نمایش مبدأ برای کامل التعبیر

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR93132J1.jpg
| عنوان = کامل التعبیر
| عنوان‌های دیگر = اثری جامع به زبان فارسی در خوابگزاری و تعبیر رؤیا
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[تفلیسی، حبیش بن ابراهیم]] (نويسنده)
[[کمیلی، مختار]] (مصحح)
[[امیری، مصطفی]] (مترجم)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  /ف2ت7 1088 BF 
| موضوع =طالع بینی با خوابگزاری - متون قدیمی تا قرن 14 - خواب گزاری
|ناشر 
| ناشر = مرکز پژوهشی ميراث مکتوب
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 1394ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE93132AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 2
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 93132
| کتابخوان همراه نور = 93132
| کد پدیدآور = 3850
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''كامل التعبير'''، تألیف [[تفلیسی، حبیش بن ابراهیم|ابوالفضل حبیش بن ابراهیم تفلیسی]] (سده ششم هجری)، اثری است جامع به زبان فارسی، در خواب‌گزاری و تعبیر رؤیا که با تصحیح [[کمیلی، مختار|مختار کمیلی]]، منتشر شده است.

كامل التعبير، پرآوازه‌ترین نوشته حبیش، به پادشاه روم، قلج ارسلان بن مسعود که سلطنت نسبتا طولانی داشته (559-588ق) تقدیم شده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج1، صفحه سی‌ویک</ref>.

تاریخ نگارش کتاب، به‌طور دقیق، دانسته نیست. پاره‌ای از پژوهشگران، تاریخ نگارش آن را سال‌های بین 559 تا 588ق، می‌دانند<ref>ر.ک: همان</ref>.

[[تفلیسی، حبیش بن ابراهیم|تفلیسی]] خواب‌گزار نیست، بلکه گزارش‌های خواب‌نامه‌های دیگر را گرد آورده است. مهم‌ترین این خواب‌نامه‌ها، عبارتند از: «جوامع» ابن سیرین، «دستور» ابراهیم کرمانی، «ارشاد» جابر مغربی، «تقسیم» [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام جعفر صادق(ع)]]، «اصول» دانیال نبی(ع) و «تعبیر» ابن اشعث. به‌جز این خواب‌نامه‌های شش‌گانه، [[تفلیسی، حبیش بن ابراهیم|تفلیسی]] در پاره‌ای موارد، گزارش خواب‌نامه‌های دیگر را بدون نام بردن از نویسندگان آنها و به عبارات کلی «بعضی معبران» و «بعضی از استادان این صناعت گفته‌اند»، آورده است<ref>ر.ک: همان، سی‌وسه</ref>.

كامل التعبير، چون بیشتر خواب‌نامه‌ها، در دو بخش کلی سامان یافته است. در بخش نخست که شانزده فصل دارد، نویسنده به چیستی خواب، گونه‌های خواب و رؤیا، آداب گزارش خواب و... پرداخته است. بخش دوم، به رمزگشایی از خواب‌دیده‌ها اختصاص دارد. در این بخش، نمادها یا خواب‌دیده‌ها به‌ترتیب حروف آغازین آنها، سامان یافته و گزارش شده‌اند. این شیوه، یعنی سامان الفبایی دادن خواب‌دیده‌ها در کتب «خواب‌گزاری» نیز دیده می‌شود. در این خواب‌نامه، نمادهایی چون خصی، خضاب، خلال، ختان و... در یک کتاب، کتاب الخا، گرد آمده‌اند؛ [[تفلیسی، حبیش بن ابراهیم|تفلیسی]] در بخش دوم، هریک از نمادها را یک باب نام نهاده است: باب نسرین، باب آسمان و... و در هر باب، گزارش‌های خواب‌گزاران را گرد آورده است؛ معمولا هر باب با گزارش و تعبیر ابن سیرین آغاز می‌شود و با تعبیر و گزارش [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام جعفر صادق(ع)]]، به پایان می‌آید. وی در درستی یا ارجحیت اقوال خواب‌گزاران، جز در یک مورد، داوری نکرده است. [[تفلیسی، حبیش بن ابراهیم|تفلیسی]] در این تنها داوری خود، گزارش ابن سیرین از رؤیای «صیقل» را بر تعبیر «بعضی از معبران»، ترجیح داده است<ref>ر.ک: همان، سی‌وچهار</ref>.

كامل التعبير، به زبان پارسی ساده و چنان‌که حبیش خود گفته، به زبان پارسی واضح نوشته شده است. در این کتاب، ترفندهایی که به آثار، ادبیت می‌بخشد، به‌کار گرفته نشده است<ref>ر.ک: همان، سی‌وشش</ref>.