نمایش مبدأ برای نظری در تاریخ ادیان

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR63187J1.jpg
| عنوان = نظری در تاریخ ادیان 
| عنوان‌های دیگر = از لحاظ: فلسفه - جامعه‌شناسی- تاریخ ادیان و مذاهب  ** تاریخ ادیان 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ترابی، علی اکبر]] (نويسنده)
[[کاظم‌‎زاده ایرانشهر، کاظم]] (مصحح)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  ت4ن6 80/2 BL 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دانش شعبه ادبیات خاور 
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 1341ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE63187AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 63187
| کتابخوان همراه نور = 63187
| کد پدیدآور = 22240
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''نظری در تاریخ ادیان'''، اثر [[ترابی، علی اکبر|علی‌اکبر ترابی]]، نگاهی است تاریخی، فلسفی و جامعه‌شناسی به ادیان و مذاهب.

مطالب کتاب در دو بخش تنظیم شده و معتقدات ابتدایی در اجتماعات اولیه و ادیان بزرگ در جوامع مترقی، به‌ترتیب موضوعات اساسی بخش نخست و بخش دوم را تشکیل می‌دهند. برای اینکه از غموض مطالب و مسائل مذهبی و فلسفی ادیان مورد بحث کاسته شود، هر بخش به ده فصل و هر فصل به قسمت‌هایی بخش گردیده است؛ به‌علاوه برای اینکه مقایسه در میان ادیان مختلفی که در این کتاب، موضوع بحث قرار گرفته‌اند، برای خوانندگان آسان باشد، این تقسیم‌بندی با عناوین مخصوص تا آنجا که امکان داشته و وجود مشخصات و عوامل کم‌وبیش مشابه اجازه می‌داده، ادامه یافته است؛ مثلا سعی شده است عنوان‌های «کتب مقدس» و «بنیادگذار آیین» در تمام فصول بخش دوم، حتی در مبحث آیین مسیحی ذکر شود؛ درحالی‌که می‌دانیم حضرت عیسی(ع) بانی آیین مسیحی کاتولیک یا پروتستان نبوده و مصالح این بنا را مبلغینی مانند سن پول (پولس) و دیگران گرد آورده و کاخ مسیحیت امروز را برپا داشته‌اند<ref>ر.ک: دیباچه، ص7-8</ref>.

نویسنده برای اینکه در تجزیه و تحلیل عقاید و آراء و قضاوت‌ها، از روش علمی بی‌طرفانه به‌دور نیفتد، سعی کرده است که از هرگونه تبیین ذهنی و شخصی خودداری نماید و احکام تقویمی و تقدریری را در مطالعات، وارد نسازد. ازاین‌رو نه‌تنها در تمام صفحات کتاب از ذکر آنچه مورد شک و تردید بوده، صرف نظر کرده، بلکه از استناد به آثار و نظریات مدافعین متعصب و یا مخالفین سرسخت عقاید و ادیان مورد بحث در هر فصل، مطلقا خودداری نموده است و اگر بعضا به آراء و نظریات پیروان آیینی اشاره کرده، منظور شناسایی طرز تفکر و یا نحوه اعتقادات و قضاوت‌های امت مربوطه و به‌عبارت‌دیگر، روشن نمودن معتقدات در مذاهب مورد بحث در ارتباط با پیروانشان بوده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

از دیگر ویژگی‌های کتاب آن است که در استناد به یک نوشته و یا نقل قول از یک محقق به‌جای آنکه عنوان اثر مربوطه و مشخصات آن در یک جا ذکر شود، سعی شده است در ذیل همان قسمت و همان صفحه، مشخصات کامل کتاب مورد نظر، ذکر گردد<ref>ر.ک: همان، ص8-9</ref>.