نمایش مبدأ برای فرق و مذاهب کلامی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR63448J1.jpg
| عنوان = فرق و مذاهب کلامی
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ربانی گلپایگانی، علی]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  ر2ف4 237 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مرکز جهانی علوم اسلامی
| مکان نشر = ایران - قم
| سال نشر = 1377ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE63448AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 63448
| کتابخوان همراه نور = 63448
| کد پدیدآور = 1753
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''فرق و مذاهب کلامی'''، تألیف [[ربانی گلپایگانی، علی|علی ربانی گلپایگانی]] (متولد 1334ش)، فرقه‌ها و مذاهب کلامی شیعه و اهل سنت را با هدف تدوین متن درسی و رفع نیاز مخاطبان مرکز جهانی علوم اسلامی، مورد مطالعه قرار داده است.

مباحث کتاب، در شش بخش و 57 درس تنظیم شده است. بخش اول، به کلیات اختصاص یافته و توضیحاتی پیرامون علم ملل و نحل، حدیث هفتادوسه فرقه، مهم‌ترین فرق و مذاهب کلامی، اختلاف در مسئله امامت و شیوه سلف در عقاید ذکر شده است.

بخش دوم، با توضیحی پیرامون اصطلاح شیعه آغاز شده است. نویسنده، معتقد است که اطلاق لفظ شیعه در کلمات پیامبر اکرم(ص) ناظر به زمان آینده است؛ چنان‌که اصطلاح قدریه و مرجئه نیز که در کلمات آن‌ حضرت به‌کار رفته، مربوط به آینده است؛ با این تفاوت که اسم شیعه دلالت بر مدح دارد و اسم مرجئه و قدریه دلالت بر ذم و نکوهش<ref>ر.ک: متن کتاب، ص38</ref>.‏ بخش اعظم مباحث این بخش، به معرفه‌های فرقه‌های شیعه اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان، ص137-59</ref>‏.

در بخش سوم، پس از توضیحی پیرامون اصطلاح اهل سنت، مباحثی پیرامون مذاهب سلفیه، اشعریه، ماتریدیه و طحاویه مطرح شده و در بخش چهارم، دیگر مذاهب و فرق اسلامی، چون: قدریه، معتزله، مرجئه، خوارج، اباضیه و مانند آن به‌اختصار معرفی شده است.

امامان شیعه با شدیدترین وجه غلو را مردود دانسته و غالیان را نکوهش و تکفیر کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص307</ref>‏. در پنجمین بخش کتاب، فرقه‌هایی چون دروزیه، نصیریه، شیخیه، بابیه و بهائیه با عنوان غلات مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

در آخرین بخش کتاب نیز پاره‌ای از اصطلاحات چون حشویه و رافضیه، عدلیه، تفویض و مفوضه، مشبهه و مجسمه، تفضیلیه و وعیدیه شرح و توضیح داده شده است. در انتهای مباحث کتاب با عنوان «یادآوری‌ها»، چهار نکته مطرح شده است؛ از جمله اینکه حکم به حتمیت عذاب یا خلود در عذاب درباره کافران و مشرکانی است که از روی علم و عمد، توحید یا نبوت را انکار کرده و یا جاهل مقصرند<ref>ر.ک: همان، ص381-380</ref>.‏ در انتهای هریک از بخش‌های کتاب چند پرسش در رابطه با مباحث آن بخش مطرح شده است.