نمایش مبدأ برای نگاهی به بردگی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR25279J1.jpg
| عنوان = ‏نگاهی به بردگی
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[گرامی، محمدعلی]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =   ‎‏/‎‏گ‎‏4‎‏ن‎‏8 230/15 BP 
| موضوع =اسلام و بردگی - برده داری (فقه)
|ناشر 
| ناشر = دفتر حضرت آیت‌الله العظمی گرامی
| مکان نشر = ایران - قم
| سال نشر = 1385ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE25279AUTOMATIONCODE
| چاپ = 4
| شابک = 978-964-96892-5-8
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 25279
| کتابخوان همراه نور = 25279
| کد پدیدآور = 1288
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''نگاهی به بردگی'''، تألیف [[گرامی، محمدعلی|آیت‌الله محمدعلی گرامی]] (متولد 1317ش)، به موضوع بردگی و دیدگاه اسلام درباره آن پرداخته و شبهاتی را که پیرامون این مسئله مطرح شده، پاسخ داده است.

انگیزه طرح این موضوع از جلسه ماه رمضان سال 1391ق، با طرح پرسش‌هایی از سوی افراد تحصیل‌کرده درباره مسئله بردگی و نظر اسلام درباره آن ایجاد شده است. اشکالات مسیحیان و بهائیان درباره این موضوع که آن را به خیال خود نقصی بر اسلام دانسته‌اند نیز نویسنده را به پرداختن به این مسئله ترغیب کرده است<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص7</ref>‏.

آن‌گونه که نویسنده گفته، از ورود در جنبه‌های تاریخی مسئله که خاصیت بیشتر آن افزودن بر قطر کتاب است، نه عمق آن، جز در موارد ضروری پرهیز نموده و تنها متن قانون را مورد بحث قرار داده است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>.‏

نویسنده مباحثش را با این پرسش آغاز کرده که برده کیست و بردگی چگونه به ‌وجود می‌آید؟ وی در تحلیل بردگی، از استعمار گروهی از بیچارگان توسط گروهی دیگر سخن گفته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص16-12</ref>.

اسلام با بردگی مخالفت ورزید و به‌خصوص روی این مطلب ایستادگی کرد که عرب و عجم و سیاه و سفید فرقی ندارند<ref>ر.ک: همان، ص40</ref>. در اسلام سیاهان به مقامات بالا می‌رسیدند. بلال، سیاه زنگی، مؤذن رسمی پیامبر(ص) می‌شود که حکومت غاصب پس از آن سرور، محتاج اذان بلال می‌شود و البته او هم حاضر به ترویج آنها نمی‌شود<ref>ر.ک: همان، ص42-41</ref>.

نویسنده، معتقد است هرگونه اظهار نظری راجع به خط ‌مشی اسلام در مسئله بردگی بدون دقت در قانون جهاد اسلام و جدا از آن بی‌اساس است<ref>ر.ک: همان، ص43</ref> و در ادامه مباحث کتاب به شرح و توضیح این مطلب پرداخته است.

در حقیقت بردگان از‌ اربابان‌ بی‌رحم و بی‌مروت خود، شکنجه‌‌ها و ضربه‌های فراوان‌ دیده‌ بودند. اگر اسلام یکباره‌ بردگان‌ را از زیر فرمان اربابان رها می‌ساخت و به آن‌ها آزادی می‌بخشید‌، چه‌بسا غلامان زجردیده‌ و ستم‌‌کشیده‌ بر اثر عقده‌‌ها‌ و کینه‌هایی که از‌ اربابان‌ خود در دل ذخیره کرده بودند، دست به انقلاب‌های خونین و انتقام‌جویی‌هایی‌ مبتنی‌ بر احساسات زده، عکس‌العمل‌های‌ شدید‌ و حادی از‌ خودشان‌ نشان‌ داده، ضربه‌های محکم‌‌تر و سخت‌تری بر شرف و حیثیت انسانی وارد می‌ساختند و موجب خدشه‌دار شدن امنیت‌ عمومی‌ و وضع سیاسی جامعه می‌شدند<ref>ر.ک: عرب ابوزیدآبادی، عبدالرضا، ص128-127</ref>.

و در آخر، اسلام نمی‌توانسته با بردگی که یکی از تجارت‌های عمده عربستان بوده مخالفت ورزد و آن را از ریشه برافکند و به این جهت تنها به دستورهای خاصی قناعت نموده که عملاً بردگان را به‌طور قابل ملاحظه آزاد می‌سازد<ref>ر.ک: همان، ص144</ref>.