نمایش مبدأ برای نشأة علم النحو

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR68329J1.jpg
| عنوان = نشأة علم النحو
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[جامعة المدنیة العالمیة]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =     
| موضوع =نحو
|ناشر 
| ناشر = 
| مکان نشر = 
| سال نشر = 2009م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE68329AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 68329
| کتابخوان همراه نور = 68329
| کد پدیدآور = 54238
| پس از = 
| پیش از = 
}}

'''نشأة علم النحو'''، تألیف جامعة المدنية العالمية، کتابی آموزشی در موضوع علم نحو است که در 21 درس تنظیم شده است. در این کتاب پیدایش علم نحو، ویژگی‌های مکاتب نحوی و زندگی‌نامه مختصر معروفین این مکاتب ذکر شده است.

با توجه به بررسی‌های به‌عمل‌آمده، علم نحو مرحله ابتدایی و تکمیلی را پشت سر نهاده است: مرحله اول، مرحله پیدایش علم نحو است. این دوره به‌طور تقریبی در خلال قرن اول هجری پدیدار گشته است و کسانی در بنای کاخ عظیم نحو تشریک مساعی نموده‌اند که عبارتند از: «[[ابوالاسود دئلی]]» متوفی (69ق) و عنبسة الفیل متوفی (100ق) و دو فرزند [[ابوالاسود دئلی]] به نام «ابوحرب» و «عطا» که نحو را نزد پدرشان فراگرفتند<ref>ر.ک: ابوعلی، غلامرضا، ص‌33-32</ref>‏. نویسنده در رابطه با واضع علم نحو، هشت قول ذکر کرده است: ابوالاسود به‌تنهایی یا با شاگردانش، ابوالاسود به دستور دیگری و... برخی نیز واضع علم نحو را [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی‌طالب(ع)]] دانسته‌اند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص18</ref>‏. 

مرحله دوم، مرحله تطور و شکوفایی علم نحو است. علم نحو با کوشش ابوالاسود پایه‌گذاری شد و سپس توسط شاگردان و فرزندان او پیگیری گردید، تا آنکه در قرن بعد «[[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]]» و شاگردانش آن را به‌صورت علمی کامل و جامع درآوردند. [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] در موضوع نحو کتابی با عنوان «الكتاب» را تألیف کرد که در نوع خود و در تاریخ نحو بی‌نظیر است<ref>ر.ک: ابوعلی، غلامرضا، ص‌33-32</ref>‏. 

برخی از درس‌های کتاب به معرفی نحویون مشهور در سرزمین‌های مختلف بغداد، مصر، شام و... اختصاص یافته است؛ به‌عنوان مثال در درس بیستم در دو بخش (عنصر) نحویون مشهور مصر و شام معرفی شده‌اند؛ ولاد بن محمد تمیمی (متوفی 263ق)، [[دینوری، احمد بن داود|احمد بن جعفر دینوری]] (متوفی 289ق) و [[کراع النمل]] (متوفی 320ق) از آن جمله‌اند<ref>ر.ک: همان، ص580-579</ref>‏.