نمایش مبدأ برای فتح الباب في الكنى و الألقاب

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR71046J1.jpg
| عنوان = فتح الباب في الكنى و الألقاب
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن منده، محمد بن اسحاق]] (نويسنده)
[[فاریابی، نظر محمد]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  الف2ف2 114/8 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = 
| مکان نشر = 
| سال نشر = 1417ق - 1996م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE71046AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 71046
| کتابخوان همراه نور = 71046
| کد پدیدآور = 1712
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''فتح الباب في الكنى و الألقاب'''، اثری از [[اصفهانی عبدی، محمد بن اسحاق|ابوعبدالله محمد بن اسحاق بن منده اصفهانی]] (310- 395ق) از محدثان مشهور، از کتاب‌های ارزشمند رجال حدیث است که در آن کنیه‌ی محدثان صحابی یا تابعی که با نام یا لقب شناخته شده یا در نام آنها اختلاف نظر بوده، ذکر شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص17 </ref>. اثر یادشده به‌صورت کامل به دست نیامده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص12</ref>.

مطالب کتاب بر اساس حروف الفبا و در قالب چندین باب عرضه شده است. در این ابواب به ذکر کنیه چهارهزاروهفتصدوچهل‌وهشت شخص پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص5؛ متن کتاب، ص514</ref>.

مطالب کتاب با حرف همزه و کنیه پیامبر اکرم(ص)، ابوالقاسم، آغاز شده و با حرف عین و کنیه ابوعبدالله پایان یافته است<ref>ر.ک: همان، ص12؛ همان، ص21 و 514</ref>.

نویسنده قبل از پرداختن به کنیه‌ها مطالبی را پیرامون کنیه رسول اکرم(ص) و کسانی که در زمان او یا بعد از او با کنیه ایشان شناخته شده‌اند، آورده است. وی با ذکر احادیث و روایاتی، به نهی پیامبر(ص) از استفاده از کنیه ایشان در زمان حیاتشان، دلیل نهی ایشان و اجازه دادن به برخی از صحابه به نام‌گذاری فرزندانشان با نام ایشان و... اشاره کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص17 و 21</ref>.

وی سپس به‌ترتیب حروف الفبا به کنیه‌ها اشاره کرده و پس از ذکر هر کنیه، نام و لقب شخص مکنی را ذکر نموده است و در مواردی درباره برخی از افراد توضیحاتی را آورده است<ref>ر.ک: همان، ص35-36</ref>.

این کتاب از مهم‌ترین نوشته‌هایی در این موضوع شناخته شده است که حاوی شمار زیادی از رجال نیشابور، بلخ و مصر، به‌اضافه کسانی است که در کتاب‌های دیگر اطلاعاتی پیرامون آنها یافت نمی‌شود. همچنین استفاده نویسنده از مصادری که به دلایلی مفقود شده و در دسترس نیست، اهمیت این کتاب را مضاعف کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص6</ref>.

محقق علاوه بر تحقیق متن، مقدمه‌ای را در شرح حال نویسنده و کتاب آورده است. وی توضیحاتی را پیرامون برخی مطالب متن در پاورقی آورده است و در مواردی نیز به بیان معنی برخی از کلمات و معرفی برخی از شخصیت‌ها پرداخته و فهرست‌های فنی را در آخر کتاب تنظیم کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص35-36</ref>.