نمایش مبدأ برای پنج سفرنامه

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR40662J1.jpg
| عنوان = پنج سفرنامه
| عنوان‌های دیگر = روزنامه سفر کربلا ** سفر به اقليم عشق ** سفرنامه خان افغان  ** سفرنامه عتبات ** سفرنامه عتبات عالیات
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[طاوسی، خلیل]] (نويسنده)
[[مشتاقی نائینی، علی بن محمد]] (نويسنده)
[[جامي مهاجراني، حسين]] (نويسنده)  
[[هروي، محمدحسين خان]] (نويسنده)  
[[صلواتي، حيدرعلي]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  /ط2پ9 1325 DSR 
| موضوع =سفرنامه‌های ایرانی - قرن 13ق. - زیارتگاه‌‏های اسلامی - عراق - خاطرات - عراق - سیر و سیاحت - قرن 19م.
|ناشر 
| ناشر = مؤسسة آل البیت (علیهم‌السلام) لإحیاء التراث ** مجمع ذخائر اسلامی
| مکان نشر = ایران - قم
| سال نشر = 1393ش - 2015م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE40662AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 978-964-988-734-0
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 40662
| کتابخوان همراه نور = 40662
| کد پدیدآور = 24529
| پس از = 
| پیش از = 
}}
{{کاربردهای دیگر|سفرنامه (ابهام‌‌زدایی)}}
'''پنج سفرنامه یا سفر به اقلیم عشق'''،  فراهم‌آمده از پنج سفرنامه در اواخر قاجاریه و دورۀ پهلوی اول و مربوط به سال‌های 1298 تا 1365 هجری قمری است و در یک مجلد با تحقیق، تصحیح و گردآوری [[طاوسی، خلیل|سید خلیل طاوسی]] و به مناسبت اولین همایش بین‌المللی میراث مشترک ایران و عراق تدوین شده است. این سفرنامه‌ها را کسانی نوشته‌اند که چندان شهره نیستند و رهسپار عتبات عالیات شده‌اند و دیدنی‌ها و شنیدنی‌های خود را به تفصیل بازگو کرده‌اند.<ref>ر.ک: پیشگفتار محقق، ص25</ref>‏

سفرنامه‌ها به ترتیب عبارتند از: سفرنامه (1298ق) از نویسنده‌ای ناشناس (داماد عمیدالملک) است که در مسیر تهران به عتبات تألیف شده است، روزنامه سفر کربلا (1318ه.ق) از میرزا علی‌خان، (از رجال معروف دوره ناصری و مظفری، تدوین‌گر روزنامه «سفر کربلا» است، سفرنامه عتبات (1322ه.ق) از میرزا حسین خان مهاجرانی است که در آن از اوضاع اجتماعی و فرهنگی ایران و عثمانی نوشته است، سفرنامه (1324ق) از خان افغان، [[محمدحسن‌خان هروی]] است که بخش بسیاری از نوشته‌های پایانی آن گم شده و یا در نسخه موجود استنساخ نشده است و سفرنامه عتبات عالیات (1365ق) از [[آیت‌الله حیدرعلی صلواتی]] است که از ایران و سپس، بصره با قطار به کربلا رفته و به نظم و نثر نوشته است.<ref>ر.ک: همان، ص27-25</ref>‏

ویژگی‌های این سفرنامه‌ها عبارتند از: توصیف دقیق مکان‌های تاریخی، سیاحتی و زیارتی (بویژه، ساخت حرم‌های عتبات عالیات و امام‌زادگان میان راه و همچنین، آثار باستانی مانند طاق بستان و...<ref>ر.ک: همان، ص31-30</ref>‏، توجه به اوزان و قیمت‌های در مسیر، شرح وضعیت درمانی و بهداشتی شهرها مانند ساختن بیمارستان در کرمانشاه برای درمان زائران بیمار و قرنطینه‌کردن آنان و احداث حمام‌ها، حمل جنازه به عتبات، میزان هزینه سفر و سوغاتی‌ها و آداب و رسوم شهرهای کربلا و نجف بویژه در روزهای غزا.<ref>ر.ک: همان، ص33-31</ref>‏

این سفرنامه‌ها از ویژگی نوشتاری بسیار ساده و بی‌تکلف برخوردار است. محقق در بازخوانی متن، برخی از واژه‌هایی که با خط شکستۀ نستعلیق و بسیار ناخوانا نوشته شده بودند، درست کرده است. او از آیین نگارش امروزی (مانند کاربرد نقطه، ویرگول، گیومه و... و همچنین، اصلاح واژه‌هایی مانند به بینیم– ببینیم، جهة– جهت، دوعا– دعا، دوروست– درست) بهره‌گرفته و نیز، واژه‌های نادرست متن را در زیرنویس درج کرده و درست آن‌ها را در متن جای داده است.

فهرست تفصیلی محتوا در آغاز و علاوه بر ارائه نمايه فهرست اعلام و مكان‌ها در پايان كتاب، بسيارى از اشخاص، مكان‌ها و اصطلاحات، با مراجعه به [[لغت‌نامه دهخدا]] و [[فرهنگ معين]] و منابع و مؤاخذ تاريخى و با استفاده از كتاب‌ها وسايت‌هاى علمى در زير نويس به طور اجمال، بيان شده است.
<ref>ر.ک: همان، ص34</ref>‏