نمایش مبدأ برای معجم الفرق الإسلامیة (شریف یحیی امین)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR62672J1.jpg
| عنوان = معجم الفرق الاسلامیه
| عنوان‌های دیگر = بحث موسوعي مبسط
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[امین، شریف یحیی]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  /الف8م6 236 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دار الأضواء
| مکان نشر = لبنان - بیروت
| سال نشر = 1406ق - 1986م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE62672AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 62672
| کتابخوان همراه نور = 62672
| کد پدیدآور = 50190
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''معجم الفرق الإسلامية'''، نوشته [[امین، شریف یحیی|شریف یحیی امین]] است. او در این فرهنگ‌نامه، مذهب‌ها، طایفه‌ها و فرقه‌های اسلامی را از اهل سنت، شیعه، خوارج، معتزله، مشبّهه، مجسمه، مرجئه، غالیان، صوفیه و باطنیه را کوتاه شناسانده است<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص11</ref>‏.

پیش‌تر، ترجمه این کتاب با عنوان [[فرهنگنامه فرقه‌های اسلامی|فرهنگ‌نامه فرقه‌های اسلامی]]، کتاب‌شناسی شده است. در اینجا برخی دیگر از نکته‌های کتاب گفته می‌شود؛ [[امین، شریف یحیی|شریف]] می‌گوید: در این معجم، برای کسانی که می‌خواهند به فرقه‌های اسلامی شناخت کوتاه و روشنی بیابند، عمده آنچه را که فرهنگ‌نامه‌نویسان بزرگ در آثارشان آورده‌اند، در حد توانش درج کرده است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>‏.

روش کار شریف چنین است که بر نقل عبارت‌های عالمان پیشین تحفّظ داشته است. او تغییر قابل ذکری در آن‌ها انجام نداده است، ولی از ارزش‌گذاری‌هایی که پبشینیان نسبت به فرقه‌ها انجام می‌داده‌اند و آن‌ها را تکفیر کرده و یا نسبت بدعت داده و درباره‌ا‌شان گمانه‌زنی نموده‌اند، پرهیز کرده است. همچنین، او هرچند، آرای مؤلفان را درباره فرقه‌ها بسط داده است، اما دیدگاه آنان و چالش‌هایی را که با فرقه‌ها داشته‌اند و رد و یا تأییدشان می‌کرده‌اند، کنار نهاده است. او همچنین، از به‌کار بردن عبارت‌های گروهایی همچون رجعیه و تقدمیه پرهیز کرده است و بحث‌ها و تحلیل‌هایی را که خواننده را از واقعیت دور می‌کند، نادیده ‌گرفته ‌است.
شریف در کنار هر فرقه‌ای، فراز کوتاهی از بزرگ آن فرقه را نوشته است و برخی از رخدادهای تاریخی را که فرقه‌ها در مسیر آن‌ها پدیدآمده‌اند، بدون آنکه بخواهد کار تخصصی تاریخی انجام دهد، گوشزد نموده است؛ زیرا هدف او شرح باورها (و نه گزارش تاریخ آن‌ها) است. او فرقه‌هایی را که در زیرمجموعه فرقه اصلی‌ا‌شان می‌گنجند، با درج باورهای خاصشان آورده است، ولی باورهای مشترک را هنگام شرحی که از خود فرقه اصلی می‌دهد، درج ‌نموده ‌است.

[[امین، شریف یحیی|شریف]]، درستی آنچه را که در این فرهنگ‌نامه آورده‌ است، به گردن منابع و صاحبان آن‌ها انداخته و مسئولیتی برای خود به گردن نمی‌گیرد. او در ضبط واژه‌ها، نام فرقه‌هایی (مانند مزداریه و مرداریه) را که به سبب تصحیف یا تحقیق‌ نکردن، نام‌های گوناگونی یافته‌اند، در دو جا آورده است<ref>ر.ک: همان، ص10-9</ref>‏ و در جایی که پیشینیان، در ضبط درست شکل و یا اِعراب نام فرقه‌ها کوتاهی کرده‌اند، به رأی نامداران لغت، اعتماد ‌نموده ‌است<ref>ر.ک: همان، ص11-10</ref>‏.