نمایش مبدأ برای نی‌نامه (چهار رساله درباره مولانا)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NURنی‌نامه (چهار رساله درباره مولانا)J1.jpg
| عنوان =نی‌نامه (چهار رساله درباره مولانا)
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[چرخی، یعقوب بن عثمان]] (نویسنده) و دیگران
[[حلیلی، خلیل‌الله]] (تحشیه و تعلیق)
[[مستشارنیا، عفت]] (مقدمه و تصحیح)
|زبان 
| زبان =
| کد کنگره =PIR ۵۳۰۵/خ۷۷ن۸۷‏
| موضوع =مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد،۶۷۲ -۶۰۴ ق.- نقد و تفسیر,مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد،۶۷۲ -۶۰۴ ق.- مثنوی.- نقد و تفسیر,شعر فارسی - قرن۷ ق.- تاریخ و نقد,شعر فارسی - قرن۱۴
|ناشر 
| ناشر =مؤسسه انتشاراتی عرفان(ابراهیم شریعتی افغانستانی) 
| مکان نشر =تهران
| سال نشر =1386 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE.....AUTOMATIONCODE
| چاپ =دوم
| شابک =
| تعداد جلد =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''نی‌نامه (چهار رساله درباره مولانا)''' تألیف [[چرخی، یعقوب بن عثمان|یعقوب چرخی]] و دیگران، تحشیه و تعلیق [[خلیلی، خلیل‌الله|خلیل‌الله خلیلی]]، با مقدمه و تصحیح [[مستشارنیا، عفت|عفت مستشار نیا]]، این کتاب مجموعه چهار رساله کوتاه و بلند، از چهار نویسنده و متعلق به زمان‌های مختلف است که با موضوع [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] و [[مثنوی معنوی|مثنوی]] در این دفتر فراهم آمده و جهت سهم‌گیری در بزرگداشت سال جهانی مولانا انتشار یافته است.

عناوین رساله‌های چهارگانه عبارت است از: رساله نی‌نامه؛ رسالۀالناییه یا نی‌نامه؛ رودبار نی؛ از بلخ تا قونیه.

رساله نی‌نامه؛ تألیف [[چرخی، یعقوب بن عثمان|یعقوب چرخی غزنوی]]، با تحشی و تعلیق [[خلیلی، خلیل‌الله|خلیل‌الله خلیلی]] است. این رساله، در نیمه اول قرن نهم هجری نگارش یافته و گفته می‌شود پس از شرح جواهر الاسرار خوارزمی، اولین اثری است که در شرح ابیات دیباچه [[مثنوی معنوی|مثنوی]] نگاشته شده است.

روش مؤلف در این شرح، به این ترتیب است که ابیات نی‌نامه را به ترتیب شرح و تفسیر می‌کند؛ در این شرح و تفسیر، نخست غرض و مقصود مندرج در بیت را ذکر می‌کند و سپس آن را با استناد به آیات و شواهدی از اشعار [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] و اقوال مشایخ به صورت موجز توضیح می‌دهد و در ادامه، فرازهایی از حکایت پادشاه و کنیزک، داستان شیخ [[دقوقی]] و شیخ [[محمد سرزی]] را نیز ذکر و تنها به برخی نکات آن اشاره‌ای کرده است.

[[مرقع نی‌نامه جامی|رسالۀالناییه]] یا نی‌نامه؛ تألیف [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمن جامی]]، عارف قرن نهم هجری است. این رساله با همۀ شهرتی که در میان شرح‌نویسان مثنوی دارد، تنها دو بیت اول مثنوی را با نظم و نثر شرح داده و شامل هفته صفحه است.

رودبارِ نی، تألیف [[بهایی جان هاشمی]]، اثر یکی از شاعران معاصر است که برخی ابیات نی‌نامه مثنوی را به صورت منظوم و منثور شرح نموده است. مطالب این بخش شامل اشعار و تقریظ‌های شاعران و ادیبان و صوفیان معاصر افغانستان در شرح و تفسیر بیت‌هایی از نی‌نامه مثنوی و دیگر موضوعات صوفیان و مطالب متفرقه است.

نثر کتاب مسجّع و روان و نزدیک به نثر پیر هرات است. به نظر می‌رسد محرّک بهایی در این اشعار خلیل الله خلیلی بوده است. 

از بلخ تا قونیه، متن منظوم و منثور دو پیام مرحوم [[خلیلی، خلیل‌الله|خلیل‌الله خلیلی]] است که به مناسبت مراسم سالگرد [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] در قونیه ایراد نموده. [[خلیلی، خلیل‌الله|خلیلی]] همچنین در آغاز کتاب، زندگی‌نامه تفصیلی [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولانا]] را ادبی ادیبانه نگاشته و به زندگی و اندیشه [[چرخی، یعقوب بن عثمان|یعقوب چرخی]] نیز اشاراتی کرده است.

مصحح فهارس لغات، ترکیبات اسمی، ترکیبات فعلی، فهرست آیات، احادیث، اقوال، اشعار، ضرب‌المثل‌ها،اشخاص و کتاب‌ها را در پایان کتاب درج نموده است.<ref> ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص127-128</ref>