نمایش مبدأ برای نرگسدان

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR59149J1.jpg
| عنوان = نرگسدان
| عنوان‌های دیگر = سرگذشت منظوم نرگس بانو (مليكه) مادر حضرت ولى‌ عصر علیه‌السلام
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ذبيحى يزدى، اسماعيل]] (نويسنده)
[[حبیبی، ابوالفضل]] (مصحح)
[[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  ن4م8 6694 PIR 
| موضوع =شعر فارسی - قرن 12ق.
|ناشر 
| ناشر = مسجد مقدس جمکران
| مکان نشر = ایران - قم
| سال نشر = 1388ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE59149AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 978-964-973-263-3
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 59149
| کتابخوان همراه نور = 59149
| کد پدیدآور = 47688
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''نرگسدان'''، سروده [[ذبيحى يزدى، اسماعيل|ملا اسماعیل ذبیحی یزدی]] (ذبیح)، (متوفی 1160ق)، سرگذشت منظوم نرگس‌بانو (ملیکه)، مادر حضرت ولی‌عصر(عج) است که با مقدمه، تصحیح و شرح [[حبیبی، ابوالفضل|ابوالفضل حبیبی]]، منتشر شده است.

مثنوی نرگسدان، به بحر هزج مسدس مقصور یا محذوف و متجاوز از 650 بیت است در ذکر داستان نرگس‌بانو، مادر امام دوازدهم شیعیان اثناعشری که شروع می‌شود با حکایت برگزیده شدن بشر بن سلیمان انصاری از طرف امام دهم و مأمور گردیدنش به خریدن کنیزکی رومی از نخاسی به نام عمر در بغداد. آن کنیزک تن درنمی‌داد تا نخاس او را به هیچ‌یک از خریداران بفروشد، ولی امام نامه‌ای به خط و زبان فرنگی به بشر بن سلمان داد تا به عمر برساند با دویست‌وبیست اشرفی سرخ. این کنیزک، از احفاد شمعون بن حمون، وصی عیسی بن مریم(ع) و از خاندان قیاصره روم بود. زندگانی وی از آغاز حیات، با شگفتی‌ها، همراه بوده است. او امام یازدهم را در خواب دیده و خواستار او شده بود و سرانجام در اختیار او درآمد و امام دوازدهم، از او ولادت یافت<ref>ر.ک: مقدمه، ص11-12</ref>.

تصور نمی‌رود عوامانه بودن داستان از جهت‌های گوناگون، گناه ذبیحی بوده باشد؛ چه، او ظاهرا ناقل داستان به نظم بوده است، نه مبتکر آن<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>.

[[ذبيحى يزدى، اسماعيل|ذبیحی]] در ابیات 240 به بعد، تحت عنوان «سبب نظم»، سروده است که میرزا محسن تأثیر، یک شب به او می‌گوید: تألیف کتاب «رجعت» اثر [[مجلسی، محمدباقر|علامه مجلسی]]، به پایان رسیده و بخشی از این کتاب داستان عجیب و شنیدنی زندگی نرگس، مادر امام مهدی(عج) است که عاشقانه نیز می‌باشد و چون خودش به علت شغل دیوانی، فرصت پرداختن به این کار را ندارد، از [[ذبيحى يزدى، اسماعيل|ذبیحی]] می‌خواهد که این داستان را به نظم بکشد و ذبیحی با علاقه و ارادتی که به این وزیر شاعر داشته، امر او را اطاعت کرده، بر بنیاد اثر تحقیقی علامه مجلسی، به نظم داستان روی آورده است<ref>ر.ک: همان، ص14-15</ref>.

[[ذبيحى يزدى، اسماعيل|ذبیحی]] در قسمتی از این کتاب که نرگس‌بانو(س)، حضرت زهرا(س)را در خواب می‌بیند و از فراق یار ([[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام حسن عسکری(ع)]]) می‌نالد، برای بیان این دلدادگی از زبان نرگس‌بانو، غزلی در هشت بیت سروده است بر همان وزن مثنوی (هزج مسدس مقصور) که این نشانه هنرنمایی وی و پیروی از سنتی دیرینه در ادب فارسی است<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>.