح حال‌های ارائه‌شده؛
# ذکر نمونه‌هایی از احادیث مترجَمین؛
# حکم ابن عدی بر مترجَمین<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=12&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

فصل پنجم، در هفت مبحث، مقایسه‌ای است میان کتاب «[[الكامل في ضعفاء الرجال]]» و سایر کتبی که در موضوع راویان ضعیف، به رشته تحریر درآمده است که از جمله آنها، عبارت است از: کتاب «[[كتاب الضعفاء الصغير و يليه كتاب الضعفاء و المتروكين|الضعفاء الصغير]]» [[بخاری، محمد بن اسماعیل|امام بخاری]]؛ «[[أحوال الرجال]]» [[جوزجانی، ابراهیم بن یعقوب|جوزجانی]]؛ «[[أسامي الضعفاء ومن تكلم فيهم من المحدثين]]» [[ابوزرعه رازی]]؛ «[[كتاب الضعفاء والمتروكين|الضعفاء والمتروكين]]» [[نسائی، احمد بن علی|نسائی]]؛ «[[الضعفاء الكبير]]» [[عقیلی، محمد بن عمرو|عقیلی]]؛ «[[المجروحين من المحدثين و الضعفاء و المتروكين|المجروحين من المحدثين والضعفاء والمتروكين]]» [[ابن حبان، محمد بن حبان|ابن حبان]] و «[[الضعفاء والمتروكون|الضعفاء والمتروكين]]» [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]]<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=12&viewType=pdf ر.ک: همان، ص12-‌13]</ref>.

در فصل ششم، در سه مبحث، از مواردی که [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]]، به‌صورت زیاد، متوسط و اقل، به نقل آنها پرداخته، سخن به میان آمده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=13&viewType=pdf ر.ک: همان، ص13]</ref>.

باب سوم، در چهار فصل زیر، پیرامون جرح و تعدیل‌هایی است که در کتاب «الكامل» وجود دارد:
# دیدگاه [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]] پیرامون روایت مبتدع؛
# دیدگاه ابن عدی پیرامون روایت مجهول؛
# دلالت منکر نزد [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]]؛
# دیدگاه [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]] پیرامون جرح و تعدیل مبهمین و مفسرین<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=13&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

در فصل دوم، در دو مبحث زیر، مراتب جرح و تعدیل و حکم آن، نزد [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]]، مورد بحث قرار گرفته است:
# الفاظ نقد و حکم آن نزد علما؛
# الفاظ نقد و حکم آن نزد [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]]<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=13&viewType=pdf ر.ک: همان، ص13-‌14]</ref>.

در فصل سوم، به بررسی موضع منتقدان در مورد [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]] پرداخته شده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=14&viewType=pdf ر.ک: همان، ص14]</ref> و در فصل چهارم، مآخذ و منابع کتاب «الكامل» بررسی شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=14&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

در خاتمه، به جمع‌بندی مطالب و اشاره به مهم‌ترین نتایج بحث، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=14&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.

==وضعیت کتاب==
از جمله اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در کتاب، عبارت است از:
# قرائت کتاب و استخراج مباحث از آن و یادداشت آنها در برگه‌های مخصوص و رجوع به نسخ خطی به‌منظور تصحیح متن؛
# تصحیح و شرح امثله مذکور در کتاب؛
# مقایسه بین [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]] و ساید علما در بیان مباحث؛
# انتساب آیات قرآنی واردشده در متن، به سوره‌ها و ذکر شماره آیات و تخریج احادیث نبوی(ص)؛
# ارائه شرح حال مختصر برای برخی از اعلام مذکور در متن، مخصوصا اسانید [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]]؛
# الحاق پنج ضمیمه به کتاب، که عبارتند از: نصوص ساقط‌شده از کتاب، اسامی برخی از صحابه‌ای که نامشان در کتاب «الكامل» آمده است، اسامی ثقات، اسامی راویانی که [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]] از ذکر آنها غفلت نموده و معجم شیوخ [[ابن عدی، عبدالله بن عدی|ابن عدی]] در کتاب «[[الكامل في ضعفاء الرجال|الكامل]]»؛
# تهیه فهارس فنی برای کتاب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=15&viewType=pdf ر.ک: همان، ص15]</ref>.

فهارس کتاب (شامل فهرست آیات قرآنی؛ احادیث نبوی(ص)؛ اعلامی که شرح‌ حالشان در کتاب ذکر شده؛ مصادر و مراجع و فهرست موضوعات)، در انتهای جلد دوم آمده است.

در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=88&viewType=pdf ر.ک: پاورقی، ج1، ص88]</ref> و ارائه شرح حال مختصر برای برخی از اعلام مذکور در متن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=113&viewType=pdf ر.ک: همان، ص113]</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/21285?pageNumber=103&viewType=pdf ر.ک: همان، ص103]</ref>.

==پانویس ==
<references />

==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب.
#[[:noormags:30696| بی‌نام، «معرفی‌های گزارشی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه پژوهش، فروردین و اردیبهشت 1377، ‌شماره 49]].


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}



[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:حدیث]]
[[رده:علم الحدیث]]
[[رده:مباحث خاص علم الحدیث]]
[[رده:بهمن (1400)]]