نمایش مبدأ برای موارد الظمآن إلى زوائد ابن حبان

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR72331J1.jpg
| عنوان = موارد الظمآن إلى زوائد ابن حبان
| عنوان‌های دیگر = المسند الصحیح‌ علی‌ التقا‌سیم‌ و الأنواع. برگزیده‌
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن‌حبان، محمد بن حبان]] (نويسنده)
[[هیثمی، علی بن ابوبکر]] (نویسنده)
[[دارانی، حسین سلیم]] (محقق)
[[کوشک، عبده علی]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  /الف۲ م۵۰۱8 122 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دار الثقافة العربية
| مکان نشر = سوریه - دمشق
| سال نشر = 1411ق - 1412ق - 1990م - 1992م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE72331AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 9
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 72331
| کتابخوان همراه نور = 72331
| کد پدیدآور = 463
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''موارد الظمآن إلی زوائد ابن حبان'''، اثر [[هیثمی، علی بن ابوبکر|نورالدین علی بن ابوبکر هیثمی]] (735-807ق)، کتابی است که در آن، روایات صحیحی که در [[صحيح مسلم|صحیح مسلم]] و [[صحيح البخاري|بخاری]] نیامده، از کتاب [[ابن حبان، محمد بن حبان|ابوحاتم محمد بن حبان بستی سجستانی]] (متوفی 354ق) تحت عنوان «[[المسند الصحيح علی التقاسيم و الأنواع من غير وجود قطع في سندها و لا ثبوت جرح في ناقليها]]»، معروف به «[[صحیح ابن حبان]]»، استخراج شده است.

متأسفانه صحیح ابن حبان امروزه همان گونه که توسط نویسنده آن نوشته شده بود، به‌طور کامل موجود نیست، بلکه آنچه در دست می‌باشد، کتاب «[[الإحسان في تقريب صحيح ابن حبان]]» [[فارسی، علی بن بلبان|علاء‌الدین علی بن بلبان فارسی]] (متوفی 739ق) است که بر اساس ابواب فقهی، مرتب شده است. خوشبختانه فارسی در این کتاب، امانت علمی را به‌خوبی رعایت کرده و اشاره به مطالب مفقود را از قلم نینداخته و حتی نمادهای تقسیمات و انواعی که نشان‌دهنده مکان وجود آن مطالب در اصل کتاب می‌باشد را نیز ذکر کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص37</ref>.

[[صحيح ابن حبان بترتيب ابن بلبان|صحیح ابن حبان]]، تقریبا شامل 7448 حدیث می‌باشد که [[ابن حبان، محمد بن حبان|ابن حبان]] با شیخین ([[بخاری، محمد بن اسماعیل|امام بخاری]] و [[قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج|امام مسلم]]) یا یکی از آن دو، در تخریج 4801 حدیث، مشترک بوده و باقی احادیث آن تقریبا در صحیحین موجود نیست که ابن حبان، در تخریج بیشتر آنها با سایر اصحاب سنن مشارکت داشته و در موارد اندکی نیز تخریج آنها توسط ابن حبان، منحصربه‌فرد بوده است. هیثمی در این کتاب، احادیث و روایاتی را که در صحیح بخاری و مسلم یا در یکی از آنها نیامده، از صحیح ابن حبان، استخرج نموده و آنها را به‌منظور تسهیل در دسترسی و رجوع به آنها، بر اساس ترتیب ابواب فقهی، مرتب نموده است.

نکته قابل توجه آنکه [[هیثمی، علی بن ابوبکر|هیثمی]]، در آغاز قصد داشته که از میان سلسله اسناد هر روایت، تنها صحابی را ذکر کند و بقیه را حذف نماید، اما با اشاره مدلل یکی از بزرگان و دانشمندان علم حدیث، از این قصد منصرف می‌گردد<ref>ر.ک: همان، ص74-75</ref>.

کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز شده است که در آن، ضمن معرفی [[صحيح ابن حبان بترتيب ابن بلبان|صحیح ابن حبان]] و ارائه شرح حال نویسنده آن، به معرفی [[هیثمی، علی بن ابوبکر|هیثمی]] و کتاب او پرداخته شده و مطالب در قالب نه جلد، در ابواب مختلف فقهی، عرضه شده است. جلد آخر، به فهارس فنی مجموعه اختصاص یافته است.