نمایش مبدأ برای کتاب الخصاف (في الحيل)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR94675J1.jpg
| عنوان = کتاب الخصاف (في الحيل)
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[خصا‌ف‌، احمد بن‌ عمر]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =     
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = [بی نا]
| مکان نشر = مصر - قاهره
| سال نشر = 1314ق
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE94675AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 94675
| کتابخوان همراه نور = 94675
| کد پدیدآور = 55629
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''كتاب الخصاف (في الحيل)'''، اثری از [[خصا‌ف‌، احمد بن‌ عمر|احمد بن عمرو (عمر) بن ابی‌بکر خصاف شیبانی]] (متوفای 261ق)، فقیه، محدث و از عالمان مذهب حنفی است. این اثر در موضوع فقه به نگارش درآمده است.

نوشتار حاضر به حیله‌ها و ترفندهای شرعی اختصاص یافته و در آن به بسیاری از مسائل فقهی بر اساس مذهب حنفی پرداخته شده است. از این کتاب در برخی منابع با نام «الحيل و المخارج» نام برده شده است<ref>ر.ک: سرکیس، یوسف الیان، ج1، ص88؛ کحاله، عمر رضا، ج‏2، ص35</ref>.

گفته شده است قدیمی‌ترین نگارش در موضوع حیل که در حقیقت راه برون‌رفتی از مشکلات شرعی به‌طور مشروع است، این کتاب است<ref>ر.ک: کاشف‌الغطاء، علی بن محمد رضا، ص146</ref>.

به جهت اهمیت این کتاب، شروح متعددی، از جمله شرح [[حلوانی، حسین بن محمد|حلوانی]]، شرح سرخسی و... بر آن نگاشته شده است<ref>ر.ک: حاجى خلیفه، مصطفى بن عبدالله‏، ج1، ص695</ref>.

مطالب کتاب در قالب پنجاه‌وپنج باب مطرح شده است. نویسنده، نخست به حیله‌ها و ترفندهای شرعی در خصوص معامله و خرید و فروش پرداخته<ref>ر.ک: متن کتاب، ص11-12</ref> و در ادامه به سایر موضوعات فقهی، نظیر ودیعه، خیار رؤیت، دین، رهن و سایر مسائل فقهی اشاره کرده و راه برون‌رفت از مشکلاتی که احیانا برای فرد در این‌گونه مسائل پیش می‌آید را بیان نموده است.

گفته شده است با تأمل در حیله‌های شرعی مطرح‌شده در این کتاب، روشن می‌شود که منظور از این نوع ترفندها و حیله‌ها دستیابی به حق یا جلوگیری از ظلم به شیوه‌ای مجاز است و در حقیقت این ترفندها از نوع مذمومی که به‌منظور نادیده گرفتن اهداف شرع از حلال و حرام کردن و همچنین مقابله با اهداف والایی که شرع اسلام در تشریع منظور داشته، نبوده است<ref>ر.ک: بوسنینه، منجى، ج‏8، ص302</ref>.