نمایش مبدأ برای نشأة النحو و تاريخ أشهر النحاة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR71641J1.jpg
| عنوان = نشأة النحو و تاريخ أشهر النحاة
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[طنطاوی، محمد سید]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =     
| موضوع =زبان عربی - نحو - تاریخ و نقد - زبان شناسان عرب
|ناشر 
| ناشر = دار المعارف
| مکان نشر = مصر - قاهره
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE71641AUTOMATIONCODE
| چاپ = 2
| شابک = 977-02-4922-X
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 71641
| کتابخوان همراه نور = 71641
| کد پدیدآور = 2713
| پس از = 
| پیش از = 
}}

'''نشأة النحو و تاریخ أشهر النحاة'''، نوشته [[سید طنطاوی، محمد|محمد طنطاوی]]، نویسندۀ معاصر مصری است که با تاریخ‌نگاری در این موضوع، کوشیده است با رویکرد زبان‌شناسانه به زبان عربی و به‌کارگیری روش تاریخی تحلیلی، ضمن پاسخ‌گویی به چراهای مربوط به پیدایش نحو، داده‌هایی در حوزۀ زندگی‌نامۀ نحویان برجسته و مکتب‌های وابسته به آنان ارائه کند.

کتاب دو محور اصلی دارد؛ نخست، سیر تحولات این دانش طبقه‌بندی شده است و در چهار مرحلۀ شکل‌گیری (دستاورد بصره)، رشد (دستاورد تلاش بصره و کوفه)، پختگی و کمال (دستاورد تلاش بصره و کوفه) و ترجیح یکی از دو مکتب پیشین (مکتب بغدادی) نشان‌ داده ‌می‌شود؛ محور دوم، زندگی‌نامه‌ای کوتاه از نحویان پرآوازۀ بصری و کوفی است.

[[سید طنطاوی، محمد|طنطاوی]] با ترتیب زمانی میان حوادث، از حال زبان عربی در دوران جاهلیت، چگونگی پیدایش دانش نحو و مرحله‌های شکل‌گیری آن، بررسی چالش‌های میان دو مکتب بصری و کوفی، طبقات هفت‌گانهٔ بصریان و پنج‌گانهٔ کوفیان و بررسی اختلاف‌های این دو مکتب، نقش دولت‌های اسلامی در سرزمین‌های شام، مصر، اندلس و مغرب و در حکومت‌های ممالیک و ترک در نحوه رشد این علم سخن می‌گوید.<ref>ر.ک: حریری، عبدالحمید</ref>‏

کتاب با اسلوب علمی نوشته شده و به‌دوراز ابهام و پیچیدگی و با زبانی ساده و واژه‌های فصیح بیان گشته است.<ref>ر.ک: ایمانیان، میثم، ص587</ref>‏مثلاً [[سید طنطاوی، محمد|طنطاوی]] در شرحی از زندگی بزرگان دانش نحو، به‌اندازه‌ای که نیاز خواننده برآورده شود و اساس بحث لطمه نخورد، سخن گفته است.<ref>ر.ک: همان، ص587-585</ref> همچنین، شیوه‌ای که در اقتباس از آرای دیگران دارد، خود خواننده را در بارۀ تاریخ اختلافی پیدایش علم نحو، داور قرار می‌دهد.<ref>ر.ک: همان، ص594</ref>

‏نقدی نیز به کار [[سید طنطاوی، محمد|طنطاوی]] شده است؛ او بدون اشاره به نوع کتاب و جزئیات آن، فقط شمارۀ صفحه را ذکر می‌کند که این کار وی، باتوجه‌به انبوه مراکز چاپ، پسندیده نیست. همچنین شمار منبع‌های ارائه‌شده در فهرست منابع، با تعداد کتاب‌هایی که در متن آمده است، یکسان نیست و افتادگی دارد. این دو نقیصه، کار را برای جست‌وجوی آسان خواننده، دشوار کرده است..<ref>ر.ک: همان، ص597-598</ref>‏